Avendaño: Thesaurus Indicus - The School of Salamanca

back | | continue

CAPVT II.

CAPVT II.

Quomodo Togati iudices in munerum receptione delinquant.

8

*AD hunc scopulum iudicum naues

Vbi acceptio munerum, ibi & violata iustitia.

frequenter impingunt, quem licèt sciamus vitasse quamplures, timendum est, ne alios tempestas hæc blanda, sed valida, sine remedio tabulæ alicuius illidat. Vbi munerum dominantur illecebræ, de iustitiâ actum meritò coniiciamus. Verißima res est, ad quam iustitia exploratur. Si hunc admiserit, ius quæstui habere, ac sententiam adulterare minimè recusabit. Verba sunt Diui Isidori Pelusiotæ lib. 3. epist. 396. Pro quo, & Cassiodorus lib. 7. 1. Gladius conditur, vbi aurum suscipitur. Tu te inermem reddis, si à virili animo, cupiditate recesseris. Et lib. 9. 24. Rara est in hominibus manus clausa, & aperta iustitia. Sic ille. Hac de causa munerum acceptio legibus diuinis, & humanis magno verborum pondere, & pœnarum comminationibus reprobata. De quo dictum Tit. præced. cap. 4. Vbi & de Auditoribus, ac Togatis aliis similiorem verò doctrinam congessimus, iuribus, auctoribus, & rationibus, iuxta nostrum modulum illustratam, & pro ampliori eruditione

9

*Dico primò. Iuramentum, quod Togati,

Assertio 1. Iuramentum Auditorum non obligare ampliùs extensiuè quàm lex.

& alij de non accipiendis muneribus emittunt, non plus obligat extensiuè, quam leges ipsæ. Quæ ergo licitè accipi possunt iuxta dicta citato cap. 4. etiam stante iuramento licent. Ratio est, quia iuramentum cadit supra legem secundùm illius obligationem, & ita vbi legis obligatio non est, ad alia non extenditur. Sic cùm gubernator iurat seruaturum se leges, & statuta, de illis intelligitur, quæ sunt in vsu, & non de aliis, vt docet P. Suarez de Religione Tomo 2. lib. 2. de iura

Ad statuta quæ non sunt in vsu generaliter non extenditur.

mento cap. 32. num. 11. & iurans residere, abesse potest ad iura suæ Ecclesiæ, aut dignitatis tuenda, iuxta eumdem & alios num. 10. Quòd siquis cùm iurauit, talem non adhibuit restrictionem, sed simpliciter munera se non accepturum: ni|

hilominus illa intelligenda est virtualiter adhibibita: Eius enim intentio fuit secundùm legis iuramentum præcipientis obligationem procedere: cúmque lex non plus obliget, quàm diximus, non resultat amplior obligatio; quemadmodum siquis promitteret absolutè statuta seruare, non remaneret obligatus, nisi ad edita, non autem ad edenda, vt cum Syluestro, Angelo, Panormitano, & Antonio docet P. Suarez suprà. n. 11. & eum sequens P. Vincentius Tancredi de Religione tract. 4. lib. 2. Disput. 15. num. 1. & 4. qui pro priori doctrina de statutis vsu non receptis alios adducit num. 5. Pro quo & facit iuramentum Medicorum de non visitandis ægrotis vltra tertium diem iuxta Constitutionem Pij Quinti,

Si iuramentum MedicorũMedicorum.

nisi in scriptis habuerint fidem confessariorum de factâ confessione. Non enim obligat, nisi prout vsu receptum est. Et ita in multis locis cessat obligatio, vt de Sicilia testatur citatus Auctor & de Hispania Pater Palaus Tom. 3. Disput. 2. de obligatione, & firmitate iuramenti. Puncto 7. §. 4. n. 6. Pro quo & videndi P. Suarez Tom. 4. in 3. p. Disp. 35. sect. 3. num. 5. & Pater Thomas Sancius lib. 3. Summæ Cap. 16. num. 10.

10

*Dico secundò. Præfati non peccant gra

Assertio 2. Esculenta & poculenta exigui pretij posse recipere.

uiter accipientes esculenta, & poculenta exigui pretij. Videantur dicta Tit. præcedn. 33. Modò ad probationẽprobationem expendo legem 56. Tit. 5. lib. 1. Recop. In qua strictior est accipinedorũaccipiendorum munerum prohibitio. Cùm enim ibi sic dicatur: No pueden recebir por si, ni por interposita persona, presente, ni dadiua alguna, de qualquier valor que sea. Ad esculenta, & po

Ex lege ipsa prohibente deducitur.

culenta progrediens, cum eo rigore non loquitur; sed sic statuit: Ni cosas de comer, ni beuer, de concejo, ni de vniuersidatvniuersidad, ni de persona alguna, que tratáre, o Verisimilmente se espera que tratará pleito ante ellos. Vbi non extat ampliatio, quæ circa priora De qualquier valor que sea. Non ergo in illis parui valoris donationes prohibitæ, quæ & sine peccato aliquo videntur admitti posse, si non sinistro aliquo respectu, sed vrbanitatis gratiâ recipiantur. Et doctrina ista circa paruitatem explicandam, per ea regulanda est, quæ dicta à nobis citato n. 13. Neque Togatos in hoc Proregibus exæquādosexæquandos ex ibidem dictis constat. Esset autem grauis

Quale conuiuium possint excipere.

excessus, si tales conuiuio splendido exciperentur ab iis, à quibus accipere nequeunt: iam enim esculenta & poculenta non essent parui valoris. Nisi fortè iter facientes, & qui excipiunt hospitio, tales sint, vt viris primariis iter agentibus tale soleant officium exhibere: & grauiter ferrent illius repulsam, timentes ne parci, & inurbani ab aliis habeantur; vel tales reputari, qui non nisi vulgari aliquo vtilitatis respectu ad hujusmodi sumptus excitentur. Quamquàm, & in hoc peccari grauiter possit, si sumptus exorbitent, & ad ea se extendant, quæ vltra mensam & alia consueta procedunt.

11

*Dico tertiò. An Togati cùm extra loca

Assertio 3. Circa eos, qui nondũnodum possessionẽpossessionem acceperunt, problematica quæstio.

suæ iurisdictionis sunt, sed nondum officij possessionem acceperunt, vel quia itinerantur, aut aliâ ratione possessionis acquisitio retardatur; munera possint accipere, problematicè potest disputari. Pro affirmatiua enim parte facit illos nondum esse iudices constitutos, quibus solis acceptio ista prohibetur: & cùm odiosa lex sit, restringenda est potiùs, quàm extendenda, iuxta dicta Tit. præced. n 28. Pro negatiua autem vrget ratio, & finis legis, violandæ scilicet iustitiæ periculum: & quia tales post acceptos officij titulos communiter reputantur iudices, & iisdem honoribus excipiuntur. Et quidem verissimè tales sunt ante adeptam possessionem, ratione cuius non accipiunt titulum, sed exercitium. Vnde hæc non est extensio odiosæ legis, sed legitima interpretatio, ob casûs, de quo loquimur, comprehensionem. Pro quo videri potest Dom Solorzanus Tom. 2. lib. 2. Cap. 18. num. 39. & seqq. & in Politicâ lib. 3. Cap. 20. pag. 385. col. 2. & P. Suarez lib. 5. de legibus Cap. 4. Vbi alios adducit, & hoc videtur verosimilius.

12

*Dico quartò. Quod dictum est de licita

Assertio 4. Possunt ratione amicitiæ, contractæ etiam ratione officij.

acceptione munerum titulo amicitiæ Tit. præced. num. 31. ita ampliari potest, aut potiùs explicari, vt licita sit, etiamsi contracta ratione officij & illius exercitij. E.Exempli g.gratia, In lite aliquâ quis victor extitit, & quia beneuolum in ea expertus est AudiditoremAuditorem, eum studuit obsequiis demereri, ex quo specialis amicitia succreuit: non iam in eo lucroso respectu consistens, à quo habuit initium, seu potiùs occasionem, sed ex inclinatione cordium reciprocâ, cuius non debent esse iudices incapaces. Cùm hoc accidit, munera licebunt, sicut & licita erit hæredis institutio: Vt autem iustitiæ violatæ, in litibus, quæ fortè exurgent, periculum euitetur, recusationis adest remedium, patienter propter amicitiæ vinculum tolerandæ. Præterquam quòd, si amicitia vera est, eâ constante, nihil est ab amico iniustum re

Quæ tamẽtamen nil iniustũiniustum fieri patietur.

quirendum, & ita neque iniquè ferendum, si ab amico denegetur; qui tunc equidem poterit illum de postulatâ iniustiâ reddere certiorem. Pro quo est illustris Diui Ambrosij sententia lib. 3. Officiorum Cap. 15. Vbi ista scribit: Ea amicitia

Quæ probanda.

probabilis quæ honestatem tuetur; præferenda sanè opibus, honoribus, potestatibus; honestati verò non solet

D Ambrosius

præferri, sed honestatem sequi. Videantur alia.

13

*Dico quintò: Quæ à Religiosis prædictis Dominis cum moderationis temperamento,

Assertio. 5. A Religiosis vt possint accipere.

nec violatis paupertatis legibus, offeruntur, licitè accipere possunt. Est hoc conforme iis, quæ diximus Tit. præcedenti num. 36. sed hoc loco debuit ampliùs declarari. Possunt quidem accipere, quia in sic offerentibus, nequit sinister aliquis affectus, qui ad offerendum moueat, sicut in aliis, timeri: & ita ratio legis cessare videtur. Deinde accipere ab amicis possunt, iuxta dicta. Religiosi autem nomine possunt amicorum venire, qui præceptũpræceptum Christi de amicabili dilectio

Sunt veri amici.

ne perfectiùs ceteris student adimplere. Pro quo audiendus Cassiodorus Libro de Amicitia §. 1. vbi ita loquitur: Refert Tullius vix tria, vel quatuor amicorum paria in tot retro sæculis extitisse. Verùm, vbi

Cant. 2. v. 12.

vox turturis audita est in terrâ nostrâ. Cantic. 2. v. 12. Vox annuntiantis pacem, annuntiantis amicitiæ veritatem, atque dicentis: Hoc est præceptum meum vt diligatis inuicem Ioan. 15. v. 12. Multa millia hominum amicitias contraxêre veraces, diligentes se inuicem, honestiùs, veriùs, sanctiùs, prudentiùs, & fortiùs, quàm Pilades, & Horestes. Hæc ille, & alia. Et quidem cùm graue aliquid, quod ad quietem Con

Luculentæ probatio.

scientiæ pertineat, sæcularibus solet occurrere aut eorum animos curâ pungente solicitet, vbi sanioris, & prudentioris consilij adiutorium est |

opus, ad Religiosos confidentiùs accurrunt, quod esse solet veræ amicitiæ perfugium. Circa quod juuat iterùm citato loco Cassiodorum sic loquentem excepisse: Homo sine amico non habet, cui vota, & affectus suos communicet, cui conscientiæ

Quantum amicitiæ bonum.

suæ sinum, cui solatium suum, aut aliquid de molestijs irruentibus euaporet: solus est, qui sine amico est: verè autem solus, quia si ceciderit, non habet subleuationem. E diuerso quanta est jucunditas, quanta securitas habere cum quo loquaris, vt tecum? Cui arcanum committere? Quem in tuis secretioribus habeas, ut te ipsum? Cui plenâ securitate reueles, &c. Et hoc quidem in Indiis desiderabilius, vbi cùm tot hominum diuersitates concurrant, difficilè est inquieti cordis asylum securum penitus inuenire. Et hinc est, vt quod ad conuiuia spectat, nullum ingenerare remorsum debeat, quando à Religiosis, apud quos obseruantia viget, inuitantur. Quod vt faciant, qui inuitant, honestum possunt habere respectum, quod Prælatorum prudentiæ relinquendum.

Loading...

back | | continue