Avendaño: Thesaurus Indicus - The School of Salamanca

back | | continue

CAPVT XVII.

CAPVT XVII.

De Vectigali alio maritimo, vulgo Aueria.

128

*PRo pręsidiariispræsidiariis classibus introductum

Aueria quid, & quando imposita & aucta.

illud, vt scilicet mercatores, & transfretantes alij ab hostibus securi se & sua possint mari committere, armis Regiis defendendi. Et in Peruuio quidem ob prædictam rationem initium habet, cùm Franciscus Drachius Anglicus pirata nauim Regiam solito transmitti thesauro onustam, nec militari aliquo tutamento munitam, Australi in pelago post Magallenicum enauigatum fretum, occupasset. De quo D. Escalona in Gazophylacio Parte 2. pag. 140. num. 3. Tunc enim Excellentissimus Prorex D. Martinus Henriquez classem instruendam statuit, & ita pro expensis in eâ faciendis dimidium pro centum reddendum esse decreuit, quod ad vnum excreuit posteà, & tandem ad duo: ex argento scilicet, quod Regiis nauibus exportatur ex Callaensi portu in Panamensem. Et ita affirmat citatus Auctor; cùm tamen certum sit solui etiam quando in onerariis sine aliquo Regio præsidio argentum registratur. Solent autem Proreges circa hoc cum mercatorum gremio compositione benignâ vti, & certâ quantitate acceptâ ad rationem registri fieri soliti, circa alia à perscrutatione penitus abstinere, neque in pœnam commissi capere, quæ non multo negotio possent explorare.

129

*Et de iustificatione indulgentiæ huius

Indulgentia Proregum circa illam defenditur.

nullus moueri scrupulus solet, quia hoc modo vtiliter Regis negotium agitur, & communi etiam vtilitati consulitur. In registro enim grauissimum dispendium mercatores experiuntur, & cōmodocommodo aliquo circa hoc eisdem denegato, pauciora ad registrum adducent, & modis aliis indemnitati facultatum suarum prouidebunt. Et hoc quidem Regium Indiarum nequit latere Cōsiliumconsilium; & cùm non damnet, vt damnare alia solet, non debet illicitum reputari. Quod enim de alcaualâ, & portorio dictum nuper, huic etiam exactioni potest attribui: vt scilicet nolit Rex amarè peragi, & Proregi suo non licere, quod Officialibus præfatis licitum esse pronuntiauit. Pro quo & iuuant quæ adducit D. Escalona suprà pag. 180. num. 16. & 17. & quem allegat Heuia: L. F. Nomine autem Officialium non veniunt nauales administri, qui se ad occultandas

Qui Officialium nomine intelligantur.

mercatorum gazas, & aliorum transfretantium offerunt, pretij non leuis obtentu: iis enim nihil tale licet, quandoquidem Regis stipendium ad tuenda ipsius iura recipiunt, vnde ex officio ad damna inde secuta tenentur, vt sæpiùs dictum; & pro quo videri specialiter potest Dom. Solorzanus Tomo 2. Lib. 5. num. 75. & seqq. & in Politicâ Lib. 6. Cap. 9. in fine, vbi de Generalibus, Almirantis, Ducibus, Argenti-magistris, Contra-magistris, & militibus id affirmat. Sed quod ad duces attinet, distinguendum videtur: aut enim tales sunt quibus cura nauis incumbat, & ij meritò alijs adnectuntur, qui ex officio tenentur non cooperari vt iura Regia defraudentur. Alij autem sunt Infantarij, quibus præcipuè res militaris competit: & ij ratione officij nullam videntur specialem obligationem ad prædictam custodiam habere: & eodem modo de militibus asserendum, nisi quando specialis cura custodiæ illis committitur. Sicut & de Contra-magistris, quorum aliud est munus & multò potiùs de Nauarcho seu Piloto, ob eamdem rationem. Qui tamen ex alio generali principio obligari possunt, eo scilicet quòd cooperentur defraudationi Regiorum iurium, si ij, qui defraudant, ad manifestationem obligantur. Cùm tamen ij, quibus ex officio competit, ad restitutionem teneantur; quidquid de opinionibus sit, quæ circa manifestationem esse possunt, de quo dictum aliàs.

130

*Et vt manifestatio talis in conscientiâ

Aueria an in consciẽtiaconscientia obligat, pro quo pœnæ recensentur.

obliget, præter dicta de alcauala & portorio, est Regium rescriptum, quod habetur Tomo 3. pag. 474. in quo Philippus Secundus, clarissimæ memoriæ Rex ita statuit: El que encubriere el Aueria, y no pagare, allende de auer perdido la mercaderia, ô cosa que lleuare por registrar conforme à la Ordenanza, aunque condonado ò executado en perdimiento de la cosa, toda via queda obligado à pagar el Aueria della. Y aunque no sea denunciado, ni se sepa, està obligado à la pagar en el fuero de la conciencia. Y los que por

Philipp. 2. rescriptum obligationem talem statuentis, & quid ex illo vt actum deducatur.

descargo della vinieren restituyendo, no cumplen con restituirla à ninguna causa pia, sino que sean obligados à restituirla al Recetor, por si, ô por interposita persona, por ante el Escribano de la Aueria. &c. Vbi quidem Aueriæ tantùm restitutio in conscientiæ foro præcipitur, non autem alterius contra legem occultati. Quod autem re occultatâ per sententiam amissâ, obligatio in conscientiæ foro ad Aueriæ solutionem remaneat, nimis esset durum, & ita rescripto præfato id non videtur imperari; |

sed tantummodò quando denuntiator non extat, nec de occultatione habetur notitia. Quando autem est denuntiator, & proptereà in commissum inciditur, resque amittitur; tunc licet obligatio manere dicatur, de conscientiæ tamen foro nihil pronuntiatur.

131

*Hinc est, vt si contingat Aueriam non

Si non petatur non deberi.

exigi, non restet obligatio restitutionis. Quod est juxta eorum doctrinam, qui dicunt obligationem talium legum esse disiunctiuam, seu alternatiuam, quarum sensus est: Ordinamus, seu, statuimus, vt quilibet vectigalia soluat, alioqui merces amittat. Quæ ita obligant, vt vnum èex duobus debeat eligi; vel soluere vectigalia, vel pœnam subire post condemnationem, si res fuerit apprehensa. Sic Nauarrus in Manuali Cap. 23. num. 54. non ergo debetur vtrumque. Quod & alij tradunt

Esse disiunctiuam, & non obligare ad omissionem & pœnam.

dicentes, quòd si culpâ Custodis, qui transfretantes denuntiare omisit, soluta vectigalia non fuerant, vtrumque Publicano, aut Principi non debetur; hoc est, tributum & res, in pœnam tributi non soluti: sed illud lucrum, quod ex duobus maius est, pretium scilicet mercis, aut merces ipsa. Pro quo videri potest P. Rebellus Parte 1. lib. 2. de Restitutione, Quæst. 16. num. 2. & est etiam conforme aliorum doctrinæ dicentium Officiales, qui sunt caussa damni in casu dicto, debere in conscientiâ illud resarcire; in optione autem Fisci, seu conductoris vectigalium Fiscorum accipere vel quantitatem pœnæ, quæ de jure à judice parti accusanti applicatur. Sic Ioannes de Medina Codice de Restitutione, quæst. 22. dub. vlt. §. & sic est vnus. Et Sayrus Lib. 10. tract. 2. cap. 14. num. 19. qui, sicut & plures alij, supponit non esse obligationem in defraudante gabellas ad vtrumque; quia obligatio Officialium est in subsidium, quando scilicet illi non restituunt, qui sunt caussa principalis, vt citati aduertunt, & præsertim Medina, & Sayrus, quibuscum sentit P. Fragosus Tomo 1. pag. 521. n. 89.

132

*Ex eo autem quòd in rescripto præfato

Vt in conscientiâ nōnon obligat, quæ succurrunt.

dicatur obligationem esse in foro conscientiæ, benè quidem intelligitur intentio Principis grauandi quantùm potest, iuxta satis receptam doctrinam. Per quod supponitur vectigal esse iustum, secundùm omnes circumstantias, quæ ad iustificationem sunt necessariæ, & ab Auctoribus præfatis, atque aliis explicantur. Hoc autem ita contingere in specialis casûs contingentiâ, est difficile iudicare. Vnde quidquid de illius intentione sit, si aliàs de iustificatione non constat, maior illius obligatio non erit, quàm si modus ille obligandi expressus non fuisset. Quemadmodum etsi non exprimatur, si aliundè materia legis grauis est, & sine graui obligatione redderetur inutilis, in foro conscientiæ ligat, iuxta dicta Titulo 2. num. 3. Expressio ergo nihil speciale operatur suppositâ legis æquitate, & adductis rationibus, pro illius obligatione. Sed suppositio, vt diximus, est difficilis, & quam negant plurimi. Cuius satis validum argumentum est, vix aliquem repertum, qui fraudatam restituerit Aueriam, cùm tamen sint innumeri, qui illam defraudarint. Nec credibile est illos animæ suæ salutem penitus neglexisse, cùm & Sacramenta suscipiant, & Christianorum ritu moriantur. Ipsi ergo, & ab ipsis consulti conscientiarum ductores, suppositionem dictam inficiati sunt, aut de illâ dubitarunt. In casu autem dubij vectigalia non obligare

In casu dubij non obligare vectigalia.

in conscientiâ, & ea præsertim, de quorum initio constat, multorum sententia est, pro quo videri potest P. Thomas Sancius Lib. 2. Consiliorum, Cap. 4. dub. 6. num. 5. vbi plures adducit, quos & sequitur, sicut & P. Lessius Lib. 2. cap. 33. num. 63. vbi plures etiam allegat obligationem conscientiæ in nouis vectigalibus, aut veterum incrementis remouentes, quia de illorum iustitiâ satisfactio plena non habetur. P. Filliucius Tract. 28. cap. 7. num. 127. P. Molina Disp. 674. num. 9. §. Quinta conclusio, & alij. Rescriptum ergo prædictum reuerenter

Quid de rescripto dicto.

accipiendum est, & capiti imponendum, quod & rationes probabiles justum possunt comprobare: de illius autem efficaciâ quoad conscientiæ forum quis possit certum aliquid polliceri? Pro quo & facit, eo tempore, quo Schedula Regia transmissa, Aueriam ad rationem tantùm vnius pro centum persolutam. Circa illud ergo potuit grauamen conscientiæ constitui: cùm tamen posteà fuerit geminatum, hoc extra obligationem præfatam manet, & quidquid in posterùm adiiciatur.

133

*Et tolerabilis quidem Aueria, quæ pro

Aueria Oceani maris grauis, & qualiter exigatur.

mari Pacifico soluitur, haberetur, si non alia quæstuosior succederet, ad expensas omnes Regiæ classis, quæ ex Hispaniâ in Indias mittitur: illæ enim pro rata ex aceruo diuitiarum, quæ ex Indiis comportantur, cuiuscumque fuerint, Regiis demptis, extrahuntur. Ex quo fit vt ad rationem duodecim pro centum quam solui contingat, moderatissima habeatur, esse enim maior multò solet, & ad viginti, & ampliùs non numquàm peruenire. Ex eo enim quòd pro certo habeatur plurima sine registro reportari, juxta id, quod verosimile apparet, vnusquisque grauatur. Habet autem hoc id commodum, vt ex tali pensione iuxta verosimiles in dictâ coniecturas, perscrutationis damnum euitetur, quæ fieri posset in Hispaniæ portubus, antequàm singulis educendi res suas facultas traderetur. In quo varia esse arbitria solent, dum Regij ministri, quibus visitatio est classis Regiæ commissa, pro iuribus Regiis integrè colligendis satagunt, & diuitiarum domini Aueriæ grauamen, quod excessiuum reputant, & præsertim argenti sui molestam & perniciosam detentionem, conantur destinare. Et vt exactio

Non esse justam quæ ostendere videantur.

ista æqua non sit, suadet in primis excessus dictus, iuxta Doctorum omnium in materia ista sententiam, de quâ dictum sæpiùs. Deinde. In Regiâ classe non solæ priuatorum expectantur diuitiæ, sed Regius etiam thesaurus: & ita exportationis illius expensæ non debent ad priuatos pertinere. Prætereà. Ex dubiis coniecturis non debent onera certa deduci, acsi id, quod coniecturæ indicant esset penitus exploratum: in dubio enim melior est conditio possidentis, vt est regula iuris notissima: si ergo aliquid ob coniecturarum verosimilitudinem eliciendum est, sit illud maximè moderatum, & sponte potiùs datum quàm extortum: quod aliquando factum, vt non debeat benignitate Regiâ, cuius auctoritate res agitur, indignum reputari.

134

*Ad hæc, quæ videntur esse verissima,

Excusatio necessitatũnecessitatum vt debeat tolerari.

id dici tantùm potest, necessitates nimium quantùm vrgere, & ad ista, ac duriora sæpiùs, obligare. |

Et id quidem ego ita esse arbitror: oportet tamen vt temporibus bello infestis, bellum in propria viscera minimè conuertatur, & desideratissimi Hispaniæ portus ipsis sint maris tempestatibus, & hostilibus insectationibus grauiores. Neque ego pro necessitate temporum doctrinam exhibeo, sed generaliùs loquor, quia & extra necessitatis tempora, multa ex prædictis peraguntur: plurima tamen, vt creditur, citra Regis conscientiam, cuius erga subditos benignissimi animi plura & eximia habentur argumenta. Et verò quod modò non habet ille ex diuitiis Indicis, habebit postmodùm; omnia enim quæ in Hispaniam deferuntur, ad negotiationes prodeunt in lucem ex nauium vteris, & ex negotiationibus emolumenta maxima Regi accrescunt: vt meritò negotiantium quiuis dicere illi possit: Patientiam habe in me, & omnia reddam tibi.

135

*In prædicto autem exactionis genere

Aliud exactionis genus ob personalem deportationẽdeportationem, quomodo erga Ecclesiasticos nōnon debeat tolerari.

aliud interuenit, quod sine aliquo conscientiæ remorsu practicatur: estque personale ob calcatam, vt dicunt, nauim, & notabile profectò: personas scilicet Ecclesiasticas more aliarum ad eamdem compelli: sed certè cùm gabellæ genus sit, à quarum illæ solutione exemptæ sunt, non videtur quomodo id possit ita securè tractari. Si enim dicatur Regem non teneri gratis Ecclesiasticos suis in nauibus transportare, & ita quod soluitur, non gabellæ, sed solutionis ob commoditatem præstitam, rationem habere: est enim domus mobilis pro maritima habitatione, siue currus aquaticus, aut inanime iumentum pretio ab Ecclesiasticis obtinendum. Si inquam hoc dicatur, potest redargui manifestè: nam commoditatem transuectionis gubernatoribus nauium Ecclesiastici soluunt, & quæstuosissimâ quidem solutione. Præter hoc autem Aueria imponitur, quæ absque dubio gabellæ genus est ob dictos fines constituta: ergo ab illo debent Ecclesiastici esse prorsus immunes. Peccant ergo grauiter exigentes,

Sicut nec Aueria, quia gabella propriè est: secùs registrum.

& pœnas Ecclesiasticæ libertatis violatorum incurrunt. Sin minùs ostendant vnde in hac parte, quod exequuntur liceat: quod certè non poterunt, nusquàm circa hoc Pontificiâ Sede quidquam indulgente. Ad registrum teneri verosimiliter dici potest, quia lex ciuilis est ob commune bonum lata; & tales ad Ecclesiasticos extendi, sic Pontificio Iure conniuente, multorum sententia est, pro quâ Auctores congerit P. Fragosus Tomo 1. pag. 141. num. 305. quos & ille sequitur. Non ita ad Aueriæ solutionem; quia gabella est, cui omnis Pontificiæ Sedis resistit auctoritas: Ecclesiastici enim soluentes suam redimunt vexationem, vt in aliis contingit.

Loading...

back | | continue