AD Quartum sic procedi
tur. Videtur, quòd
furtũ
furtum
& rapina non sint peccata differentia specie. Furtum enim
& rapina differunt secundum occultum & manifestum. Furtum enim importat occultam acceptionem, rapina vero violentam & manifestam. Sed in alijs generibus peccatorum, occultum & manifestum
non diuersificant speciem. Ergo
furtum & rapina non sunt peccata
specie diuersa.
¶ 2 Præterea. Moralia recipiunt
speciem à fine, vt suprà
dictum
est. Sed furtum & rapina ordinantur ad eundem finem, scilicet ad habendum aliena. Ergo non differunt specie.
¶ 3 Præterea, Sicut rapitur aliquid ad
possidendũ
possidendum
, ita rapitur mu
lier ad
delectandũ
delectandum
. Vnde &
Isidorus dicit in lib. Etymolog.
ꝙ
quod
raptor
dicitur corruptor, & rapta dicitur
corrupta. Sed raptus dicitur, siue
mulier auferatur publicè siue occultè. Ergo & res possessa rapi dicitur,
siue occultè, siue publicè rapiatur.
Ergo non
differũt
differunt
furtũ
furtum
& rapina.
SED contra est, quod
Philosophus in 5. Ethic. distinguit furtum
à rapina, ponens furtum
occultũ
occultum
,
rapinam verò violentam.
RESPONDEO dicendum,
quòd furtum & rapina sunt vitia iustitiæ opposita, inquantum aliquis
alteri facit iniustum. Nullus autem
patitur iniustum volens, vt probatur
in 5.
Ethic. Et ideo furtum &
rapina ex hoc
habẽt
habent
rationem peccati, quòd acceptio est inuoluntaria ex parte eius cui aliquid subtrahitur. Inuoluntarium autem dupliciter dicitur, scilicet per ignorantiam, & violentiam, vt habetur
in
3.
Ethic. Et ideo aliam rationem
peccati habet rapina, &
aliā
aliam
furtũ
furtum
.
Ergo propter hoc
differũt
differunt
specie.
AD primum ergo dicendum,
ꝙ
quod
in alijs generibus peccatorum non
attenditur ratio peccati ex aliquo
inuoluntario, sicut attenditur in
peccatis oppositis iustitiæ. Et ideo
vbi occurrit diuersa ratio inuoluntarij, est diuersa species peccati.
AD secundum dicendum, quòd
finis remotus rapinæ & furti idem
est. Sed hoc non sufficit ad identitatem speciei, quia est diuersitas in
finibus
ꝓximis
proximis
. Raptor enim vult
per propriam potestatem obtinere,
fur verò per astutiam.
AD tertium dicendum, quòd raptus mulieris non potest esse occultus ex parte mulieris, quæ rapitur.
Et ideo etiam si sit occultus ex parte aliorum, à quibus rapitur, adhuc
remanet ratio rapinæ ex parte mulieris, cui violentia infertur.
PRO explicatione definitionis furti arguitur primo. Ex. l. 1. ff. de furtis. vbi
Paulus Iurisconsultus
aliā
aliam
definitionem assignat, scilicet furtum est contrectatio fraudulosa lucri faciendi gratia, vel ipsius rei, vel
possessoris eius, vel vsus illius. Eandem definitionem assignat Iustinianus, Instituta de
obligationibus quæ ex delicto nascuntur.
Item Theologi communiter addunt illi definitioni, inuito domino. Ergo definitio Diui Tho. diminuta est. ¶ Secundò qui iustè
rem alienam accipit commodato, etiam si
postea iniquè detineat, non dicitur fur neque punitur vt fur, ergo secunda conclusio
tertij articuli falsa est. Tertio. Vsura vel
iniqua emptio vel venditio non est furtum:
& tamen est acceptio occulta rei alienæ: ergo mala est definitio.
Vltimo arguitur. Ex. l. si vendidero. ff. de
furtis. & ex Augustino in sermone 19. de
verbis Apostoli, & libr. 2. quæstionum Exodi quæstione 71. cuius verba habentur 14.
quæstione 5. cap. si quid inuenisti. & capit.
pœnale. Ex quibus locis habetur, quòd rapina est
furtũ
furtum
& pars subiectiua illius, hoc est
specifica, & tamen non est occulta: ergo mala est definitio rapinæ & furti.
Respōdetur
Respondetur
,
definitionem D. Tho. esse optimam, & magis secundum artem quam definitionem Iurisconsulti. Et probatur. Nam particula illa,
fraudulosa, non pertinet formaliter ad rationem furti, sed ad
quoddā
quoddam
vitium imprudentiæ, per quod aliquis vtitur simulatis vijs in
factis ad intentionem suam exequendam.
Cæterum in furto sufficit occultatio, neque
opus est simulatione. Item illa particula lucri faciendi gratia, denique aliæ duæ particulæ, scilicet possessio & vsus rei, sufficienter intelliguntur nomine rei. Definitionem
etiam D. Tho. ponit Isidorus, lib. 5. Etymologiarum, cap. 26. Sed loco illius particulæ
occulta ponit
clādestina
clandestina
. Quod
autẽ
autem
Theologi solent addere, inuito domino, magis faciunt explicandi gratia, quam necessitatis:
quia per se loquendo, non est occulta acceptio quando fit voluntario domino saltem
interpretatiuè. Et per hoc patet ad
primũ
primum
argumentũ
argumentum
. ¶ Ad
secundũ
secundum
respondetur,
ꝙ
quod
iniqua detentio rei alienæ ignorante domino,
peccatum est furti apud Deum in foro conscientiæ: quanuis in foro exteriori
nō
non
puniatur vt fur, nisi quando accipit occultè. ¶ Ad
tertium respondetur,
ꝙ
quod
vsura & emptio vel
venditio iniqua, non necesse est
ꝙ
quod
fiat ignorante domino, sed sæpe fit domino sciente.
Cæterum
quādo
quando
fuerit occulta habebit malitiam etiam furti. ¶ Ad quartum respondetur,
ꝙ
quod
sæpe apud Latinos ista duo confunduntur, scilicet furtum & rapina, & alterum
pro altero accipitur. Cæterum quod D. August. inquit in loco citato,
ꝙ
quod
per furtum intelligitur rapina in septimo præcepto Decalogi, quasi à parte totum, ita erit
explicandũ
explicandum
,
quia per
furtũ
furtum
intelligitur
etiā
etiam
omnis iniqua
acceptio, & quicquid continetur sub iniqua
acceptione sicut continetur rapina.