Avendaño: Thesaurus Indicus

274

*NOn Indis solùm aptanda quæstio,

Qui affirment.

licet de illis inquirat, quia in ipsis huiusmodi ignorantiæ esse frequentissimæ solent. Et affirmatiuè respondendum videtur, quia hanc esse communem omnium sententiam Doctorum, testatur Diana Parte 3. Tract.

Export TEI

Diana.

4. Resolutione 108. & Parte 10. Tract. 14. Resol. 19. Leander à Sacramento Tomo 1. Tract. 5. Quæst.

Export TEI

Leander à S. Sacram.

69. vbi pro eo adducit Nauarrum, Syluestrum, P. Vasquez, Bonacinam, & alios, quibuscum ipse sentit, sicut & Diana, qui citat Ochagauiam, & P. Reginaldum. De constanti etiam Doctorum sensu testatur Ludouicus à S. Raymundo Tomo 1.

Export TEI

Ludouicus à S. Raymundo.

Tractat. 1. Resolut. 35. vbi propterea sententiam Bordoni negatiuam, quam & ille amplectitur, pergit ostendere non ideò improbandam, quia singularis, eo quòd doctum patronum habeat, & solidis fundamentis innitatur, iuxta fatis receptam inter Scriptores sententiam, de qua & Nos in Appendice Sectionis 1. §. 3. & alibi.

Export TEI

275

*Dico Primò. Sententia negans in casu,

Export TEI

Assertio 1. Sententiam negantem non esse singularem, & qui pro affirmante citantur Doctores, eam non amplecti.

de quo loquimur, non est singularis eo quòd Doctorum communis sensus refragetur. Id probo. Quia si ita esset, ij maximè Auctores pro assertione starent, qui pro eadem allegantur. Atqui hoc non ita se habet: ergo nec illud. Maior est aduersantium, & Minor ostenditur: nam qui citantur à Diana & Leandro hi sunt: Nauarrus in Cap. Fratres, de Pœnitentia Dist. 5. n. 82. & Consilio 3. de Pœnitent. & remiss. Syluester V. Confessio 1. Quæst. 8. P. Vasquez de Pœnitentia, Quæst. 92. Arti. 3. Dub. 1. Bonacina Tomo 1. Disput. 5. de Pœnitentia, Quæst. 5. Sect. 2. Puncto 2. n. 6. P. Reginaldus Tomo 1. Lib. 6. Cap. 5. Sect. 3. num. 153. Beia Parte 1. Cap. 9. Atqui Doctores isti id non tradunt, vt constabit legentibus, quorum fidem appello: immò ex eorum doctrina oppositum deducitur non obscurè, dum à repetendis Confessionibus sic ignorantes excusant: quod non solùm respectu aliorum peccatorum, quæ Confessi bona fide sunt, sed simpliciter affirmant sine expressione obligationis respectu ignoratorum. Quòd si aliqui eam exprimunt, ideò est quia inculpabilem ignorantiam dicunt deesse non posse circa grauitatem peccati, licet circa obligationem confitendi inuincibilis esse possit: quod benè explicat P. Vasquez elucidans doctrinam Nauarri, qui primum se distinctionis talis auctorem videtur agnoscere, citato loco de Pœnitentia. Neque alia est mens P. Reginaldi, dum sic loquitur:

Export TEI

P. Reginal.

|

p. 276

Ita vt sufficiat pœnitentem ipsum in sequenti Confeßione peccatum omissum declarare. Et inferiùs. Non tenentur iterare Confessiones eorum, quæ confessi fuerunt legitimè, sed tantùm eorum, quæ omiserunt. Siquidem præcesserat illud: Etiamsi error vincibilis fuerit. Quod & in Beia videre licet: vnde non vrget, dum concludit sat esse, si postquàm mortale esse nouerunt, confiteantur: pro quo citat Syluestrum & Nauarrum nihil plus dicentes, quod & faciunt alij, omnes enim Nauarrum suæ assertionis patronum laudant, sicut & ille Prioratem, vnde iuxta illius sensum accipiendi.

Export TEI

276

*Quod & de Petro de Ochagauia dicen

Export TEI

Ochagauia

dum, qui Tractat. 2. de Confessione Sacramentali, Quæst. 31. num. 7. ita scribit, Cùm quis in pueritia omisit confiteri peccatum aliquod, quod inuincibiliter ignorauit esse mortale, & posteà cognouit mortale esse, satis est illud solùm confiteri, & non alia, quia ea fuerunt legitimè confessa. Ita Nauarrus in Enchiridio Cap. 9. n. 12. Syluester v. Confessio 1. Quæst. 3. &c. Sic ille: qui de suo addidit illud, Satis est illud solum confiteri, quod apud Nauarrum non extat, sed iterandas non esse Confessiones: potuit autem addere nihil contrarius eidem, quia iuxta eundem locutus, si locutus vt debuit: citans enim pro se Auctorem, in eo debet citare sensu, quem verba Auctoris præseferunt: non alium autem fuisse Nauarri eo loco constat, quia se remittit ad definita à se in Cap. Fratres iam adducto. Item, quia Syluestrum exscribit sic loquentem citata

Export TEI

Syluester.

Quæst. 3. Similiter qui ex nescientia, putà, quia non credit esse peccatum, excusatur: quia licet aliquando non excuset hoc quin talis peccet, dum talis agit contra legem Dei aut naturæ, excusat tamen ne peccet non pœnitendo, vel non confitendo specialiter, sed solùm in genere confitendo ignorata, id est, non cognita, & oblita. Vnde pueri & puellæ nouiter cognoscentes esse mortale, quod aliàs scienter omiserunt confiteri ex nescientia grauitatis eius, non tenentur iterare Confessionem. Sic ille: qui ex his, quæ subdit locutum se de nescientia, quæ peccatum non excusat, licet excuset Confessionem, quia in ea esse ignorantia inuincibilis potest, iuxta Nauarri intelligentiam à P. Vasquez, vt vidimus, illustratam, & receptam à P. Suario Disput. 23. Sect. 4. nu. 6. satis reddidit manifestum, dum ait: Quod Summa Angelica verum credit, etiamsi tali peccato erat annexa excommunicatio. Sed hoc est magnus error eius, vt patebit infra, Confessor. 3. §. 8. vbi probat absolutionem datam excommunicato esse nullam. De peccato ergo agebat, quod ignorantia non excusabat; vnde & dicere meritò potuisset in Confessione aperiendum, dum luce maiori accedente de illius constitit grauitate, culpabili inquam ignorantia depulsa.

Export TEI

277

*Iam ex aliorum Theologorum doctrina

Export TEI

Ex Theologis aliis eadem veritas comprobatur.

eadem veritas demonstranda: cum nos enim docent materiam Confessionis Sacramentalis solùm esse peccata post Baptismum commissa, vt videri potest apud P. Suarium Disput. 22. in principio, Cardinalem Lugo Disput. 16. nu. 1. P. Arriagam Disput. 31. nu. 1. P. Martinon Tomo 5. Disput. 50. nu. 58. & 45. & alios determinationi Concilij

Export TEI

Concilium Trident.

Tridentini generaliter obsecutos, in cuius Sessione 14. Cap. 5. sic habetur: Ex institutione Sacramenti Pœnitentiæ iam explicata, vniuersa Ecclesia semper intellexit, institutam etiam esse à Domino integram peccatorum Confessionem, & omnibus post Baptismum lapsis iure diuino necessariam existere. Sic ibi. Quod quidem dum & statuunt, & explicant, nullam esse obligationem confitendi nisi peccata, quæ verè commiserint, aut quæ saltim sub dubio talia habeantur, in quo etiam sunt iam multi aliter sentientes: ex eo planè conficitur iuxta ipsorum mentem illa non subiacere Sacramentali iudicio, de quibus dici nequit esse commissa, dum non sunt mortalia peccata reputata.

Export TEI

279

*Prætereà, receptissima sententia est

Export TEI

Ex sententia iuxta quam non tenetur quis confiteri quod probabiliter iudicat non fuisse à se commissum, etiam roboratur.

eum, qui probabiliter iudicat aliquid à se factum aut omissum non fuisse mortale, non teneri illud confiteri. Pro quo P. Thomas Sancius Lib. 1. Operis moralis Cap. 10. n. 76. plures adducit: quod & communiter tradunt qui post eum scripserunt, & quasi pro certo statuit P. Gaspar Hurtadus Disp. 9. de Pœnitentia Difficult. 6. Ex quo euidenter sequitur neque teneri ad confitendum ea, de quibus ipsi constat peccata mortalia non fuisse, cùm ea animi præparatione fuerit, vt si talia sibi esse persuasisset, minimè perpetrasset. Vt cùm D. Paulus in ore percussus Ananiæ Summi Pontificis iussu, eumdem lingua repercussit, dicens: Percutiat te Deus, paries de albate, de cuius digni

Export TEI

Act. 23. v. 3.

tate statim admonitus, addidit sic: Nesciebam. fratres, quia princeps est Sacerdotum, Scriptum est enim: Principem populi tui non maledices, Exodi 22. v. 28.

Export TEI

280

*Dico Secundo. Non est obligatio confi

Export TEI

Assertio 2. Non esse obligationem confitendi, quæ non sunt iudicata mortalia. Idem. Concilium.

tendi ea, quæ non esse mortalia inuincibiliter quis sibi persuasit. Sic citati, & constat ex dictis, quia sola peccata mortalia post Baptismum commissa (aut in ipso Baptismo vt multi docent) sunt materia Sacramenti Pœnitentiæ circa quam, seu remota. Quòd alio Concilij Tridentini Decreto notissimum citato Cap. 5. vbi sic dicitur: Ex his colligitur oportere à pœnitentibus omnia peccata mortalia, quorum post diligentem sui dicussionem conscientiam habent, in Confessione recenseri, etiamsi occultissima illa sint &c. Atqui post diligentem sui discussionem deprehendit is, de quo agimus, se mortalis peccati conscientiam non habere in materia illa, circa quam ignorantia extitit: ergo non tenetur illud confiteri. Prætereà. Transgrediens tantùm materialiter præceptum sub mortali obligans, cùm facti plenam notitiam assequitur, non tenetur transgressionem confiteri, vt est perspicuum: vt si quis occidat hominem existimans esse feram, aut ad alienam accedat, credens esse vxorem, aut falsum iurans putans esse verum, & sic alia. Idem ergo in casu nostro dicendum, quia in eo materialis est tantùm præcepti transgressio. Item, supra transgressionem dictam nequit cadere absolutio: ergo non est obligatio confitendi illam. Antecedens constat, quia nequit dici, Absoluo te à peccatis tuis, cùm constet non fuisse peccata.

Export TEI

281

*Ex his constat non esse opus ad probabi

Export TEI

Circa P. Bordoni auctoritatem cautè proloquendum.

litatem huius sententiæ fundandam, & vitandam singularitatem, ad æstimabiles qualitates P. Bordoni recurrere, vt dictus Pater à S. Raymundo laborat. In quo quidem, vt & superiùs admonui iam cautissimè procedendum ob 27. Propositionem inter alias à SS. D. Alexandro VII. damnatam tenoris sequentis: Si liber sit alicuius Iu|

p. 277

nioris & Moderni, debet opinio censeri probabilis, dum non constat reiectam esse à Sede Apostolica tamquam improbabilem. Et quidem multæ ex præfatis Propositionibus, magnorum Scriptorum sunt, non vnius aut alterius vulgaris Summistæ, qui animosiores esse solent, cùm videant placere, & huius farinæ libellos facilè venditari. Nec mirum magna quandoque dormitare in genia, cùm videamus ingeniorum Phœnicem Augustinum suasmetipsius retractasse sententias, cùm tamen nullus eo in humanis litteris eruditior, in diuinis doctior, in Dei lege peritior, in vitæ probitate clarior. Quem suis etiam in Retractationibus imitatus Cardinalis Bellarminus, & ipse sæculi nostri gloria, sapientiæ & sanctimoniæ spectaculum singulare.

Export TEI

282

*In quo quidem Sedis est Apostolicæ

Export TEI

Peculiares quorumdam Doctorum censuræ non sunt curandæ.

iudicio omnimodis deferendum; non ita peculiaribus Doctorum quorumdam censuris, in quibus passim deprehenduntur excessus. Pro quo non longè manifestum habemus exemplum, videlicet nu. 276. vbi Syluester magnum errorem Summæ Angelicæ esse profert asserere eum, qui bona fide confitetur, habens peccatum, cui est adnexa excommunicatio, non teneri iterare Confessionem, quando peccatum tale esse mortale nesciebat, licet non inculpabiliter, cùm tamen in Confessione ipsa grauis culpa non admisceatur, quod ex nescientia accidit. Quod

Export TEI

Syluester sententiam Angeli immeritò configit, circa Confessionem excommunicati.

& repetit Quæsito eodem. §. Quintò, secundùm Petrum de Palude, & magis ex professo §. illo 8. Cùm tamen Angeli sententia valde probabilis sit, quam & Suarez dicit esse veriorem Disputat. 22 citata Sect. 7. nu. 1. quam & alibi ex professo probat, & eum secuti quamplurimi. Et verendum sanè ne spiritus ille Syluestri, magni profectò viri, & Summistarum Summi in alios transeat: & verendum magis si fuerit in illis duplex: licet fidendum maximoperè sit, qualiscumque ille fuerit, accedente Apostolicæ Sedis influxu temperandum.

Export TEI

283

*Sed circa Propositionis dictæ damna

Export TEI

Circa Propositionem dictam de libro Moderni Scriptoris damnatam, notantur nonnulla &

tionem aliqua hoc loco addenda, quæ videntur opportuna, & sit illud Primum, non videri damnatam communem Doctorum sententiam, iuxta quam vnius Doctoris opinionem amplecti quis potest, ijs concurrentibus, pro ea firmamentis, quæ boni Auctores exquirunt, quorum plurimos adducit citatus Pater à S. Raymundo Resolut. illa 35. Cùm enim magnorum Scripto

Export TEI

1. Non esse damnatam sententiam de vnius Doctoris auctoritate.

rum sit, & non leuibus fundamentis stabilita, non est existimandum adeò graui damnatione perculsam, cùm legitimæ intelligentiæ locus relictus videatur. Expendendum ergo illud Debet censeri probabilis. Quibus verbis debitum sic censendi profertur, vt non sine Auctoris, aut veritatis iniuria possit aliter pronuntiari. Sic ergo sentientes eos Auctores carpunt, qui Iuniorum quorumdam opiniones improbabiles vocant, qualis est illa de licito vsu Bullæ Cruciatæ apud Religiosos in casibus reseruatis: de duplicato stipendio pro applicatione fructus specialis, antequàm iudicio Sedis Apostolicæ fuisset expuncta, & aliæ non paucæ. Licitum est ergo Scriptoribus, qui ex professo materias, de quibus occurrunt controuersiæ, pertractant, eas improbabiles vocare sententias, quas apud modernos Scriptores solidis fundamentis destitutas deprehendunt.

Export TEI

284

*Deinde (vt sit illud Secundum) cùm

Export TEI

2. Non omnes Scriptores ea prærogatiua gaudere.

non omnes qui scribunt, ea polleant auctoritate, quam ætas, perpetua lectio, publica Theologiæ professio, & communis æstimatio conciliant: non eo ipso quòd liber prodeat alicuius non ita strenuè in eo puluere versati, licet cum ordinarijs approbationibus in lucem edatur, ea debet prærogatiua frui, vt omnes eius opiniones debeant censeri probabiles. Et hoc est quod SS. Alexander suo Decreto statuit: ne scilicet eo ipso quòd opinio aliqua apud Auctorem modernum extet, debeat probabilitatis honore potiri, & ad praxim possit securè aduocari. Vidi nuper libellum, in quo affirmabat Auctor Virginem in Passione Filij mortuam, addebatque sic communiter docere Doctores; pro quo tamen nullum viderat, sed se audijsse dicentem audiui sui Ordinis Concionatorem, quem habebat pro Oraculo, ita asseuerantem. Circa Missarum stipendium occurrent alięaliæ præter damnatas Decretis SS. Alexandri, leuibus fundamentis subnixæ, in quas forsan seuerioris iudicij pondus incumbet.

Export TEI

285

*Sit Tertium illud, Propositionem il

Export TEI

3. Ad statuendam improbabilitatem non esse necessarium Sedis, Apostolicæ Oraculum.

lam ex eo etiam capite damnari, quòd ad stabiliendam improbabilitatem debeat Apostolicæ Sedis iudicium expectari, cùm possit illa ex communi Doctorum sensu haberi, iuxta quem solet Apostolica Sedes damnationis sententiam pronuntiare. Qui ergo in Auctore aliquo opinionem singularem reperit, aut doctus est, aut imperitus. Si primum, scit ille quid in casu huiusmodi præstare debeat, neque esse cuilibet iuxta propriam phantasiam loquenti conniuendum. Si secundum, scire debet periculosum esse suo iudicio, etiam in ijs, quæ legit ad conscientiæ regimen spectantia gubernare: quod & in opinionibus etiam non singularibus faciendum, in quarum praxi errari sæpè continget, dum sine luce magisterij non securè proceditur. Audiens ergo opinionem, quam legit, non esse probabilem, stare iudicio docti magistri tenebitur, si tamen ille circa id de communi Doctorum Sensu testatur, licet opinio talis non sit à Sede Apostolica reprobata. Quòd si secus contendat, censuræ à SS. Alexandro impositæ subiacebit. Itaque non potest sic argui: Non est reiecta, ergo licita est illius loquela.

Export TEI

286

*Sit Quartum, & illud etiam conside

Export TEI

4. Omnem ab Ecclesia damnatam Propositionem fuisse ab intrinseco improbabilem.

ratione dignissimum, omnem scilicet Propositionem ab Ecclesia damnatam fuisse improbabilem ab intrinseco: cùm enim opposita sit vera, neque circa id possit Ecclesiæ sensus errare, vt est communis Doctorum sensus, nequit ea, quæ damnata est, solidum fundamentum habere, quo semper caret mendacium. Potuit tamen esse probabilis quoad nos, (& iuxta illam licita operatio) non penetrantes fundum veritatis. Iuxta hoc ergo certum dogma in proprio sensu, legitimè decurrit prædicta damnatio, quia ante illam omnes Propositiones damnatæ erant improbabiles modo dicto: ergo im|

p. 278

probabilitas non est desumenda solùm ex Pontificia damnatione: quæ est inconcussa Pontificij Decreti consequentia. Vnde quod aliqui Doctores dicere solent, opinionem hanc aut illam (vt de vsu notitiæ per Confessionem habitæ, nuper occurrit, & de Confessione absentis, alijsque) aliquando fuisse probabilem, sed iam non esse talem, iuxta dicta intelligendum, probabiles scilicet fuisse quoad nos, & ab extrinseca Scriptorum Auctoritate, non ab intrinseco, semper enim illæ ab intrinseco improbabiles extiterunt.

Export TEI

287

*Denique, cùm SS. Alexander gra

Export TEI

5. Pro sententia de vnius Doctoris auctoritate fundamentum esse in Bulla Alexand. 7.

uium Doctorum sententijs fauendum esse satis luculenter ostendat in Bulla contra Censuras Facultatis Theologicæ Parisiensis in Amadæi Guimenij librum præsumptuosè iactatas, ibi: In quibus libris censura præsumptuosa notantur aliquæ Propositiones, quæ ad actionum moralium regulam pertinent, & grauißimorum Scriptorum auctoritate, & perpetuo Catholicorum vsu nituntur &c. Et aliunde constet opinionem illam de vnius Auctoris opinione, debitis accedentibus requisitis, grauissimorum Theologorum auctoritate formatam, & longo vsu in Ecclesia receptam, inde satis verosimili deductione conuincitur eam non fuisse ab eadem sua damnatione conclusam, ita vt nullo modo liceat eam ad praxim applicare, stantibus aliàs ijs, quæ à nobis sunt nu. nu. præcedentibus explicata, & de auctoritate quidem manifestum est, quantùm ad ipsorum qualitates, nec minùs etiam perspecta eorum antiquitas, vt videri potest apud Dianam Parte 4. Tractat. 4. Resolut. 3. & Parte 7. Tractat. 1. Resolut. 23. num. 11. & seqq. & apud alios ab eodem citatos, vt meritò de sententia hac affirmari possit, quod SS. Alexander de opinionibus iniquè à Parisiensi Facultate damnatis affirmat, & sanctè potestatur. Accedit Propositionem illam vt iacet, apud certum Auctorem extare, Iosephum inquam Rocafull, vt videri potest apud Dianam Parte 3. Tractat. 7. Resolut. 60.

Export TEI

Propositio damnata extat apud Rocafull.

qui sibi eam non placere ait, & cum Petro Marchantio iudicat nullatenus admittendam. Non ergo generaliter damnatur sententia de vnius Doctoris auctoritate ad probabilitatem sufficiente, sed vt à prædicto Scriptore proposita, contra quam ea faciunt, quæ à nobis remanent adnotata. Licet autem ille, vt videri potest Tomo 2. Parte 3. Lib. 3. Cap. 2. num. 20. Auctorem libri grauem futurum esse dicat, & qui consultus merito posset audiri, & iuxta eius sententiam operari, nihilominùs Propositio talis proscripta à Pontifice est, quia aliud est illam absolutè pro

Export TEI

Nonnullis additis admittenda.

poni iuxta tenorem dictum, vt in Auctore isto videre est; aliud autem limitatione adiecta, quæ in eius explicatione habetur. Itaque Propositio hæc. Si liber sit alicuius Auctoris moderni, grauis, & qui consultius meritò posset audiri, & iuxta eius sententiam operari, quia in eo concurrunt illæ, quas Doctores requirunt ad huiusmodi prærogatiuam qualitates, diuersa Propositio est, & minimè condemnata. Vnde dicto Auctori, qui & doctus, & grauis, & pius, ac ex primaria regni sui nobilitate, sua est auctoritas inuiolabilis apud litterariam Rempublicam conseruanda.

Export TEI

Quibus ex occasione præmissis.

Export TEI

288

*Dico tertio. Quod de non extante obli

Export TEI

Assertio 3. Pro applicanda Indis doctrina præcedentis.

gatione confitendi, quæ non sunt mortalia inuincibiliter reputata, dictum est, Indis specialiùs applicandum, in quibus, vt dixi, ignorantia maiorem obtinet principatum, sicut & in Æthiopibus èex patrijs sedibus reuocatis, & iure vel iniuria captis, in quibus Sacramenti Pœnitentiæ vsus facilior accurandus, benigniorum opinionum beneficio, in id præcipuè incumbendo vt dolor & propositum, quibus est opus, non desint, quorum defectus non facile habet supplementum, vt habere potest integritas, quæ bona fide suppletur, si alia necessaria concurrunt, & sunt illi ad dolorem faciles, sicut & ad emendationis propositum, quia futura illis non obijciuntur, totis circa præsentia occupatis. Quod quidem, vt admonui aliàs, in ijs accidit, qui non sunt inter Hispanos educati, qui enim tales, multos eorum exæquant, vnde & circa illos Confessarij curam debent similiter exæquare. Legatur Consilium 4. Nauarri Lib. 5.

Export TEI

Nauarrus in fauorem rustici pœnitentis quæ tradat.

Tit. 37. vbi in fauorem pœnitentis rustici hæc habet. Primò Confessarium non teneri interrogare illum de numero peccatorum in præcedentibus Confessionibus fortè non expresso. Secundò, idem esse quando Confessarius ex probabili coniectura putat quòd rusticus nec confessus, nec interrogatus secundùm numerum in eisdem Confessionibus fuerit. Tertiò, similiter dicendum quando pro certo Confessarius ex discursu Confessionis tenet dictum rusticum nec interrogatum, nec Confessum fuisse de numero, & reddit rationem: Quia id non videtur iure cautum, nec vlla efficaci ratione probari, & quia qui nimis emungit, elicit sanguinem Cap. Denique dist. 4. Prouerb. Cap. 3. Addit tamen: Modò putet se satis benè confessum fuisse: (quia scilicet bona fide, & cum sufficiente dolore ac proposito) nisi confitens interrogaret an debuisset id facere, vel aliqua de caussa diceret se id non fecisse. Quæ quidem si vera aliàs, in Indis maximè, qui confitentes se quater fecisse peccatũpeccatum aliquod, non sunt circa numerum vrgendi, etiamsi Confessarius verosimiliter putet pluries ab ipso tale crimen perpetratum, quia & in eo bona esse fides potest, & non leue in vrgendo periculum.

SECTIO XIII.