CVM proximè tractauerimus, interpretationem Iurisconsulti in
d. l. sæpè. par nunc est inquirere,
an ex eo responso possit diffiniri
ea quæstio, quam
pleriq;plerique ad vnguem videntur examinasse, quando sententia
fertur aduersus beneficij ecclesiastici possessorem
suꝑsuper eo beneficio ex ea causa, quod
ꝗquod illud
ei contulerat, non habuerit ius conferendi,
Quæritur
nũquidnumquid sententia lata in hac lite contra illum, cui est collatum beneficium, præiudicet illi, qui contulerat super iure conferendi,
cuius causa lata fuerit? Et hanc
sententiāsententiam præiudicare collatori, quantum ad possessionem,
*non quoad proprietatem, si sciuerit is causam
hanc super eo iure tractari, conantur probare,
& tenere Cardin. per tex. ibi. in cap. cùm olim
de cau. poss. & proprie. Imol. Panormi. num. 23.
Fel. nu. 11. in cap. penul. de re iudica. idem Feli.
in c. ad petitionem. de accusat. num. 18. Angel.
& Alex. in d. l. sæpè. nu. 54. Lambert. in tract. de
iure patro. lib. 2. par. 2. q. 11. art. 9. Bald. in l. si siue.
C. ad Velleia. col. vlt. horum verò authorum eadem est concors sententia, vt idem sit dicendum in sententia lata contra electum, vel contra præsentatum ex defectu iuris præsentandi,
aut eligendi, vt præiudicet præsentanti, & eligentibus. Ita etenim præ cæteris adnotârunt
Imol. Panorm. Felin. & Cæsar Lambertinus in
præcitatis locis. Apud quos est & alia omninò
recepta opinio, vt è contrario sententia lata super iure eligendi, conferendi, vel præsentandi
contra electorem, collatorem vel patronum
præiudicet præsentato, electo, vel ei, cui beneficium collatum fuerat. Sic sanè prædicti autores quæstionem istam diffinierunt authoritate
gloss. in c. cupientes. §. cæterùm. verb. nullum
præiudicium. de electio. in 6. & in c. hoc quippe. 3. q. 6. ver. his amotis. Sed & prior conclusio
probatur ab his autoribus ex ratione tex. in d.
l. sæpè. qua in parte ponitur exemplum de creditore & debitore, vt sententia lata contra creditorem super proprietate pignoris, noceat
debitori scienti, quasi visus sit debitor permittere, quod creditor super pignoris proprietate
causam tractet. Sic etenim & in hac specie, qui
contulit beneficium videtur permisisse illi, cui
contulit, causam agere, vel defendere super iure
cōferendiconferendi. Quam rationem adeò falsam esse
|
censeo, vt planè demirer, cur ea tot viris,
eisdemq́;eisdemque doctissimis placuerit. Nam & si collator beneficij iure ipso collationis permiserit illi, cui beneficium contulit, quoad illud beneficium, & quo ad effectum defendendi rem sibi
collatam, agere & tractare de iure conferendi,
non equidem par est, nec poterit ratione persuaderi, eidem permisisse, quod de iure conferendi in vniuersum ageret, causamue de ea re
tractaret, præsertim quia is, cui beneficium fuit
collatum, quantum ad illius defensionem primas partes à iure habet, ad illius causæ defensionem, & examen, cùm tractetur de re, quæ ad
ipsum verè pertinet, nec possit collator eidem
interdicere huius causæ defensionem & prosecutionem. Qua ratione, & quia in c. supra proximo exemplum illud debitoris, & creditoris
impugnauimus, non satis placet Communis
opinio, quam ipse falsam esse opinor, etiam ex
eo, quod dispar est ratio huius quæstionis, &
exempli de debitore, siquidem collator beneficij non transtulit ex collatione ius conferendi
in ipsum, cui beneficium contulit, tametsi debitor in creditorem tradito pignore transtulerit rei possessionem, & ius ipsam defendendi,
pro
eaq́;eaque agendi. l. serui nomine. ff. de vsucapio.
Multò minus suffragatur communi sententiæ
text. in d. l. sæpè. ver. nam & si libertus. propter
eius verum intellectum, cuius & nos meminimus in c. præcedenti. & præterea sententia lata
contra libertum, etiamsi iuxta communem intellectum noceat patrono scienti, id equidem
præiudicium illam tantùm causam, quæ in iudicium deducta est, attinet, ita quidem vt illius
liberti patronatus amittatur, non si in præsenti
casu, in quo agitur de iure conferendi, quoad
vnum tantùm beneficium, & traditur,
sententiāsententiam collatori nocere in vniuersum, quoad quasi
possessionem conferendi cætera beneficia. Ea
verò decisio, quæ adducitur ex c. cùm olim. potius est contra communem, vt inibi adnotauit
Panor. Romanus etenim pontifex expressim
asseuerat, rem inter alios actam, alijs non nocere,
eamq́;eamque regulam aptat illi responsioni, in qua
*agitur de sententia lata in possessione, vt Doct.
fatentur. Igitur & in possessione admittenda
est regula ipsa, qua ipsius responsi, & Decretalis author vtitur in hunc modum, vt sententia
lata inter canonicos illos, & Archidiaconum
in fauorem ipsius Archidiaconi, cui episcopus
dignitatem contulerat, non noceat canonicis,
quoad episcopum, cum quo res acta non est.
Et quamuis summus pontifex saluam fecerit
canonicis causam proprietatis, id ex eo factum
est, quòd constiterit ipsismet canonicis litigantibus, quasi possessionem iuris conferendî penes episcopum esse, & ideo cum ex actis visum
fuerit, nullum ius habere canonicos, quo ad
possessionem, responsum est, saluam eisdem
manere causam proprietatis, non tamen ex eo ipsis negatur ius agendi quo ad possessionem,
interdicto vnde vi, si voluerint aduersus episcopum allegare, se expoliatos possessione
conferendi fuisse, quod Panormitanus in dict.
capitul. cùm olim. fatetur. Ego verò vlterius
animaduertendum censeo, quòd in dicto capitul. cùm olim. lis, & causa tractabatur inter
eos, qui contendebant se habere ius conferendi, & illum, cui episcopus contulerat, qua in
controuersia sententia lata fuit pro eo, cui contulit episcopus beneficium, ea quidem ex causa, quòd canonici non erant in possessione iuris conferendi, & subdit Romanus pontifex,
eam sententiam, cùm inter alios dicta sit, non
pro desse episcopo, nec nocere canonicis, quò
minus super proprietate iuris conferendi aduersus episcopum possint agere, si velint ius
suum in iudicium deducere. Ex quibus plura
sunt obseruanda ad huius quæstionis veram
resolutionem.