Avendaño: Thesaurus Indicus

85

*VAcantia bona, generaliter acceptâ voce,

Vacantia bona quæ dicantur.

dicuntur, quæ in Hispaniâ Mostrenca: & sunt illa, quæ aut dominum non habuerunt, aut si habuerunt penitus ignoratur post diligentem inquisitionem: vel etiam si agnoscatur, ad illum tamen non pertinent, quia ea penitus dereliquit: vt accidit cùm quis in itinere reliquit aliqua, quæ secum ferre non potest ob infortunium aliquod, vel aliâ ex caussâ. Et hæc

Export TEI

In Indijs ad Regem pertinere; & jure id fieri potuisse.

omnia ad Regium Fiscum in Indiis pertinere, ex pluribus Regiis rescriptis habetur, quæ adducit Dom. Solorzanus Lib. 3. Cap. 25. num. 38. & in Politicâ Lib. 6. Cap. 6. Posse autem id jure fieri Auctores communiter dicunt, ex quibus videri possunt Couarruuias in Regula Peccatum, Parte 3. §. 1. vers. De legibus. Petrus Nauarra Lib. 4. Cap. 2. num. 57. Bonacina Tomo 2. Disput. 1. de Restit. Quæst. 3. Puncto 4. num. 9. & Puncto 5. num. 22. P. Lessius Lib. 2. Cap. 14. n. 3. & 45. P. Rebellus Lib. 2. Quæst. 12. in fine. P. Gaspar Hurtadus Disp. 2. de Iustitiâ & Iure Difficult. 36. in fine. P. Fragosus Tomo 1. pag. 263. §. Chassanæus: vbi alios adducit. Sed dubitari potest an in conscientiâ obligent leges dictæ.

Export TEI

86

*Circa quod sunt qui negent dicentes

Export TEI

Sententia negantium leges circa illa in conscientiâ obligare.

eum, qui aliquid inuenit, teneri illud tradere Fisco post condemnationem, sed non anteà. Sic Petrus Nauarra suprà. P. Sà V. Thesaurus: quod & videtur probare P. Hurtadus loco citato referens, nec contradicens. Cardinalis Lugo Disput. 6. de Iustitiâ num. 152. affirmat multos esse qui dicant non esse vsu receptas cum obligatione. Et ipse ait consideranda esse verba & consuetudinem. Vbi aliquis fortè addat etiam post condemnationem, si occultare possit, eò quòd leges tales juri gentium videantur derogare, juxta quod ad inuentorem pertinent, cùm nullius sint aut facto aut jure. Alij obligare in conscientiâ sentiunt, quia

Export TEI

Oppositum tenentes, & eorum fundamentum.

bona ista domino carent, & ita ad publicam potestatem spectat de illis disponere: vnde qui per applicationem jus accipit, nequit sine iniuria illis priuari; & ita neque Fiscus, cui possunt propter vtilitatem publicam applicari. Sic plures, qui generaliter de legibus circa bona disponentibus id affirmant, eò quòd dominia rerum maximè ex legum dispositione proueniant, vt diximus num. 44. & in speciali Bonacina, P. Rebellus, P. Fragosus suprà. Aliter nonnulli, qui censent leges

Export TEI

AliquorũAliquorum sentiendi modus.

non esse æquitati conformes, quando ita applicant bona, vt domino eorum comparente, non sint illi restituenda, nisi de illis sint, quæ pro derelicto habentur. Ita Couarruuias §. illo, De legibus. Quod & colligitur ex eorum sententiâ, qui dicunt, factâ compositione incertorum bonorum per Pontificem, semper remanere obligatio|

p. 180

nem restituendi domino comparenti; quia Pontifex nequit præiudicare juri priuatorum. Sic

Export TEI

Ex compositione per Bullam argumentum.

Corduba, P. Molina, P. Turrianus, Villalobos, & Emmanuel Rodriguez, quos adducit Cardinalis Lugo Disput. 21. num. 97. Caietanus, Sotus, & Ludouicus Lopez apud Villalobos, quod & cum aliis tenet P. Dicastillus Lib. 2. Tractat. 2. Disput. 9. num. 396. Cùm ergo Pontifex nequeat etiam circa opera pia, neque Principes laici id posse videntur, qui priuatorum juri præiudicare velle numquàm debent intelligi; cùm talis voluntas non sit conformis æquitati.

Export TEI

87

*Dico Primò. Leges Indicæ non aliter

Export TEI

Assertio 1. leges IndidicasIndicas non plus obligare, quàm aliæ circa idem à Regibus Hispaniæ conditæ.

obligant quoad forum conscientiæ, quàm leges aliæ de rebus huiusmodi ab Hispaniæ Regibus conditæ, & vsu comprobatæ. Id constat; quia non est vnde maior obligatio colligi queat, neque cur debeant Vasalli in remotis hisce regionibus degentes, fidelitatemque eximiam suis Regibus seruantes, ampliùs ceteris onerari. Quod quidem ex verbis primarii rescripti, quod habetur Tomo 1. pag. 306. apertè conuincitur, sic enim

Export TEI

Regij rescripti verba, ex quibus probatio.

ibi: Bien sabeis como las cosas Mostrencas, que acaece à ver con esas Islas de que no se hallan à ellas dueños., Hechashechas las diligencias necessarias, que las leyes de nuestros ReynesReynos mandan, pertenecen à nuestra Camara è Fisco, è como tales, vos los nuestros Oficiales las cobreis, è hareis cargo de ellas al nuestro Tesorero. Por ende Yo vos mando &c. Iuxta obligationem ergo, quâ in regnis Hispaniæ res ista decurrit, Indicis est in partibus transigenda.

Export TEI

88

*Hinc fit, satis probabile esse obligationem

Export TEI

Probabile esse leges de animalibus tantùm errantibus loqui.

dictam ad animalia oberrantiaaberrantia solùm extendi, quæ perdiderunt domini, aut illum numquàm habuerunt, vt docent Nauarra, Salon, & P. Henriquez, quos adducit Dom. Solorzanus in Politicâ pag. 961. quod & videtur tenere P. Hurtadus suprà. Licèt autem P. Henriquez Lib. 7. Cap. 36. num. 5. ex quo eius citatur assertio, nihil apertè dicat, quod pro adductâ faciat positione, sed tantùm asserat pecus perditum vocari Mostrencum, de cuius applicatione per legem agit: Nauarra tamen Lib. 4. cap. 2. num. 82. indubius affirmat leges prædictas apertè loqui non de inuento omni, sed de los Mostrencos, quæ sunt animalia errantia & perdita, vt patet ex dictis legibus. Habet ergo sententia dicta non leue fundamentum.

Export TEI

89

*Dico secundò. Probabile est leges dictas

Export TEI

Assertio 2. sicut & in conscientiâ non obligare.

in conscientiâ non obligare. Probatur auctoritate ita sentientium, & adductis adde Trullench Tomo 2. lib. 7. cap. 14. dub. 5. vbi & de Mostrencis asserit, quidquid dicat Thomas Hurtadus Tractat. 8. Resolut. 29. Deinde. Quia durum satis est, vt qui rem aliquam inuenit, & omnem moralem diligentiam adhibet ad dominum explorandum, in conscientiâ debeat rem inuentam Fisco tradere. Quæ regula pro aliis solet adhiberi: ergo ex eâ saltem elicitur probabilitas talis assertionis. Neque est idem de thesauris, & mineralibus, quod tamen & aliqui concedunt, vt vidimus; quia in illis magna pars inuentoribus tribuitur, quod in iis, de quibus agimus, secùs accidit.

Export TEI

90

*DIco tertiò. Si quis dicta bona in

Export TEI

Assertio 3. posse tutâ conscientiâ in opera pia distribui.

Hispaniâ, & in Indiis distribuere velit pauperibus, tutâ id facere conscientiâ potest. Sicut etsi in alia opera pia. Sic P. Henriquez suprà, & sequitur ex Assertione præcedenti: id tamen expressisse iuuat, vt in hoc casu maiorem probabilitatem, & conscientiæ securitatem adstruamus.

Export TEI

Dices parùm emolumenti ex resolutione

Export TEI

Licèt sit obligatio dicta, illam tamen inuentori esse proficuam.

positâ inuentori accrescere, cùm obligatio sit restituendi. Quid enim plus habet obligatio ad opera pia, quàm respectu Fisci? Sed certè paruum discrimen non est; quia in subleuatione pauperum, & piis operibus exercendis, eximia voluptas est, cum auctario gratitudinis in beneficiariis, sicut & speciale meritum & suffragia pro domino rei deperditæ. Quod tamen respectu Fisci non contingit, erga quem rarus erit qui piè afficiatur: vnde & formidabile est nomen confiscationis.

Export TEI

91

*Supponit autem responsio dicta, sicut &

Export TEI

Eam adstruit communis sententia.

& obiectio, receptissimam sententiam de obligatione restituendi pauperibus res inuentas, aut in opera pia expendendi, de quâ P. Lessius Cap. 4. citato, Dub. 7. apud quem alij. Bonacina suprà, Puncto 4. num. 4. plures adducens. Cardinalis Lugo Disput. 6. num. 139. Licèt quadam vtatur distinctione, de quâ posteà: & alij apud ipsum post D. Thomam 2. 2. quæst. 62. art. 5. ad 3. Sed certè licet valdè communis sit, & P. Vasquez

Export TEI

Sed sunt qui negent non pauci; vel oppositāoppositam censeant probabilẽprobabilem.

Tractatu de Restitutione cap. 5. §. 4. num. 43. omnes pro eâ stare dicat Auctores, vno Soto excepto; plures alij sunt cum Soto sentientes, qui videri possunt apud citatum Cardinalem suprà, num. 138. vel qui saltem probabilem illius sententiam arbitrentur: quam & sequitur P. Hurtadus suprà, Difficult. 36. pro se afferens alios, in quibus sunt P. Sà V. Thesaurus. P. Layman Lib. 2. Tractat. 1. cap. 5. Trullench Tomo 2. lib. 7. cap. 14. dub. 5. num. 3. Thomas Hurtadus Tomo 2. Tractat. 8. Resolut. 28. vbi plures adducit. Videndus & Diana Parte 11. Tractat. 6. Resolut. 48. vbi cum multis tenet debita incerta, si proueniant ex contractu justo, aut si creditori ob distantiam nequeant reddi, posse retineri. Quod & circa inuenta proponit Tractat. 8. Resolut. 12. vt probabile ex Patribus Dicastillo, & Mendo, quibus addendus P. Becanus Quæst. 45. de Restitutione.

Export TEI

92

*Cardinalis autem Lugo solitæ subtilitatis

Export TEI

Card. Lugo specialis dicendi modus de duobus generibus rerum inuentarũinuentarum.

acumine duo distinguit rerum inuentarum genera: aliæ enim sunt, quæ proculdubio dominum habent, vt vestis, liber, gemma, &c. Et eum inueniri possibile est, quia varij esse casus possunt, per quos ille innotescat. Et vt plurimùm talia sunt quæ inueniuntur. Sicut autem in thesauris contingit, vt propter vetustatem dominum amiserint, & sic possint occupari sine onere restitutionis pauperibus aut alteri faciendæ: ita & ratione circumstantiarum accidere potest, vt res quædam dominum jam non ha|

p. 181

beant, si videlicet aliquid perdat quis sibi tantùm notum, vt gemmam, vel auri glebam, & paulò post moriatur. Res ergo istæ inuenientis sunt, & earum fit dominus sine restituendi obligatione absolutè loquendo: secùs priores illæ: vnde post adhibitam diligentiam, si non inueniatur dominus, expendendæ sunt in eius spiritualem vtilitatem eo modo, quo credibile est ipsum voliturum. Sic num. 140. & 141.

Export TEI

93

*Cùm ergo valdè probabile sit, seclusâ

Export TEI

Ex eo probabilis sententia firmatur de non obligatione distributionis in opera pia.

obligatione legis bona talia applicantis, esse inuentoris, & aliunde leges, de quibus agimus, juxta probabilem sententiam in conscientiâ non obligent; quod idem est quantùm ad illud forum, acsi non extarent: ex eo habetur valdè probabile esse non teneri in conscientiâ ad piam aliquam distributionem, sed ea posse retinere, paratum reddere domino comparenti, nisi pauper sit, & sibi applicuerit: quo euentu sunt qui dicant non teneri reddere, sicut si in alios pauperes transtulisset. Pro quo P. Lessius suprà num. 44. adducit Nauarram, & P. Henriquez. Sed cùm oppositum verius communiter reputetur, inde oritur difficultas quomodo apud duos stare rei eiusdam dominium possit; apud dominum scilicet, & inuentorem. Ad quod dici potest dominium rerum stare apud eum, qui perdidit: apud inuentorem autem putatiuum, quod vero æquiualet, cùm possit de re plenè disponere. Vel dominium vtile, quod cum directo non pugnat, licèt non tale, vt cum aliis, de quibus Doctores tractant, veniat penitus comparandum. Nisi plus placeat, eum qui rem perdidit, non habere jus in re postquàm alius inuenit; benè tamen jus ad rem, & posse appellari dominum, tum quia fuit, tum quia jus illud ad rem vero dominio succedens, potest videri sufficiens ad talem denominationem.

Export TEI

94

*Distinctio autem Cardinalis Lugo in

Export TEI

Sed nullius esse momẽtimomenti ad rem moralem.

ordine ad rem moralem, de quâ agitur, nullum videtur habere momentum. Nam si impossibile est in domini venire notitiam, vt ex eo acquireretur dominium; hoc ipsum constare debet: aliàs quomodo poterit inuentor vt dominus operari? Vt autem sciatur, illæ sunt adhibendæ diligentiæ, quæ moraliter videantur sufficientes. Atqui hoc etiam est in rebus aliis faciendum, quæ dominum habere dicuntur: ergo in ordine ad rem moralem ratio est eadem, & ita discrimen nullius momenti. Quoad Deum quidem posset ita contingere, qui impossibilitatem inueniendi cognoscit; non ita quoad nos; & ita de omnibus videtur pariter philosophandum.

Export TEI

95

*Quod autem dicitur de voluntate eius,

Export TEI

Disponendum juxta id, quod Dominus vellet, etsi dicant plures, non tamen vrget.

qui rem perdidit, licèt aliorum etiam sententia sit, non videtur vrgere; quia quamuis verosimile sit vnumquemque velle rem suam in propriam ipsius vtilitatem conuerti, ea voluntas nequit tollere jus alterius. Habet autem inuentor jus ad rem inuentam, quando factâ diligentiâ dominus ignoratur: id enim est de jure gentium. Sicut qui thesaurum recondit, similem voluntatem habere potest; quâ non obstante dominium plenum ex jure gentium comparant inuentores. Præterquàm quòd si ratio illa quidquam valeret, ex eâ fieret Principes non posse bona huiusmodi sibi aut aliis applicare; cùm tamen possint ipso Auctore sic fatente, vt vidimus num. 87. Nam voluntas illa, cùm sit actus dominij, impedit dominium in alio: ergo & impedit respectu Principis, aut alterius, cui illud velit applicare. Patet consequentia; quia contra voluntatem priuatorum in rerum suarum dispositione nequeunt ire Principes, eorum juri præiudicantes, & dominia rerum auferentes.

Export TEI

96

*DIco quartò. Bona quæ specialiter

Export TEI

Assertio 4. IntestatorũIntestatorum bona ad Regem spectare deficientibus cognatis intra decimũdecimum gradum.

vacantia dicuntur, quando scilicet quis intestatus moritur, ad Regem spectant, secundùm valde receptam opinionem, si defunctus non habeat cognatos intra decimum gradum. Sic Dom. Solorzanus Tomo 2. Lib. 4. cap. 7. num. 41. & in Politicâ Lib. 5 Cap. 7. §. Lo quinto, cum aliis, errorem eorum notans, qui ex summario legis malè deducto vltra quartum gradum admittendos negant. Legis inquam 12. Titul. 8. Lib. 10. nouæ Compilationis, in quâ talis gradus quartus non limitatur. Et licèt non exprimatur decimus, habetur tamen Lib. 6. Titul. 13. Part. 6. vbi Gregorius Lopez, & ita tradunt etiam Matienzus in Lib. 5. Recopilat. Titul. 8. L. 5. Glossa 1. num. 2. Couarruuias Lib. 3. variarum Cap. 5. num. 4. §. Quintò hinc. P. Thomas Sancius Lib. 4. Consiliorum Cap. 1. Dub. 24. num. 4. vbi & alios adducit. P. Molina Disput. 264. num. 11. Intelligitur autem de transuersalibus; nam in lineâ ascendentium, & descendentium non est terminus, ut specialiter aduertit Matienzus suprà, & P. Sancius num. 3. Communiter autem id omittitur, quia juxta statum, quem genus humanum habet, non est possibile vt qui ab intestato moritur supra se aut infrà plures habeat decem generationes.

Export TEI

97

*Cui resolutioni se opponens D. Gaspar

Export TEI

Vt se præfatæ resolutioni opponat Escalona.

de Escalona in Gazophylacio Peruuiano Lib. 2. Parte 2. Cap. 5. num. 1. ait successionem intestati vltra quartum gradum non extendi: pro quo allegat citatam. L. 12. & L. 9. Titul. 10. Lib. 1. & L. 2. per errorem, tertia enim est. Titul. 9. Lib. eodem. Et Doctores ita sentientes: additque vxorem præferendam Fisco ex L. 1. & toto Titulo. C. Vnde vir & L. 6. Titul. 13. Part. 3. Pro quo & Matienzus circa L. 12. citatam. Glossa 2. num. 1. & Gutierrez Practicarum, qq. 113. Opponit etiam se P. Sancius

Export TEI

Et P. Sancius.

suprà, n. 5. dicens successionem ab intestato esse hodie correctam in Hispaniâ per L. 9. citatam in quâ sic dicitur: Mandamos que dexen à los Tesoreros

Export TEI

Verba Legis.

de la Cruzada pedir y demandar los ab intestatos de los que no dexan herederos dentro del quarto grado. Sic ibi. Cui similis est Lex. 3. Titul. 9. citata. Ex quibus apparet rem esse dubiam, & oportere vt lex super hoc expressior habeatur.

Export TEI

98

*Sicut & dubia est, quæ additur de vxoris

Export TEI

Vxorem & virum in eodem defectu succedere, quomodo affirmant aliqui, alij negant.

successione, in quâ idem dicendum de viro, vt Auctores notant videndi apud P. Sancium, num. 4. citato, quod scilicet deficientibus cognatis vltra quartum gradum, vxor debeat Fisco præferri, sicut iuxta leges iuris communis & Hispaniæ præferenda statuitur quando vltra decimum gradum deficiunt. Et vt præferri non debeat arguit |

p. 182

P. Sancius num. 7. Nam ius commune & Partitarum admittebat vxorem post consanguineos vsque ad decimum gradum: vnde vxor non habebat ius ad successionem ab intestato ante consanguineos vsque ad decimum gradum. Sed dicta lex. 9. ante dictos consanguineos post quartum gradum admittit fiscum, excludens alios consanguineos: ergo à fortiori exclusa videtur vxor: nam si fiscus vincit sex gradus consanguineorum vincentes vxorem, à fortiori vincet vxorem. Et ita tenent Tellius & Olanus, ab eodem adducti, & quidam docti Iurisperiti, vt & ipse testatur; addens ab eisdem accepisse sic sæpè decisum esse in Cancellariâ Vallisoletanâ. Quod quidem negari nequit quin magnum habere pōduspondus

Export TEI

Quid circa illud similius vero

pro hac parte videatur. Auctorum autem, qui pro contrariâ adducuntur, alia est mens: dicunt enim quando in legibus Compilationis nouæ statuitur deficientibus heredibus ab intestato fiscum succedere, nullâ vxoris factâ mentione, non debere illam excludi, ne legum correctio fiat. At illi de heredum defectu loquuntur vltra decimum gradum, vnde non est mirum ita censuisse. At si successio ad quartum gradum arctetur, alia est ratio, adducta scilicet: nam si sex excluduntur cognati, post quos vxor vocabatur, non est credibile illam eisdem à lege prælatam: quod, cùm adeò nouum, & contra sanguinis prærogatiuam sit, exprimi debuit: & cùm expressum non sit, iuxta legislatoris mentem non fuisse venit sentiendum. Nihilominus oppositum suâ probabilitate non caret: & quia viduarum caussa probabilitate non caret: & quia viduarum caussa pia est, neque iam cum consanguineis quæstio vertitur, qui ex eo quòd excludatur vxor, nihil sunt amplius habituri: poterunt iudices in casûs contingentiâ iuxta illam iudicare; nisi aliter ferat praxis. Et ad rationem adductam dici potest,

Export TEI

Ratio contra vxores soluta.

priuilegium esse vxoris vt deficientibus cognatis ad successionem admittatur: quòd autem plures aut pauciores sint, non obstare vt à tali beneficio legum excludantur, cum earumdem correctione. Pro quo hæc satis.

Export TEI

99

*DIco quintò. Circa bona omnia, de quibus dictum, dari potest præscriptio, aut vsucapio: si videlicet bonâ fide spatio

Export TEI

Assertio 5. Circa bona omnia dicta posse dari præscriptionem.

temporis per leges designato possideantur. Sic P. Lessius suprà num. 45. qui pro se adducit Couarruuiam: qui tamen oppositum tenet §. citato De legibus: quia ad vsurpationem requiritur bona fides, quæ tamen in præsenti non datur; dum scilicet quis rem inuentam sibi vsurpat, cùm sciat non esse suam. Propter quam rationem etiam id tenet D. Gaspar de Escalona. Cap. 5. citato num. 10. Sed eorum est profectò debile

Export TEI

Quomodo esse bona fides possit.

fundamentum: potest namque bona fides intercedere toto spatio temporis ad præscriptionem requisito: si quis videlicet rem inueniens, & diligentiam aliqualem faciens, quæ sibi videatur sufficiens pro domino inueniendo, sine remorsu incipiat conscientiæ possidere. Vel si inueniat, & statim ad se pertinere existimet: alia enim, quæ maiorem malitiam præseferunt, solent homines ignorare. Vt ille, qui pullum gallinaceum in eius domunculam ingredientem apprehendit lætus, dicens: Ese Dios dale. Sic Neophyti loquuntur Æthiopes: Deus dat mihi istum. Videndus Diana Parte 11. Tract. 8 Resolut. 12. vbi cum aliis Assertionem nostram vt probabilem commendat.

Export TEI

100

*Quia verò hic contra Fiscum est præscriptio, iuxta ea discurrendum, quæ Scriptores

Export TEI

Quod tempus ad præscriptionem dictam necessarium.

de spatio ad huiusmodi possidendi modum necessario tradunt. Pro quo videri potest P. Molina Disput. 73. & P. Gaspar Hurtadus Disput. 2. Difficult. 11. vt obuios alios omittam de Iustitiâ & Iure tractantes. Illud satis fauorabile, ad præscriptionem, si adsit titulus, in rebus mobilibus triennium sufficere inter præsentes. Dicuntur autem præsentes, qui in eadem Prouinciâ commorantur. L. vlt. C. de longinqui temp. præscript. vide P. Molinam Disputat. 69. Quæ autem inueniuntur, mobilia esse solent, & inter præsentes modo dicto. Sed numquid inuentio ipsa titulus est? Videtur negandum; quia titulus est

Export TEI

Inuentionem non esse titulum, generaliter loquendo, sed cum addita explicatione.

verum fundamentum dominij, vt emptio, permutatio, donatio &c. quæ quantùm est ex se ad id sufficiunt, nisi ex circumstantiâ aliquâ impediantur; vt quando quod emitur, permutatur, aut donatur, est alienum. Atqui inuentio quantùm est ex se ad fundandum dominium non sufficit; aliàs eo ipso quòd res inuenirentur, essent inuenientis: quod tamen falsum esse constat; sin minùs neque pręscriptionepræscriptione opus esset, quæ spatium temporis designatum lege requirit: sicut emens aut permutans, vel aliquid per donationem accipiens, spatium temporis necessarium non habet ad dominium acquirendum; & ita quidem dicendum de inuentione, quam nulla est diligentia subsecuta, vt ratio facta conuincit: non verò si adhibita est, tunc enim verus est titulus; & ita triennij tempus ad præscriptionem sufficit.

Export TEI

101

*Sed obiicies. Nam ignorantia, ex quâ

Export TEI

Obiectio ex eo quòd ignorantia facti, & non iuris, ad præscriptionem sufficit.

bona oritur fides, non est facti, sed iuris, dum quis iudicat licere sibi rem assumere, quia nullâ id lege prohibetur; cùm tamen lex prohibens sit, iuxta communiorem sententiâm, de quâ suprà, asserentem inuentorem factâ diligentiâ non acquirere dominium rei inuentæ. Atqui ignorantia iuris non est satis ad præscriptionem, sed sola ignorantia facti pro illa admittitur, vt ex professo probat P. Molina Disput. 64. pro quo & alij Auctores stant apud P. Gasparem Hurtadum Disput. 2. Difficult. 4. quos & ille sequitur. Ex hoc autem videtur elidi resolutio nostra: solùm enim fundatur ex ignorantia iuris, de quâ est regula iuris in 6. quæ ait ignorantiam facti, non iuris excusare.

Export TEI

102

*Ad hoc tamen dici potest, Primò

Export TEI

Fit illi satis varijs modis, iuxta verosimiles doctrinas.

sententiam oppositam esse probabilem, vt affirmat Cardinalis Lugo Disput. 7. num. 32. quam tenet Ioannes de Medina Codice de Restitutione Quæst. 17. & pro foro animæ Couarruuias Lib. 1. variarum Cap. 3. num. 10. & non esse improbabilem affirmat P. Lessius Lib. 2. Cap. 6. num. 17. §. Quartò, Mala, & hoc sufficere vt possit quis se illâ tueri. Secundò in præscriptione triginta annorum, quęquæ titulum non requirit, esse probabilissimam, vt ostendit ipse P. Lessius toto illo num. 17. cum Couarruuia, & aliis. Tertiò, Plures Doctores fa|

p. 183

teri ignorantiam iuris non obstare præscriptioni, quæ titulum requirit, in iis in quibus talis error toleratur, vt ita minore, rustico, milite, muliere, & similibus; quia in illis non præsumitur mala fides, si aliquam diligentiam adhibuerunt. Cùm ergo qui ignorant, in casu, de quo loquimur, id quod iure statutum est, ad classem prodictam spectent, etiam illis præscriptis suffragatur. Videatur P. Lessius §. citato. & Cardinalis Lugo. Pro quo & facit sententia eorum, quibuscum sentit P. Palaus de Iustitiâ & Iure pag. 74. §. 5. asserentium non esse necessarium verum titulum, sed ignorantiam, aut præsumptum sufficere. Iuxta hoc ergo, transacto tempore ad præscriptionem sufficienti, etiamsi compareat rei inuentæ prior dominus, non erit obligatio restituendi, quam communiter affirmant Doctores hoc titulo non extante. Quæ licet generaliter locum habeant, & non tantùm in Indiis; quia tamen pro illis leges speciales habentur, abs re non fuerit de illis, communi adhibitâ doctrinâ, quæ prodesse alibi queat; disseruisse. Sic enim de Indiis agimus, vt prodesse omnibus cupiamus.

CAPVT XII.

§. I.

§. II.

§. III.

§. IV.