Avendaño: Thesaurus Indicus

302

*DIctum de hoc in Thesauro Tom. 2. Ti

Quid censeat circa obligationem applicationis modernus Scriptor in Parocho habente plures populos.

tulo 16. §. 2. num. 11. & 12. & supra Sect. 12. hoc autem loco addendum aliquid occasione similis difficultatis, quæ apud doctum P. Ludouicum de Conceptione occurrit Tomo 2. Examinis veritatis Theol. mor. Tract. 1. Lit. M. Verb. Missa 3. vbi Synodalem Toletanam adducit nu. 5. tenoris sequentis: Estatuimos y ordenamos, que en las Pasquas, Domingos, y Fiestas de guardar, el Cura ô Beneficiado, que fuorefuere semanero, sea obligado à decir la Missa mayor de aquel dia por el pueblo &c. Vnde orta quæstio, An Parochus

Export TEI

Synodale statutum Toletanum.

plures habens populos, in quibus vel per se, vel per Vicecuratos celebrat, debeat tot Missas offerre, quot habet populos, vel vna satisfaciat pro omnibus applicata. Circa quod scriptum exhibet Doctoris Didaci de la Cueua Parochi Parochiæ S. Genesij in Curia Matritensi, in quo fundamentis pro parte affirmante & negante propositis, rem indecisam relinquit, eo quòd pro reuerentia Eminentissimo Cardinali Moscoso Archiepiscopo Toletano debita iudicium ipsi reseruandum iudicauit. Citatus autem Pater neganti adhæret, iudicans satisfacere Parochum, si pro populo ita offerat, vt eo nomine venit Parochia tota: quod conuenienter sustineri posse ex ijs ostenditur, quæ habentur nu. 20. ex citato Doctore, viro quidem docto & erudito. Vnde etsi pluribus in locis celebret, vnius Missæ applicatione satisfaciet. Et proinde si per alios, non erit obligatio illis tribuendi stipendium, vt pro populo, in quo celebrauerint, teneantur applicare.

Export TEI

303

*Quæ doctrina Indicis Parochis accom

Export TEI

Indicis Parochis vt queat eius sententia negans suffragari.

modanda venit, pro quibus deseruire generaliter potest quod à Limensi Synodo dicitur Lib. 1. Tit. 5. Cap. 45. verbis illis: Mandamos que todos los Curas de Españoles y Indios sean obligados los Domingos y Fiestas de guardar à decir Missa por el pueblo, y por los bien hechores: y quando vbiere dos ô mas Missas, se cumplira con que se diga la Missa principal por esta intencion por vno de ellos, sobre que les encargamos la conciencia. Itaque in omni

Export TEI

Synodus Limensis,.

bus Paræcijs, vbi plures sunt Parochi, idem conuenienter dicendum, quia dum maior obligatio non inuenitur expressa, verosimili standum est, qualis est præfata. Quamuis si rem pressiùs in

Export TEI

Quid obstare videatur.

spiciamus, non sine fundamento dici posset singulos Parochos teneri ad Missam diebus præfatis pro populo celebrandam. Paræcia siquidem, quæ plures Parochos habet, æquiualenter est plures, & in plures potest diuidi. Sicut ergo si essent plures, quilibet eorum ad Missam teneretur, ita etiam non facta diuisione. Quodquidem etiam post declarationem dictam in Limensi Metropoli videtur vrgere, quando Parochus in aliqua Viceparochiali Ecclesia diebus festis Missam canit: ita enim sunt aliquæ constitutæ, ob Paræciæ amplitudinem. Nec solùm de Parochis id videtur dicendum, sed etiam de Vicecuratis, ob eamdem rationem. Neque sequitur quod vti inconueniens obijcitur, durum scilicet videri, si grauentur Parochi ad tribuenda stipendia ijs, qui pro ipsis Missas sunt diuersis in populis dicturi: nam Vicariatus cum eo onere assumi potest, vnde non est opus stipendij alterius adiectione.

Export TEI

304

*Proponit autem citatus Scriptor nu. 35.

Export TEI

Difficultas ex eo quòd applicatio sit actus interior.

difficilem replicam contra præfatam Synodalem, quæ & contra Limensem, immò & contra Concilium Prouinciale 2. potest militare, ex eo quòd applicatio sit actus internus, & ita non potest per humanam potestatem imperari. Ad quam re

Export TEI

Responsio moderni Auctoris. Hebr. 3. v. 1. & seqq.

spondet, Synodalem non tam præcipere, quàm supponere applicationem, ex D. Paulo Hebr. 3. v. 1. & seqq. in Biblia magna sic dicente: Omnis namque Pontifex ex hominibus assumptus, pro hominibus constituitur in his, quæ sunt ad Deum, vt offerat dona & sacrificia pro peccatis: qui condolere possit his, qui ignorant & errant, quoniam & ipse circumdatus est infirmitate: & proptereà debeat quemadmodùm pro populo, ita etiam & pro semetipso offerre pro peccatis. Idem autem esse de Sacerdote quolibet curam animarum habente manifestum est. Quod ergo præcipitur tantùm est, vt Parochi pro tali Missa stipendium non deferant,

Export TEI

Non satisfacere ostenditur.

qui est actus exterior, & ita imperabilis. Sed id non satisfacit, nam ex Synodi præcepto de non accipiendo stipendio, non infertur debere Parochum pro populo Missam applicare, cùm possit pro alijs obligationibus gratitudinis aut pietatis, erga parentes scilicet, amicos, benefactores personales, aut cognatos. Deinde etsi obligatio sit, alijs potest diebus ipsi satisfacere, iuxta deuotionem suam. Non video autem quæ sit illa Biblia magna, ex qua illa D. Pauli deducta est auctoritas, nisi fortè quæ dicto Patri ad vsum erat, maioribus characteribus constabat, & ea propter in volumen ingens excreuisset.

Export TEI

305

*Respondet Secundò prædictam Syno

Export TEI

Responsio alia depulsa.

dalem in verbis Apostoli fundatam, esse declara|

p. 284

tionem obligationis Parochorum, qui, cùm secundùm omnium sententiam teneantur Missam per se, vel per alium Sacerdotem coràm populo celebrare, tunc etiam obligantur pro populo illam offerre, vnde & est præceptiua quoad non accipiendum stipendium, & declaratiua obligationis, & licet verba ad imponendam obligationem videantur directa, sic explicanda sunt, iuxta commune Iurisperitorum axioma: Si quod ago, non valet vt ago, valeat vt valere potest: potest autem valere in ordine ad stipendium. Quæ responsio reipsa nihil noui continet: nam supponere obligationem iuxta doctrinam Apostoli, est illam vt certam proponere, & ita declarare. Quòd autem per se non vrgeat diebus præfatis iam vidimus, vnde neque vim habet declarationis: neque robur addit quod de non accipiendo stipendio dicitur, vt nuper est à nobis demonstratum.

Export TEI

Triplex accommodatior explicatio.

Export TEI

306

*Quid ergo dicendum? Primò, Synodum ad excitandos Parochos vt suæ obligationi satisfaciant vsam fuisse opinione probabili, iuxta quam actus interni possunt imperari, præsertim quando non merè interni sunt, neque externam actionem excludentes, vt in casu, de quo agimus, in quo applicatio exteriorem actionem sacrificij

Export TEI

Actus interni vt queant præcipi.

concernit. Vnde & in attentione circa Officium Canonicum ita tenent plures: & generaliter pro huius opinionis probabilitate stat Diana Parte 9. Tract. 8. Resolut. 67. Secundò, cùm obligatio sit Missas applicandi pro populo, tunc potiùs videtur maior, cùm ille ad eam audiendam confluit, quod diebus festis accidit: ergo declarare Synodus potuit tunc præcipuè illam vrgere. Quòd si fortassè populus non ita frequens assistat, non ideò cessat obligatio, quia id quod per accidens accidit obligationem non tollit per se vrgentem. Tertiò, præceptum dictum ad actum dirigi externum potest, vt scilicet Parochi populo manifestent diebus præfatis sacrificium pro ipso offerri, vt libentiùs accedat, & deuotius assistat: quod non est necessarium omnibus Festis præstare, sed aliquoties, ad quam attestationem obligatio eidem standi consequitur. Cùm enim nequeat dici Synodum, in qua tot viri sapientes interfuerunt, decretum edidisse prorsus infirmum; ita sanè explicandum est, vt quod de actu interno disposuit, non de illo vt penitus occulto, sed vt per externum fit manifestus; sit accipiendum. Nullus autem conuenientior modus, quàm modo dictus; cùm certissimum videatur populum de obligatione Parochi circa applicationem dictam debere aliquam habere notitiam, neque pro eo ad Synodales codices accurrendum, sed à proprio hauriendam esse Pastore, cùm ad spiritualem pastum pertinere illam sit vsquequâque compertum.

SECTIO XXV.