CAPVT IV.

CAPVT IV.

Auditores Regii Indiarum an licitè possint Decimarum causas judicare.
18
*DE hoc dictum ex professo Titul. 2. Cap. 6. Hic autem circa AndientiasAudientias Indicas addendum nonnulla. Et ita
Dico primò. Audientiæ Indiarum nequeunt
cognoscere judicialiter causas decimales ad Religiosos pertinentes, quando illi contendunt juxta sua priuilegia colonos terrarum suarum non debere illas soluere, ad quod tamen per sententiam adiguntur. Quod quidem dupliciter potest contingere, vel quia directè ita judicant; vel, quia declarant judices Ecclesiasticos ad præstationem decimarum cogentes, non facere violentiam. Et colonos quidem non teneri, nisi respectu Religiosorum, communissima, & probabilissima sententia est, juxta quam sæpiùs Romæ, & in Hispania judicatum, vt testatur P. Henriquez Lib. 7. Cap. 27. num. 8. & ei correspondenti Glossa
Lit. H. quem cum paucis aliis adducit, & sequitur Diana Parte 2. Tractat. 1. Resolut. 23. & Parte 10. Tractat. 12. Resolut. 51. quibus adde P. Suarium Tomo 1. de Religione Cap. 19. à num. 13. P. Palaum Tomo 2. Disputat. de Decimis Puncto 12. num. 10. P. Vincentium Tancredi Tractat. 1. Libr. 2. Disp. 6. numer. 12. Vbi ex thesauro fori Ecclesiastici Cap. 27. à num. 73. refert decisionem Rotæ die 10. Decembris 1578. coram Bubalo. P. Fagundez Lib. 2. de Quinto Ecclesiæ præcepto Cap. 4. num. 1. Tamburinum de jure Abbatum. Tomo 1. Disputat. 15. Quæst. 21. Lauretum de Franchis Vicarium Generalem Auenionensem in Controuersis pag. 402. Ioannem de la Cruz de statu Religionis lib. 2. Cap. 9. Dub. 4. Conclus. 4. vbi varia priuilegia adducit. Horatium Mandosium Tractatu de Priuilegijs ad instar. Glossa 15. numer. 4. Villalobos Tract. 33. Diffic. 2. num. 5.
19
*Iam quòd causa præsens merè Ecclesiastica
sit, constat; quia agitur de jure decimandi, & non tantùm de facto, vt demus, quæstionem de facto posse ad laicos judices pertinere. Item de intelligentia priuilegii Pontificii agitur, quod maximè est à prophanis tribunalibus alienum: tractent enim fabrilia, fabri; prophana, laici; sacra, sacrati. Videantur dicta Cap. illo 6. præsertim §. 6. Vnde non valet effugium, de concessione decimarum Regibus nostris ab Apostolicâ Sede facta; tum propter ibidem dicta; tum etiam, quia cùm de jure decimandi agatur, cognitio talis ad laicum non potest spectare, quod & illi fatentur, qui contrariæ sententiæ aconimos se fautores profitentur. Tum denique; quia quæstio, an priuilegium non decimandi extendatur ad colonos, non est Indiarum specialis, neque ex judicis priuilegiis terminanda.
20
*Quòd autem etiam per viam violentiæ
nequeant, ex eo ostenditur; quia cùm Religiosi probabiliorem sequantur sententiam, & tribunalium maximorum judiciis Canonizatam, vt diximus, ex parte eorum violentia esse nequit, si à competente judice in sui juris exercitio protegantur. Opinio enim generalis, & ab antiquo deriuata, & practicata, habetur pro veritate; vt cum Baldo, Cepola, & Menochio tradit Dom. Solorzanus Tomo 2. Lib. 3. Cap. 1. num. 63. quod
præsertim in causis ad immunitatem Ecclesiasticam spectantibus obseruandum est, cui semper faueri quammaximè debet, vbi de Religionis Catholicæ sincerissimâ professione fideles gloriantur; & quidem à communi opinione posse in judicando recedi, quando contraria est fauorabilis, & ad pietatem inclinans, docent ii, quos P. Fragosus adducit, & sequitur Tomo. 1. pag. 447.
num. 186. ergo potiùs communis, & recepta debet teneri, quando non solùm de pietate agitur, sed de Ecclesiæ libertate. Si ergo violentia aliqua esse potest, ex parte Clericorum erit, qui Religiosos conantur iure suo ita firmato priuare: ergo si tale quid contingat, immeritò illis Indicæ Audientiæ fauebunt, & consequenter non potest causa ista ad eas auocari, cùm nequeant earum iudices, qui vt violentiæ diuersores adeuntur, violẽtiæviolentiæ patrocinari, & iis cōtrarioscontrarios se exhibere, quibus fauêre legibus diuinis, humanisq́ue tenentur.
21
*Sed demus opinionem, quæ Ecclesiis fauet, esse probabilem, & practicari posse, non
ideò sequitur circa violentiam posse Audientias interponi. Quod contingere potest, si Coloni, aut Religiosi ipsi ad eas recurrant, eò quòd iudices Ecclesiastici decimarum eas solui compellant, in quo violentiam se pati querantur, cùm ius ipsis ad non soluendum assistat. Si enim tunc iudices violentiam non facere declarent, eorum declaratio iniuriosa conuincitur. Nam vel Ecclesiastici violentiam non faciunt repetentes decimas coactiuâ manu, & forsitan armatâ, inuitis, & resistentibus prædiorum colonis, aut fortè etiam Religiosis: quâ violentiâ nihil violentius esse potest, cùm modus ille alienus valde sit ab Ecclesiasticâ moderatione, & iniustitiis manifestis obnoxius; cùm & sic repetentibus constare non possit decimarum quota, quæ fructibus naturalibus, mixtisue respondeat. Aut non fit violentia censuris Ecclesiasticis ad solutionem cogendo: in quo etiam est error apertus: nam cùm opinio valde probabilis Religiosis, & eorum colonis faueat, & ita illas retinendo non peccent, nequeunt censuris Ecclesiasticis nisi per summam violentiam molestari. Quod quidem receptissimæ omnium est doctrinæ conforme, iuri, & rationi subnixæ, iuxta quam censuræ, & excommunicatio, quæ in his caussis sola est solita fulminari, peccatum præsupponunt: & hæc cùm major est, mortale, iuxta sententiam veriorem,
pro qua auctores congerit P. Palaus Tomo 6. Disp. 1. Punct. 7. Quod & clarè colligitur ex Concilio Tridentino Seßione 25. cap. 3. de Reformatione. Et præsertim, quòd contra eum, qui opinionem probabilem sequitur, non possit pœna constitui, & ea præsertim, quæ omnium maxima est, scilicet excommunicatio, communis etiam est Doctorum assertio, pro quâ videri potest Ioannes Sancius in Selectis Disp. 45. num. 72. & Disp. 48. num. 53. Diana Parte 2. Tract. 2. Resolut. 93. Dom Solorzanus suprà numer. 62. & in Politicâ lib. 4. Cap. 1. in fine & alij.
22
*Factum hinc, vt supremus Castellæ Senatus caussam istam ad Ecclesiastica tribunalia
remiserit, vt testatur P. Henriquez suprà illis verbis: & cùm caussa hæc fuerit agitata Romæ, & apud multa Ecclesiastica tribunalia in Hispaniâ ad quæ Senatus Regius supplicatur semper caussam remisit. Ita semper pronuntiatum est in fauorem Societatis, & colonorum, vt Salmantiæ Anno 83. & Baezæ & Tridenti, seu Murciæ, adductisque executorialibus Pontificiis mandatum est executioni, atque
P. Henriquez.
id speciale priuilegium confirmatur sententia rei, iudicatæ esse priuilegium reale. Sic ille. Et executorialia quidem ad Murcianum Collegium spectantia à me perlecta, quæ authentica in Collegio Platensi asseruantur, Et exemplum quidem Supremi Consilij Audientias indicas non sequi
laudabile profecto esse nequit, quando Auctores non solum id, vt conueniens admonent, sed obligationem aliquam recognoscunt, iuxta ea, quæ tradunt illi, quos adducit, & sequitur Pater Fragosus Tom. 1. pag. 448. num. 193. qui cum aliis n. 194. bene affirmat de sententiis iudicum minorum aliam esse rationem & ita parùm curandum de illis ad caussarum decisiones. Quod
quidem in caussâ præsenti licet obseruasse. Cùm enim Limana Audientia non facere vim iudicem decimarum Ecclesiasticarum contra Colonos Religiosorum procedentem, declarauerit, Argentina oppositum omnino censuit, & pro eo Prouisiones satis roboratas Regio nomine geminauit.
23
*Dico secundò. Cùm de nouis decimis
soluendis agitur, non videtur quomodo Audientiæ Indicæ possint caussas huiusmodi ad se auocare. Et quidem per L. Regiam 6. & 7. Tit. 5. lib. 1. Recopilat. tales caussas ad Supremum Consilium auocandas statuitur, de quo latè Couarruuias in Practi. Cap. 35. num. 2. v. Quartò. Et BobauillaBobadilla in Politicâ lib. 2. Cap. 18. num. 148. alios adducens. Indiarum tamen Audientiæ adhuc de eisdem cognoscunt, prout quotidiana praxis ostendit, & in Limanâ, & Argentinâ Cancellariâ sæpè in litibus emergentibus factum se vidisse
testatur Dom. Solorzanus Lib. 4. c. 3. num. 26. & in Politicâ lib. 5. Cap. 3. pag. 765. §. Lo Quinto. Et earum sententias supremum Indiarum Senatum confirmasse. Et per hoc ait cessare posse scrupulum, quem cùm esset Fiscalis Argentinus, se habuisse testatur D. Franciscus de AlforoAlfaro Tract. de Officio Fiscalis Glossa 24. num. 2. & 3. sed certè ad euellendum scrupulum præfata non sufficiunt. Quidquid enim de Supremo Consilio sit, Indicarum Audientiarum praxis non tantum videtur habere ponderis, vt contra Ecclesiasticam libertatem eius possint sententiæ præualere. Vt enim num. præcedenti diximus, inferiorum tribunalium sententiæ non vrgent vi exempli. Non
Per exempla non iudicandum.
est enim iudicandum prout iudicatum fuit, sed quid sit iudicandum, oportet diligenter inuestigare L. Sed licet. D. de Officio Præsidis, de quo præcipuè agit Baldus CōsilioConsilio 234. Quod autem Senatus Indiarum sententias confirmarit, non planè concludit, quia illi in hac parte valde contradicitur: & licet Caussarum decimalium iudicium assumpserit, circa hoc ipsum validæ sunt impugnationes instructæ. Cùm ergo ad tollendum scrupulum nihil prætereà sit, quod & à Domino AlforoAlfaro benè visum, erat enim vir prudentiæ, eruditionis & experientiæ singularis, & nihilominus eò identidem vrgebatur; alia profecto tenenda via, quæ scrupulosa non sit, & eo præsertim scrupuli genere, quod in materiâ adeò Ecclesiæ odiosâ versatur.
24
*In quâ etiam pro Assertione est ratio
manifesta: quia cùm de nouis decimis agitur, quæstio non est tantùm facti, sed etiam juris, quæ ad laicos, ipsismet fatentibus, spectare nequit. Quod sic ostendo: nam quæstio non est an soluerint, cùm id euidens sit, & ex terminis constat; cùm dicatur esse quæstio super nouis decimis: si ergo nouæ, non anteà soluebantur. Ergo quæstio est an debeant soluere: & ita de iure exigendi illas, quod spirituale est, vtpote in ministeriis Ecclesiasticis fundatum propter quæ ministris sacris est debita sustentatio; vt est communis Doctorum sensus & explicatio. Videantur P. Azor. Part. 1. lib. 7. Cap. 25. §. Ex his colliges. P. Fagundez supra Cap. 5. num. 8. Diana Parte 1. Tract. 2. Resol. 92.
25
*Id tamen non negauerim, si alicubi to
tolerabilis prædicta praxis est, Indicis in regionibus præsertim permittenda, sicut & aliæ decimariis fauorabiles. Tum, quia ubi eas Indi soluunt, ve|xationibus exigentium sunt expositi, de quibus Dom. Solorzanus libr. 1. Cap. 22. num. 56. & 57. & in Politicâ lib. 2. Cap. 23. in fine. Circa alios etiam multa violenter contingunt, quibus à Prælatis remedium, aut nullum, aut languidum, aut rarum adhibetur. In quo loqui iuuat expertum. Si ergo Regia pro istis quæratur protectio, tolerabile id reddit vexatio, quæ dabit iuncta propriæ violentis exactatibus intellectum.
Loading...