PRINCIPES OMNES, AC LEGVM LATORES, CANDIDE LECTOR,
& hi præsertim, qui religionis Christianæ documentis Rempublicam optimis legibus instituere conati sunt, in rebus agendis, & frequentissimo hominum commercio, dum humanam simpliceḿsimplicemque conuentionem iustis ex causis inualidam, ac infirmam esse censuerunt, aut sanè non ita vtilem, vt ipsa publica fides in hisce negocijs exigebat: eam tamen iurisiurandi religione stabilitam, absque vlla exceptione ob iuramenti vim apud forensia
Tribunalia ita admittendam esse statuerunt, vt plerunque ab ipso Sacramento virtutem potissimam,
plerunplerunque effectus quosdam, eośeosque ex Iure Pontificio, & Cæsareo singulares accipiat. Contingit frequenter ob tot calumnias, quas mortalium malitia excogitauit, & propter cautelas, quibus fœdifragi homines vtuntur ad effigiendas proprio liberóliberoque consensu pactas conuentiones, conuictum humanum Reipublicæ omninò necessarium, vel deficere, vel funditùs periclitari. Etenim tot legibus in qualibet communitate statutis, tot aduersus pacta & contractus solent obijci defectus, vt planè nullus ferè conuentione priuata vtcunque diligentissimè conscripta, se tutum fore existimet, nisi vndique futuris hominum dolis, quibus à pactis discedere tentant, antidotis quibusdam occurrere festinet. Cæterùm præter
alia, quæ solent ad conuentionum tutelam opponi, illud præcipuè multi faciendum est, quod à religione iuramenti vires sacrosanctas adsumit. Si namnamque conuentiones, quæ cum minoribus ætate fiunt, multum roboris adquirunt ex iureiurando à minore præstito: sic multi contractus, qui alioqui vel nulli
existimantur, vel pluribus possunt refelli, obiectionibus, ab omnibus his omninò censentur immunes
propter iuramenti vim & eius religionem: quandoque contractus validi quidem, ampliorem ex eadem
ratione effectum habent, quàm si simplici consensu forent stabiliti, sicuti constat in cap. cùm contingat.
de iureiurand. cap. debitores. eod. titu. Authent. sacramenta puberum. C. si aduers. vendi. & maximè
in hoc cap. quamuis pactum. quem locum ipsi delegimus, vt quæ priuatim hac de re Salmanticæ elaborauimus, paulò diligentius postmodum examinata, publico omnium Iurisperitorum iudicio committeremus. Igitur huius constitutionis breues Commentarios in tres distinximus Partes, quarum
prima de iuramenti cognitione generalia quædam examinabit. Secunda Bartol. resolutionem de viribus iuramenti in l. si quis pro eo. ff. de fideiuss. ad vnguem discutiet. Tertia specialiter de iurisiurandi
viribus, quas hæc Constitutio renunciationi paternæ hæreditatis tribuit, ad amussim tractabit: varios
intellectus huius Capitis, eíeique admodum necessarios continens. Multa tamen omittemus,
quæ de viribus & effectibus iuramenti passim à Doctoribus traduntur:
contenti siquidem ea tantùm explicare, quæ hoc
Tractatu præcipua censentur.
