Covarrubias ...: Opera Omnia

 Legal Information & Privacy

p. 533
AD MAGNIFICENTISSIMVM AC IVRIS VTRIVSQVE CONSVLTISSIMVM DOMINVM GOMETIVM TELLIVM GINONIVM, CAROLI Cæsaris, Hispaniarum Regis, in Granatensi Prætorio Consiliarium: Didaci Couarruuias à Leyua Toletani, in eadem Curia itidem Regij Consiliarij, in Clementinæ, Si furiosus. Commentarios, præfatio.

MVLTA SVNT IN IVRE PONTIFICIO, ADMODVM MAgnifice & ornatissime vir, quæ à veterum prudentissimorum Jurisconsultorum responsis deducta, propter eorum argutam breuitatem, qua mirè ac perspicuè vsi fuere, atque ob Iuris ciuilis obtensam quandoquandoque, multis́multisque reconditam subtilitatem, difficilimam habere videntur interpretationem, longe́longeque diligentissimum examen exigunt, & requirunt. Huiusmodi sunt quæ Gregorius Nonus de Iurisdictionibus, de caus. posses. & propriet. de Iuribus incorporalibus, de Vsucapionibus, ac de Testamentis in suam illam Decretalium congeriem, maximo Reipublicæ Ecclesiasticæ commodo, visus est transtulisse. In his sanè interpretandis Innocentius, Ioannes Andreas, Ancharanus & Panormitanus ipse egregiam operam hactenus præstitêre, ab ipsis Iuris ciuilis Constitutionibus, Senatusconsultis, Decretis, eorum́eorumque veteribus ac nouis Accursij, Bartoli, & aliorum glossematis, multa mutuati, quibus præclaram lucem nostris attulêre sanctionibus. Hos deinde & alij, veluti lampade à prioribus in de cursu tradita, sequuti, non minimam, nec temerè in hoc negotio laudem acquisierunt. QuandoQuandoque & nos in eadem palæstra lusuri certandi occasionem nacti, quædam non tanti æstimanda, sed ob animi syncerum votum non omninò contemnenda, ad eiusdem Pontificij iuris examen publicè adnotauimus. Sunt alia, fateor, in eiusdem Iuris constitutionibus, quæ à sanctissimis Pontificibus, veteribus́veteribusque Ecclesiæ catholicæ Synodis ea pietate & zelo fuêre instituta, vt potius quid cultui diuino, sacerdotibus tanti sacrificij ministris, ac denique animarum spirituali saluti conduxerit, quàm secularis philosophiæ plerumplerumque vana mysteria, mente ipsa, & animo verè Christiano conceperint: in his explicandis non adeo sunt obuiæ ex ipso Dædali Labyrintho quæstiones, vt commentariorum cumulos, nouas́nouasque absque vllo scribendi fine lucubrationes sine fastidio admittant. Eiusmodi videbitur fortassè quibusdam tractatus hic, quem olim, dum Salmanticæ titulum de Homicidio, ac deinde Clementinam istam constitutionem palàm interpretarer, examinare conatus sum, multa de sacerdotum irregularitate tradere pollicitus, quæ ipse apud plerosplerosque aduersis quibusdam rationibus comperissem. Non enim diffiteor, rem istam nec difficilem, nec subtilem, nec admodum ambiguam habere cognitionem, si aliquot ex nostris interpretes neglecta superficie, & omissa cute, carnem & succum ipsum interiùs spectassent. Quis enim ferat veteribus quibusdam addictus, & his, qui summaria Iuris, ratione quadam alphabeti non inutili addidêre, tot præter Canonum & Ecclesiasticarum traditionum edicta, ab eisdem expositas irregularitates? cuius erroris ea est profectò causa, quòd dum neruos tendere cupiant, in ipso actu deficientes multa comminiscuntur, quæ nulla vnquam Pontificum auctoritate fuere statuta. Ipse siquidem Marianus Socinus, vir alioqui insignis, nec vulgaris eruditionis, etiamsi diligenter & cautè hac in re veterum sententias expenderit, aliquot tamen admisit, quæ forent omninò improbanda. Qua ratione quandoquandoque opinatus sum, non inutilem futuram breuem quandam huiusce materiæ resolutionem, quæ præcipuas istius tractatus exponeret decisiones ab ipsis Canonibus verè ac propriè ita deductas, vt quæ fuerit ipsa decidendi ratio, lectoribus manifestum fiat, eo quidem compendio, quo possint hac de re varijs in quæstionibus & controuersijs Iure respondere, sibi́sibique ipsis consulere, si quando aduersus sanctorum patrum sanctionem in aliquam huiusmodi labem inciderint, quæ ipsos tanti sacerdotij dignitate indignos efficiat. Hos igitur Commentarios prælo tradere cupiens, te primum, omnium officiorum, obseruantissime Gomeci, mente obuium habui, cui labores hosce dicarem, & cui vel aptè, vel confidenter literarij ocij nostri possem reddere rationem. Scis etenim in tam frequenti forensium causarum examine, quantum temporis nobis ad hæc superesse possit. Præsertim te huius magistratus & muneris collega, qui pulcherrimam vitæ tuæ partem esse duxeris, negotia passim agere publica, cognoscere, iudicare, promere & exercere iustitiam, vt tandem qui te præeuntem sequi velimus: cogit equidem & nos Reipublicæ institutum, minimè in his, quæ litium definitionem non attinent, feriari possimus. Habes profectò quem imiteris, integerrimum sanè Fernandum Gironum patrem tuum de Hispaniarum Rege & Republica ita bene meritum, vt quinquaginta annis Regij Consiliarij officio functus apud Reges inclytos & Catholicos Fernandum & Elizabeth, eorum́eorumque nepotem inuictissimum Carolum Quintum, maximum fuerit rei bene gestæ nomen adeptus: cuius causa non possum tibi & illi non vehementer gratulari. Hoc ergo munusculum, qua vti solitus ex beneuolentia suscipias obsecro: quandoquidem tuæ humanitatis vis huc me non inuitum omninò adegerit, vt nihil non audendum putauerim, quo tuo propenso in me animo aliqua ex parte responderem: nec enim mihi alia ratione id testari licet, quod apud te impensissimè cupiam testatissimum facere. Quòd si in nobis facultatem desideres, certò scio voluntatem ipsam pro tuo egregio animi candore probabis. Vale. Ex hac inclyta Granata, Mense Februario, Anno Domini 1554.

p. [534]
Loading...