Covarrubias ...: Opera Omnia

 Legal Information & Privacy

Ex Cap. vltimo.

Ex Cap. vltimo.

SVMMARIVM.

  • 1 Varij mores in celebrandis defunctorũdefunctorum exequijs.
  • 2 Agappe quid sit in Canonibus à Gratiano concinnatis.
  • 3 Nouendiale sacrum solet pro defunctis celebrari?
  • 4 Fabrica quid sit? & de priuilegio legati pro Ecclesiæ fabrica relicti.
  • 5 An hic Canon locum habeat in quarta portione parœciali Ecclesiæ debita.
  • 6 Monachi tenentur quartam portionem soluere parœciali Ecclesiæ, etiam de legatis hîc expressis.
  • 7 Quarta portio non debetur ex his, quæ exequutor testamentarius distribuerit in ea opera, quorum hic tex. meminit.
  • p. 796
    8 Duplex quarta portio potest ab vno & eodem legato deduci.
CAPVT VLTIMVM.
VETERIBVS solenne quidem erat mortuorum exequias pia deuotione celebrare, vel tribus, vel septem, triginta aut quadraginta
1
† diebus post obitũobitum ipsum, autore Ambro. in lib. de obitu Theod. quẽquem Gratianus retulit. 13. q. 2. c. quia alij. sic scribens: Quia alij tertium diem, alij tricesimum, alij septimum, alij quadragesimum obseruare consueuerunt, quid doceat lectio consideremus. Defuncto, inquit Iacob. præcepit Ioseph pueris sepultoribus, vt sepelirent eum, & sepelierunt sepultores Jsrael, & completi sunt quadraginta dies, sic enim dinumerabāturdinumerabantur dies sepulturæ, & luxit eum Aegyptus septuaginta diebus. Hæc ergo sequenda solennitas, quam præscribit lectio. quæ quidem verba ex dicto Canone referre libuit, quòd nec apud Gratianum, quin nec apud diuum Ambrosium integra, & absque vitio legantur. Est & in hac quæstione optimus text. in capit. nullus. 44. distinctio. quo in loco prohibentur inhonesta & lasciua conuiuia Clericis, quæ parantur & exhibentur in hisce solennitatibus defunctorum. Tametsi conuiuia honesta, & quæ gratia charitatis & dilectionis fiunt, etiam Clericis permittantur, modò non fiant intra Ecclesiam. cap. conuiuia communia. 44. distinctio. capit. non oportet. in 2. 42. distinctio. qui Canon, & in cap. non oportet. in 1. & in capit. si quis. eadem distinctio. conuiuia Christianorum, & quæ pauperibus exhibentur, Agapen, quasi dilectionem ap
2
*pellat, eo nempe, quòd dilectionis & charitatis causa fiant. text. in dicto capit. conuiuia communia. qua dictione vtitur diuus Hieronymus ad Eustochium de custodia virginitatis. 1. Epistola. Tomo. cùm ad Agapen, inquit, vocauerint, præco conducitur, vbi Erasmus in scholijs huius vocis significationem adnotauit. Nam & Iudas in Epistola Agapen charitatem appellat in Græcis codicibus. Cyprianus libro 3. ad Quirinum, capit. 3. Agapen, inquit, & dilectionem fraternam religiosè & firmiter exercendam. Tertullianus in lib. ad Martyres. Per curam, inquit, Ecclesiæ & Agapen fratrum. idem in Apologetico cap. 39. Cœna, inquit, nostra de nomine rationem suam ostendit, vocatur Agape id, quòd dilectio penes Græcos est. Docet sanè is autor Christianos frequenter cœnitare simul consueuisse, hancq́ue cœnam Agapen appellari, quòd ibi ditiorum epulis pauperes reficerentur. Cuius moris meminit Plinius ad Traianum. Scribit & ad hæc Paulinus in libello de Gazophylacio, mensam in Ecclesia poni solitam pro pauperibus reficiendis, quam Domini mensam vocat, & à Domino positam, adhortans ditiores, vt egentibus de suo libenter impertiant, quæ & Beatus Rhenanus adnotauit in librum Tertulliani, de corona militis. Ex his sanè constat, nihil in dictis Canonibus immutandum esse, & si Alcia. lib. 1. præter id efficere tentauerit. Hinc & apud Hispanos plerisque in locis moris est, in funeribus ipsi plebi, defuncti hæredes leue quoddam conuiuium exhibere, quod vulgus charitatem appellat. Sic & conuiuium istud Agapen, id est, charitatem dictum fuisse constat ex testimonio Clementis Alexandrini, libro 2. Pędagogi. cap. 1.
Est etiam vsu & moribus apud nos receptũreceptum, vt pro mortuis nouendiale
3
† sacrificium celebremus. quod & apud Ethnicos moris erat, sicuti ex Horatio apparet, dum dixit in Epodo:
Nouendiales dissipare pulueres.
& adnotauerunt Virgilius Polidorus lib. 6. de inuento. rerum. c. 10. & Ludou. Cæli. lib. lectio. antiquar. 9. c. 45.
Septimi etiam diei fit mentio apud EcclesiasticũEcclesiasticum, c. 22. Luctus mortui septẽseptem dies. Luctus autem fatui omne tẽpustempus vitæ eius. Quin & Strabus inquit, Dei cultores septem diebus exequias celebrant. meminit & Tertullianus in libro de Monogamia Anniuersariorum, quæ pro defunctis fieri ac celebrari solent.
Probat deinde textus hic ex legatis,
4
† quæ relinquuntur ab aliquo Ecclesiæ, in qua iussit ipsum sepeliri, omissa parœciali Ecclesia, deberi quartam partem ipsi Ecclesiæ parœciali. idem asserit text. in cap. 1. & 2. de sepultu. à qua regula excipiuntur legata quædam, & inter alia legatum pro fabrica Ecclesiæ, id est, pro instaurandis aut reficiendis ædificijs ipsius Ecclesiæ.
Fabrica enim ipsum ædificium Ecclesiæ dicitur. cap. de fabrica. de consecra. distin. 1. Significat pręterea artificium aliquod, quod manu fit, à fabris deducta dictione. Apud Cæsarum constitutiones dicitur fabrica armorum factio, quæ publicè ab Imperatore quibusdam committebatur, qui Fabricenses dicti sunt. quorum meminit titulus C. de fabricen. lib. 11. & text. in c. si iudex. de senten. excommuni. in 6. atque hæc commissio autorem habuit Constantinum, qui in municipio Cremonensi prope Mediolanum, hanc publicam armorum factionem constituit, autore Ammiano Marce. libro 15. & Alciato libro 1. prætermiss. Fabrica verò à Canonistis, & ex communi vsu loquendi dicitur ius illud, quod Ecclesia habet, ad percipiendum reditus aliquot ex bonis pro ornamentis, pro ædificijs, proq́ue alijs rebus necessarijs diuino cultui. Verùm Abbas hîc notauit ex legato relicto pro fabrica alicuius Ecclesię, non posse emi vestes, nec alia ornamenta, quod in hoc cap. probatur, cùm hîc pateat differre legatum relictum pro fabrica à legato relicto pro ornamentis, sed nihilominùs, si pręfatam communem fabricæ signi|
p. 797
ficationem attendamus, nequaquam poterit procedere Abbatis opinio.
Est tamen hic textus intelligendus in principali decisione, quando ecclesia, cui legatum pro fabrica fit, indiget ædificijs, aut refectione parietum: secus enim, si non indigeat hisce subsidijs, aut ædificijs, nam tunc ex legato pro fabrica detrahitur quarta, ne fiat fraus Ecclesiæ parœciali, aut Episcopo. capit. ex parte. in 3. de verbor. significat. Hostiens. Ioannes Andr. & Anchar. hîc, quibus accedit Syluester, verbo, Canonica. §. 9. colum. penulti. Tametsi contrarium probare nitantur Gofredus, Cardinalis, & Barba. hîc, col. 3. per text. in c. nobis. 12. q. 2. siquidem Ecclesia non indigente, legatum hoc est seruandum in futuram parietum Ecclesiæ refectionem quandoq;quandoque necessariam. Qua ratione defendi posset Gofredi sententia, etiamsi existimem priorem magis communem esse.
Secundò potest hæc
5
† decisio intelligi, vt ꝓcedatprocedat etiam quo ad quartam portionem, debitam parœciali Ecclesiæ, ex c. 2. de sepult. cuius superiùs mentionem fecimus. quod sensit in hoc c. Romanus Pontifex, & præmittit Abb. colu. vlti. glo. ordinaria. & ibi Doctores in d. c. Syluester. verbo, Canonica. §. 9. col. 2. Angelus eodem verbo. §. 1. versic. tertius casus. qua in re non rectè Angelum reprobat Neapolitana decisio in nouis 23.
Tertiò, hæc constitutio
6
† locum nōnon obtinet in his, quæ legāturlegantur monachis Prędicatoribus, aut mendicantibus, ab eo, qui apud eos elegit sepulturam. Nam ex his legatis deducenda est quarta parœcialis, quamuis legata fiant expressis causis huius capitis. text. in Clem. dudum. de sepultur. §. verum. Abb. hîc colum. fin. Alberi. in l. seruo alieno. §. ineptas. numero 20. ff. de lega. 1. Nec mirum id est, cùm monachis plura priuilegia concessa fuerint, quæ præiudicium inferunt Ecclesijs parœcialibus. Vnde ne omninò iura Ecclesiarum parœcialium extinguantur, hoc fuit statutum. Scribit tamen Cardinalis in d. §. verùm. moribus obtentũobtentum esse, vt Ecclesiæ parœciali quarta portio à monachis soluatur, ex his tantùm, quæ offerũturofferuntur eo tempore, quo funus, aut exequiæ defuncti celebrantur, quod est maximè notādumnotandum: & in ea quęstione potissimùm est consuetudo ipsa cōsiderandaconsideranda, & omninò ad controuersias inter monachos & presbyteros parœciales legẽduslegendus Alberi. in dict. §. ineptas.
Quartò, adeò vera & iusta est
7
† huius Canonis constitutio, vt, si testator iusserit mille aureos distribui per Titium eius executorem, in pios vsus, & is eos distribuerit in fabricam, ornamenta Ecclesiæ, aut in aliam causam ex hîc nominatis, nihilominùs non debetur quarta portio Episcopo, nec parœciali Ecclesiæ: ab ipso enim testatore censetur facta hæc distributio. l. vnum ex familia. §. 1. ff. de legat. 1. vbi Dynus, Barto. & Doct. ita intelligunt huius Canonis decisionem. Abb. in c. in causis. de elect. colu. 3. idem cons. 110. col. vlt. vol. 2. Corset. in singul. ver. compromissarius. quorum opinionẽopinionem fatetur Barbatias hîc col. 4. communiter receptam esse.
Ex his constat, posse
8
† contingere, ab vno & eodem legato deduci duas quartas portiones, nempe si id legatum relictum fuerit Ecclesiæ, in qua testator elegit sepulturam, omissa parœciali Ecclesia, nam debetur ex eo quarta Episcopo, cui Ecclesia subdita est, item quarta parœciali Ecclesiæ. Abbas & Doctores hîc communiter, & præ cæteris Barbat. numer. 8. Priùs tamen erit deducenda quarta portio, parœciali Ecclesiæ debita, vt probat eleganter Abbas in c. certificari. colu. vlti. de sepultu. quicquid scripserit Bal. consi. vlti. lib. 4. numero 2.
FINIS.
Loading...