Avendaño: Thesaurus Indicus - The School of Salamanca

back | | continue

CAPVT VIII.

CAPVT VIII.

In recursu per viam violentiæ, & similibus, Indicos Auditores quomodo peccare contingat.

46

*CIrca hoc nec breuis, nec leuis extat

Quid Regijs scriptis circa recursum & alia stabilitum.

Tit. 2. Cap. 7. discussio, vbi de Audientijs etiam dictum: hîc tamen nonnullis additis ibi dicta comprobanda. Et quidem Indicis Audientijs per Regia scripta cognitio violentiarum indicitur, cum eâ tamen moderatione, quæ in Cancellarijs Valli-soletanâ, & Granatensi seruatur, nullâ factâ, neque quoad casus, neque quoad modum extensione. Pro quo Dom. Solorzanus libr. 4. Cap. 3. num. 35. & in Politicâ lib. 5. Cap. 3. §. Lo decimo, vbi & de retentione Bullarum, quæ Regio Patronatui officere possunt; ac de alijs, quibus per jussiones Regias admonentur, vt attentæ sint circa actiones, & visitationes Religiosorum, & eorum Commissariorum, Vicariorum Generalium, Visitatorum, & Conseruatorum: & constito de iniustitiâ, ac notoriâ vexatione, quam faciunt, rectè ad oppressorum defensionem partes suas interponere possunt, licet hoc aliàs Audientiis Hispaniæ prohibitum sit, & solùm Regio Consilio reseruatum. l. 40. tit. 5. lib. 2. & l. 1. & 2. tit. 8. lib. 1. Hæc omnia ille, qui licet ita generaliter pro Religiosis statuat, alio tamen loco quid sit conuenientius, & à se practicatum exponit, vt vidimus citato Capite in fine.

47

*Circa quæ illud primò obseruandum

Praxim IndicāIndicam non videri Regiæ dispositioni conformem.

venit; aut limitationem, quam Regium rescriptum apponit, vt scilicet indica Prætoria praxim omnino Pincianæ & Granatensis Cancellariarum obseruent, nullius esse roboris, aut illi se Prætoria Indica non accommodare, dum recursuum materiam videntur ampliare: & quidem cùm recursus ex eo iustificari dicatur, quòd in defensione iniquè vexati fundetur, quam ius naturale Regibus concedit, iuxta dicta Cit. Cap. num. 75. & 76. quidquid huiusmodi contigerit, in quo scilicet vexatio iniusta reperiatur, patrocinio potest Regali componi. Iuxta hæc ergo nulla debet limitatio addi; quòd si additur, signum est rationem dictam non esse penitus efficacem.

Ex ReliligiosisReligiosis ad alios argumentum

PrętereàPræterea. In Religiosis vexatio quæuis iniusta recursum admittit, iuxta dicta: ergo, & in aliis. Consequentia patet: quia eadem est ratio, & fortè in sæcularibus maior, quia Religiosi ob perfectionem sui statûs magis ad patientiam obligantur; neque amittere ea possunt in bonis temporalibus, & honoribus, quibus priuari possunt sæculares: & hac fortassè ratione Indica Prætoria suam potestatem extendunt; ob paritatem inquam rationis, vt non videantur in hoc suppositâ recursuum iustificatione saltem probabili, lethaliter peccare.

48

*Deinde cùm specialis attentio, circa

Circa Religiosorum actiones qualiter attendere debeant, ex Regia iussione.

actiones, & visitationes Religiosorum Regiis Audientiis iniungatur, videtur ex officio posse; nullo scilicet etiam petente circa huiusmodi partes suas interponere, & non tantùm cùm agitur de alicuius defensione, & certè si oppresio alicuius notoria esset, etiamsi ille, quia nollet, aut non posset, Regio se auxilio non committeret; non deberet illud sic oppresso denegari. Si enim super Religiosorum actionibus vigilandum, ne quidquam ex illis communem pariat offensionem, & sic fræna relaxatis iniicienda: cur non & defensioni eorumdem applicanda procliuitas, vt qui onus sentiunt, pariter commodum experiantur? Cùm sæpiùs etiam contingat non esse peiores, qui molestiis grauioribus opprimuntur. Potest autem iniusta oppressio ex eo coniici, si inter imprimentem, & oppressum notoriæ fuerint simultates, & obtentâ Prælatione pœnam infligi, vt vindictæ seruiat, quod redintegrandæ seruire debuerat charitati. Et hæc quidem attentio, quæ circa Religiosorum actiones Auditoribus Regiis adeò seriâ admonitione præscribitur, eos certè attentiores reddere debet, vtita illas circunspectas gerant, quòd nihil in illis possit animaduersione dignum obseruari. Indignum enim est, vt erga se incuriosus, sit erga quem multorum oculi curiosiùs offenduntur. Vbi & no

Cur id speciale.

notandum illud, circa aliorum actiones non ita solicitam speculationem imperari: eâ quidem persuasione, quòd Religiosorum actiones à moderatione alienæ, plus ceteris exitiosæ, & contrariæ bono publico reputantur. Caueant ergo Religiosi & sibi & aliis; & ne toxica populis præbeant, qui præbere antidota debuissent: sintque tales in oculis hominum, quales in Dei, &

Quanta inde Religiosis circumspectio futura. Et munditia in Dei oculis.

Angelorum oculis sint oportet; vt non multum ab eis circumspectione dictâ exigere videamur. Pro quo sic Cassianus libr. 6. Cap. 7. Dominus arbiter, atque agonotheta residens, pugnam cursûs, & certaminis nostri iugiter spectat, vt ea, quæ in propatulo horremus admittere, ne intrinsecus quidem coalescere incautâ cogitatione patiamur; & in quibus humana cognitione confundimur, ne occultâ quidem conniuen

Cassianus.

tiâ polluamur. Quæ licet poßit hominum præterire |

notitiam, sanctorum tamen Angelorum, ipsiusque omnipotentis Dei scientiam, quam nulla subterfugiunt secreta, latere non poterit. Sic ille cuius vocem omnes vtinam, si audiendi habemus aures, audiamus. His præmissis

49

*Dico primò: Recursus ad Prætoria In

Assertio 1. Sententiam affirmantem non videri improbabilem.

dica quando est notoria, & manifesta vexatio, & iuxta receptam praxim, non videtur vt improbabilis penitus condemnandus. Contrarium videtur existimare Rota in Decißione Anni 1595. quam adducit Diana Parte 5. in cuius fine sic dicitur: quia autem nota censenda esset opinio Doctorum defendentium istos recursus tamquam licitos; non erat huius tribunalis; cùm censura super doctrinarum, & opinionum, ad res præsertim Ecclesiasticas

Decisio Rotæ contrarium indicans.

pertinentium, approbatione vel reprobatione ad Romanum Pontificem pertinere noscatur. TurecremataTurrecremata in Summa de Ecclesia lib. 2. Cap. 107. Sic ibi. & §. Has tamen: sic concluditur. Domini tales recursus, tamquàm illicitos numquam tolerandos censuerunt, in eaque re grauißimè lapsum Couarruuiam in pract: quæst. cap. 35. num. 3. & ceteros idem opinantes vno consensu affirmatum fuit. Sic illi. Rotam ergo, quam sibi aliàs competere negant, videntur expressisse, dum grauissimum lapsum sic opinantium non dubitent pronuntiare, licet de qualitate illius nihil dicant.

50

*Sed certè decisiones aliæ apertissimè fa

Alias esse fauentes. Et quid ad illas in prædicta Decisione respondeatur.

uent, de quibus ibidem: eas tamen vt explicent, ne contrariæ sint, ita subdunt. Dicebant insuper Domini, quòd licet prædictæ decisiones Rotales, & aliæ similes, veræ sint, nihilominus Consilia Regia, & alij iudices laici nihil aliud facere debent præter exhibere nudum auxilium ad manutentionem: nam si ad alia procederent, recursus esset illicitus, & caussaret attentata. Lancellotus de Attentatis cap. 4. limitat. 1. num. 37. & 38. Vbi allegat aliquas decisiones Rotales & Mandosius in Tractatu commißi in formula 14. in verbo, Reuocandi: vers. Quartò quæro; quamuis fateatur prædictas decisiones esse iuri, & rationi conformes; timet tamenne ansam præbeant Regibus, & quibusuis Dominis temporalibus intromittendi in caußis beneficialibus, & rebus, ac personis Ecclesiasticis. Sic illi respondent.

51

*Qui quidem decisiones Rotales veras esse fatentur, non damnantes recursus: Atqui illæ

Non satisfacere euidenter ostenditur.

non de recursibus ad solum nudum auxilium brachij sæcularis petendum agunt, sed in formâ consuetâ, ergo iuxta illam non veniunt penitus reprobandi, quod præsertim ostenditur in Salmantina eiusdem anni die 24. Maij, de quâ ibi, in ea enim apertè dicitur, quòd iste recursus ad defensionem propriæ posseßionis, & appellationis admissionem, non est improbatus. Non ergo de nudo auxilio tantùm agebatur. Accidit, quòd, vt ibidem dicitur initio decisionis, vnus ex dominis Auditoribus censuit Paulum Lezanum, de cuius agebatur caussa, non incurrisse censuras propter recursum ad laica tribunalia. Non est igitur sententia ista omnimodis reprobanda. Vnus enim

Vnum Doctorem ad conciliandam auctoritatem sufficere.

Doctor, & iudex ex selectissimis Orbis bene illi potuit auctoritatem conciliare. Sic Doctores, quos adducit Diana Parte 4. Tract. 4. Resol. 30. & P. Fragosus Tomo 1. pag. 445. num. 173. & seqq. sunt autem præter illum plures alij, quorum Catalogus citatâ in decisione proponitur. Post illos autem plurimi alij idem tenentes prodierunt, ab anno inquam 1595. de quibus citato cap. 7. quibus addendus illustrissimus Villaroel Parte 1. Ecclesiasticæ, & Pacificæ gubernationis, quæst. 1. Art. 12. num. 33. & Part. 2. Quæst 12. Art. 5. num. 96. de quo & specialem tractationem pollicetur.

52

*His addendum praxim dictam complurium

Et in caussa præsenti esse quamplurimos.

sapientiâ, probitate, & religione præstantium auctoritate firmatam: eorum videlicet, qui Regum, Principum, Consiliariorum, & iudicum sic agentium confessiones audiunt. Qui quidem illos, si in malâ esse conscientiâ sibi persuaderent, non possent eisdem absolutionis beneficium impartiri. Sentiunt ergo sententiam, quam illi sequuntur, aliquatenus probabilem, & licet probabilitas exigua sit, cùm videantur Pontifices circa hoc suam mentem declarasse, vsu tamen constat, & consuetudine antiquissimâ roboratam. Et licet communiter Doctores negent in materia immunitatis posse consuetudinem præualere, quæ reprobata est in Cap. Nouerint. de sententia excommunicat. & in Authentica de sacrosanctis Ecclesiis: & apertiùs, atque vrgentiùs quotannis in Bulla Cœnæ: Pro quo videndus Diana

Et aliqualem consensum Pontificis

Part. 1. Tract. 2. Resolut. 4. Hic non solam consuetudinem allegamus, sed sententiam fundamentis aliqualibus communitam, quibus dicimus antiquam consuetudinem posse verosimililiter copulari. Et quidem Diana ipse Resolut. 5. post adductos Doctores, qui dicunt aliquas consuetudines contra libertatem Ecclesiasticam excusari posse ex tacito consensu Pontificis, quia scit & tolerat, ita infert: Ergo non est verum dicere absolutè, quòd per publicationem Bullæ tollitur omnis

Diana.

consensus Pontificis: sed dicendum est quòd stante publicatione Bullæ, quando adsit talis consensus Pontificis tacitus & approbatiuus colligendus erit prudenter, vt notat Malderus vbi suprà, cum Henriquez ex rationibus, & coniecturis. Sed quia res est multùm dubia, & periculosa, videant Principes & Ministri laicalis iurisdictionis, quid faciant. Sic ille. Consuetudinem autem de qua loquimur scire & tolerare Pontifices, dubitari nequit; quod autem positiuè reprobent, ostendunt ea, quæ diximus Tit. 2. num. 73. & 74. at nihilominus stare potest ratio, & conjectura aliqua pro aliquali approbatione ex dictis ibidem, Num. antecedentibus, & ex eis, quæ affert P. Fragosus Tom. 2. Pag. 206. §. contra verò.

53

*Quòd autem stare possit vt Pontifex aliquid

Pontificem aliquando & concedere, & negare, ex Oratorij priuati concessione monstratur.

& probet, & reprobet, probari potest ex facultate ad celebrandum in Oratoriis priuatis, quam sibi soli reseruare Pontificem colligitur ex ijs, quæ habent Diana Part. 9. Tract. 1. Resolut. 24. Hieronymus Garcia sect. 3. difficult. 8. Puncto 2. num. 15. alios citans. P. QuintañaQuintana DuenasDueñas. Tom. 1. Tract. 7. singul. 33. num. 7. Grauantus in Rubricis Missalis Part. 1. Tit. 20. lit. M. P. Mendus in Elucidatione Bullæ cruciatæ Disp. 16. num. 3. & alij. Reddit autem rationem Paulus Quintus in suo decreto Anni 1615. propter abusum scilicet, & irreuerentiam; cùm tamen tam tremendo Eucharistiæ Sacramento, & sacrificio summa reuerentia debeatur. Vnde licentia talis difficilè, & cum limitationibus multis obtinetur; & tamen facultatem hujusmodi in Bullâ Cruciatæ concedi tenent multi; ex quibus Ludouicus à |

Cruce in explicatione Bullæ disp. 1. Cap. 5. dub. 1. num. 5. P. Palaus Tom. 4. Tract. 15. disput. vnica Puncto 6. num. 1. & ante eos Sotus in 4. dist. 13. q. 2. art. 3. §. Iam verò. Quod & probabile censet Garcia suprà Puncto 3. num. 26. Diana etiam, qui sententiam hanc reijciendam prorsus affirmat. Parte 9. citata Resolut. 23. contrariam docuerat Parte 5. Tract. 10. Resolut. 76. cujus immemor videtur fuisse, cùm nullam ejus faciat mentionem. Est ergo secundùm citatos Doctores probabile Pontificem & probare & reprobare priuatam hanc celebrationem. Probat namque concedens Bullam, & amplissimâ quidem concessione: reprobat autem generali illâ

Cuius ratio redditur.

prohibitione. Pro quo esse rationabilis caussa potest; vt dum reprobat, voluntatem, & inclinationem suam, attentâ rei conuenientiâ; ostendat: dum autem probat, necessitate quadam id se facere protestetur, quia non expedit voluntati sic postulantis contraire. Quod potest casui, de quo disserimus, applicari.

54

*Dico secundò. Recursus ad Indica Prætoria

Assertio 2. In Indijs aliquando stare recursum sine scrupulo posse.

sine scrupulo stare potest, quando damnum sequitur irreparabile, vel quod difficilè reparari potest. Probatur: quia hoc saltem est probabile, & ita cum aliis tenet P. Fragosus citata pag. 206. §. Porrò & pag. 208. §. Ex quo sequitur. In priori enim addit sic: & est difficilis aditus ad Summum Pontificem, nec adest Magistratus Ecclesiasticus, qui poßit, & velit tantam iniuriam arcere. Et quidem cùm irreparabile dicitur, hoc vltimum supponitur, scilicet non esse remedium, quod ab Ecclesiastico expectari possit Magistratu; si enim expectari potest, iam non est irreparabile. Hoc ergo supposito, recursus ad Pontificem in Indiis difficilis non solùm est, sed impossibilis, grauamine vrgente; vt est manifestum: erit ergo licitus recursus ad Prætoria Regia: quæ est etiam doctrina Gregorij Sayri de censuris lib. 3. Cap. 17.

Neque vrgere Bullam Cœnæ.

vnde vterque infert non incurri excommunicationem Bullæ Cœnæ, quæ est 14. in illâ enim Pontifex friuolam tantùm appellationem amouere contendit, vt ex textu constat, verbis illis. Qui prætexentes friuolam quamdam appellationem à grauamine &c. Friuola enim dici non potest, ad quam naturalis defensio, hac viâ tantùm suffragante, compellit. Vt autem in casu, de quo loquimur, non sit incursio in talem excommunicationem, alia est ratio, de qua dictum, iuxta satis probabilem sententiam Tit. 2. n. 10.

55

*Addit autem P. Fragosus citato §. Ex quo,

Circa quam P. Fragosus minùs consequenter locutus dicitur.

hoc canone excommunicari prætexentes friuolam appellationem; atque ita non omnes excommunicari: modò sub nomine appellationis non detur recursus ad curias sæculares. Quæ sunt illius verba, sed difficilia; significat enim in dicto casu nōnon licere recursum, si appellationis nomine pallietur. Quod tamen contra ipsius est apertè doctrinam: nam §. Porro, affirmat licitum esse recursum. Et prætereà si appellatio licet, licitus est etiam recursus, quia appellatio iudicem competentem importat, in causâ de qua agitur, & ita difinitur. Est à minori ad maiorem seu superiorem prouocatio. Cap. Omnis oppreßus. Cap. si quis. & Cap. Placuit. 2. q. 6.

Appellatio quid.

Quod tamen non accidit quando ad tribunalia laica prouocatur. Recursus autem non dicit superiorem iudicem, qui verè talis sit, sed, qui in casu vrgenti possit auxiliari: vnde est quasi genu in definitione appellationis, quæ sic etiam de finitur: iuxta lib. 1. §. Si quis in appellatione. D. de appellat. & relat. Est recursus à minori, ad maiorem iudicem. Alia ergo videtur citati Auctoris mens;

Citati Autoris mens.

scilicet excommunicari prætexentes friuolam appellationem, nisi verè ipsa appellatio merus recursus sit, qui in casu vrgenti, de quo loquimur, cùm licitus sit, etiam est ab excommunicatione prorsus immunis. Quod si aliud quid voluit, non est multùm circa illius intelligentiam immorandum, qui illam potuit apertam reddidisse. Vnde ad alia contendamus.

Loading...

back | | continue