Quartò hinc poterit discuti illa quæstio, an liceat
fideiussori pacisci, aut stipulari
mercedẽmercedem alialique ꝓpro
|
ipsa fideiussione? Probatur etenim, id licere ra
*tione periculi, quod subit fideiubendo, cùm forsan pro ipso debitore integram quantitatem ex
proprio patrimonio soluet, quod passim contingit, & ideò vt iustum boni viri arbitrio periculi precium poterit fideiussor à debitore
absabsque
vlla ratione damni, nec lucri cessantis accipere.
Nec ambiguum est, hunc contractum fideiussionis, incommodum & periculosum esse fideiubenti, qui se constituit debitorem pecuniæ ab
alio acceptæ. Salomon equidem consilium dat,
ne quis alterius fideiussor existat temerè & inconsultè ita inquiens. Prouerb. capit. 17. stultus homo plaudit manibus suis, cùm spoponderit pro amico suo. item cap. 22. Noli esse cum
his, qui defigunt manus suas, & qui vades se offerunt pro debitis. Quamobrem iustè potest ob
hoc periculum, cui quis submittitur, merces
constitui, quod probatur expressim in l. hoc iure. §. Labeo. ff. de donatio. l. si remunerandi. §.
Maurus. ff. mandat. notant in specie Laurent. à
Rodulphis in dicto capitulo consuluit. parte 3.
quæstio. 3. Florent. in dicto cap. 7. §. 45. Anani.
in dicto c. vlt. num. 42. Deci. consil. 7. numer. 1.
Bartol. Paul. Cast. & alij in dicta l. hoc iure. §. 1.
Ioan. Lupi. in dicto c. per vestras. 6. notab. §. 9.
num. 10. Angel. verb. fideiussor. ad finem. Ioannes à Medina de contractib. c. de vsura restituenda. col. 8. Conra. de contractib. q. 40.
quorũquorum opinio Communis est, quamuis consultius sit, ab
hac pactione abstinere, & eam improbam esse
contendat Carol. Molin. de vsuris. q. 31. qui legendus est ad elegantem huius quæstionis disputationem. Et præsertim quæst. 34. vbi probare nititur, licitè posse creditorem à fideiussore
aliquid accipere, vt
eũeum liberet à fideiussoria obligatione, quoties dubia est exactio debitoris:
alioqui si certa sit debitoris solutio, nec vllum
immineat fideiussori periculum, minimè liceret creditori, aliquid vltra sortem à fideiussore
accipere in precium liberationis. Sic & ipse in
præcedenti dubitatione communem
sententiāsententiam
non admitterem in eo casu, quo inspecta qualitate & conditione debitoris, nullum immineret periculum fideiussori, quasi tunc ea pactio
fiat ficto & simulato periculo in fraudem vsurarum. nam vt creditor pro officio mutui nihil
potest exigere à debitore, sic nec fideiussor pro
officio fideiussionis: imò multo minus,
ꝗaquia minus officij impendit. Sed in
fauorẽfauorem cōmuniscommunis sententiæ illud accedit, quod licet in pignoribus
pactum legis commissoriæ illicitum sit, & improbatum inter debitorem & creditorem accipientem pignora. textus in capitulo significante. de pignor. l. 2. & vltim. C. de pactis pignor. l.
41. titulo 5. & l. 12. titul. 13. parte 5. tamen huius
*modi pactio etiam ipsi contractui pignoris statim apposita inter debitorem & fideiussorem valida est, & absque vlla criminis labe fit. text.
optimus in l. vltim. ff. de contrahend. emption.
ex quo hoc ipsum adnotârunt Bart. in l. quamuis. ff. de solut. Abb. in dicto capitulo significante. numero 6. Bartol. & Bal. ac Salicet. in dicta l. vltima. Antoni. Fanensis de pignoribus. 4.
parte. numero 7. & est communis opinio,
quẽadmodumquemadmodum constat ex Carolo Molinæo de contractibus. quæstione 52. nam & idem tenent Salicet. in l. 1. C. de pact pig. Paul. Castren. in dicta
l. quamuis. & in l. Titius. ff. de pignora. actione.
Fabianus in tracta. de emptio. & vendit. quæst.
7. colum. 3. potest ergo pro tutela periculi, quod
fideiussor subit, ei licere pactum inire, quod creditori minimè licuisset. Adhuc tamen considerandum est, hanc communem Doctorum sententiam vel falsam esse, vel quibusdam limitibus restringendam, ne fideiussores sub periculi
suscepti titulo, illicitas & vsurarias pactiones
creditoribus illicitas exerceant, quod manifestè probabitur, si iurisconsulti verba expendantur in dicta l. vlt. Titius, inquit Scæuola, cùm
mutuos acciperet tot aureos sub vsuris, dedit
pignori, siue hypothecæ prædia, &
fideiussorẽfideiussorem
Lucium, cui promisit, intra triennium proximum, se eum liberaturum, quod si id non fecerit die suprascripta, & soluerit debitum fideiussor creditori, iussit prædia empta esse, quæ creditori obligauerat. Quæro, cùm non sit liberatus Lucius fideiussor à Titio, an si soluerit creditori, empta haberet suprascripta prædia? Respondi, si non vt in causam obligationis, sed vt
empta habeantur, sub conditione emptio facta
est, & contractam esse obligationem. Hactenus
iurisconsultus, ex quo nostrates immeritò adnotârunt
pactũpactum legis commissoriæ licere inter
debitorem & fideiussorem: & id primum, quia
res datæ in pignus creditori, non fuerunt datæ
in pignus fideiussori, quod inibi euidenter constar, & ideò
nōnon potest quò ad fideiussorem propriè dici pactum legis commissoriæ, nec illius
meminit iurisconsultus, sed alterius conditionalis venditionis. Imò si in specie prædicta, res
essent fideiussori datæ in pignus pro indemnitatis cautela, non procederet pactum, de quo
iurisconsultus tractauit in dicta l. vl. secundum
Curtium iuniorem ibi numero 2. Bald. in cap.
1. colum. 1. de feud. dat. in vicem legis commissoriæ. Alexan. Imol. in consilio 178. libro. 7. num.
7. Sed iuxta hanc interpretationem apparet, nullum esse discrimen inter creditorem & fideiussorem: nam & cum creditore mutuante pactum
fieri potest: quod si debitum intra certam diem
*non fuerit solutum, res quædam debitoris, quę
non extitit data in pignus, sit pro eadem quantitate empta ipsi creditori, secundum Baldum
indicto cap. 1. colum. 2. & ibi Aluaro. Tiraquel.
libro 2. de retract. in fine, numero 138. sensit Bar|
tol. in dicta l. quamuis. numero 2. & ideò vt discrimen aliquod ex dicta l. vlt. inter creditorem
& fideiussorem
cōstituaturconstituatur, ego potiorem esse
causam existimo illorum, qui aduersus Baldum
& Aluarotum opinantur, pactum istud non valere, quo conuentum sit inter creditorem & debitorem, quod si intra certum diem pecunia soluta non fuerit, domus quædam nec pignori,
nec hypothecæ ob eam causam subiecta, empta
sit pro eodem precio creditori, quod placuisse
video Curtio iuniori in dicta l. vltima. column.
1. & Carolo Molinæo de contractibus. quæstio.
52. numero 362. eadem etenim est ratio iniquitatis & captionis, siue res sit pignori data, siue
non, quum vtroque casu creditor vltra sortem
habeat rem minus iusto precio emptam. Et prętereà licet deficiente hypotheca & pignore, non
sit formale pactum legis commissoriæ: est tamen simile & eiusdem rationis, & ob id æquè
prohibitum. l. non dubium. C. de legibus. deinde non tantùm formale pactum legis commissoriæ prohibitum est, sed & illi simile l. prima. C. de pactis pignorum, vbi hoc satis probatur.