Avendaño: Thesaurus Indicus - The School of Salamanca

back | | continue

SECTIO VI.

SECTIO VI.

An in partibus Indiarum necessario obseruari debeat Decretum Vrbani VIII. circa eijciendos a Religione. Vbi quid de Societate IESV.

An in partibus Indiarum necessariò obseruari debeat Decretum Vrbani VIII. circa eijciendos à Religione. Vbi quid de Societate IESV.

63

*IN Decreto dicto, de quo nu. 60. cuius &

Statuit in illo solos incorrigibiles dimittendos, & qui tales habendi sint.

integrum tenorem exhibet P. Pellizarius Tomo 2. post Tractatum 9. inter Decreta Sacræ Congregationis à Regularibus publicè legenda quotannis, & Barbosa post Allegationes de potestate Episcopi: iubet præfatus Pontifex vt nullus eijciatur legitimè professus, nisi sit verè incorrigibilis: & vt verè incorrigibilis minimè censeatur, nisi concurrant non solùm ea omnia, quæ ad hoc ex iuris communis dispositione tequiruntur, sublatis omnibus quoad hoc Religionum statutis; verùm etiam vnius anni spatio in ieiunio & pœnitentia probetur in carceribus, quo elapso, si non resipiscat, eijciatur, sed à Generali tantùm de Consilio & assensu sex Patrum, qui ex grauioribus eligendi in Capitulis vel Congregationibus singulis generalibus, præcedenti iudiciali processu, ac plenè probatis caussis expulsionis, iuxta sacrorum Canonum præscriptum. Circa quod extant Responsa Sacræ Congregationis Concilij data Procuratori Generali Ordinis D. Mariæ de Mercede apud Dianam Parte 11. Tract. 2. Resolut. 13. & pro quo ea, quæ apud Auctores occurrunt, breuiter proponam, & posteà quid mihi verosimilius appareat subiectis Assertionibus indicabo.

64

*P. Gibbalinus, quem ob eruditissimas editas disquisitiones Canonicas laudat solita in

P. Gibbalinus nihil obstare illud ait, quia non reuocantur priuilegia.

genuitate Diana Parte 9. Tractat. 9. Resolut. 57. affirmat, non obstante Decreto dicto, posse Regulares suis circa hoc priuilegijs vti, quia illorum non meminit; & quamuis meminisset, cum illorum pleraque, & ferè omnia indigeant derogatoriarum derogatorijs, & nullam huiusmodi clausulam Decretum apponat, illis non derogat, sed explicat tantùm ea, quæ ad incorrigibilitatem ex iure communi petuntur: nam ait præter ea, quæ à Iure postulentur: se addere annuum carcerem; quare non agit de his, quæ ex iure naturali aut priuato constituuntur. Præter quàm quòd cùm de illo Decreto authenticè non constet, & vsus ipsi non consentiat, non officit ijs, quæ ex varijs Pontificum indultis concessa reperiuntur. Sic ille Disquisit. 4. Cap. 4. §. 13. nu. 67. Cui adstipulatur Brunus de Priuilegijs Regularium Parte 1. Tractat. 4. Cap. 6. Proposit. 9. quantùm ad Decreti nutantem fidem, aut vim; cùm sit Congregationis Cardinalium, quod vim legis non habet, quæ destruat priuilegium, vt vsus contrarius demonstrat. Hinc infert eiectionem à |

solo Prouinciali factam esse validam, etiamsi dicatur non licita: & vt talis sit, consulit vt Prouincialis consilium Capituli Prouincialis adhibeat. Valorem colligit ex eo quòd nullum est verbum in Constitutionibus Apostolicis, in quo nullitas actus deduci queat, sed tantùm ad illum consultiùs exequendum, & quod ad carcerationem attinet, vbi constaret de aliquo non posse emendationem sperari, aut aliàs de indispositione ad illam, non esse applicandum tale remedium affirmat, sed ad eiectionem procedendum, etiamsi Decretum vt obligatorium recipiatur.

65

*His omnibus contradicunt P. Pellizarius

Qui secus sentiant, iuxta satis declaratam Sedis Apostolicæ mentem, & vsum Religionum.

Tract. 8. Cap. 8. nu. 3. 41. & 42. Lezana Tomo 1. Cap. 23. n. 3. & seqq. & Parte 2. Cap. 12. nu. 8. vbi ait quod cùm an. 1635. Constitutiones quædam grauis cuiusdam Religionis Vrbano VIII. oblatæ fuissent pro Apostolica approbatione, Eminentissimus quidam Cardinalis, & Reuerendissimi alij Prælati, quibus cura casdem examinandi ab illo commissa fuit, noluerunt explicationem admittere aut approbare, quem Peyrinis ait à Sacra Congregatione Concilij emanasse, scilicet posse Generalem, aut eius generalem Visitatorem in qualibet Prouincia, in qua id opus fuerit ad effectum eiectionis, assumere sibi sex ex Diffinitoribus illius, de quorum consilio & assensu possit prædictos incorrigibiles eijcere, quod & ipse Lezana loco priùs citato dixerat: vtpotè quod in suæ Religionis Constitutionibus appositum inuenitur Parte 4. Cap. 21. §. 14. Sed iam suspectam valde reddi declarationem dictam af

Lezana.

firmat, & se credere non posse Religionem suam ea vti, dum clariùs de ea non constiterit. Et ita rectà in Congregatione PP. Carmelitarum Discalciatorum in Hispania cautem esse vt in huiusmodi expulsione forma Decreti seruetur. Addit. n. 19. omnia circa hoc priuilegia reuocata. Quod & tenet Diana citata Resol. 57. & Parte 11. Tract.

Diana.

2. Resolut. 13. vbi, vt diximus, Responsa illa Procuratori præfato data proponit, & eorum authenticum testimonium. Bonacina de Clausura Monialium &c. Quæst. 2. Puncto 12. nu. 7. Ascanius Tamburinus Tomo 3. de iure Abbatum Disputat. 8. Quæst. 7. n. 7. & alij communiter Decreti vim & vsum agnoscentes, sicut & docti viri, quos P. Pellizarius circa id, quod ad Societatem attinet, se consuluisse testatur, & Diana contra secus sentientes ait stare stylum Curiæ Romanæ, & praxim omnium Religionum ad vnguem Decretum dictum obseruantium in Bullario appositum Tomo 4. cum clausulis annullatiuis tam claris, vt miretur quomodò esse potuerit, qui contrariam sententiam fuerit amplexus, de P. Gibbalino locutus. Eodem modo sentiunt alij, quos adducit Barbosa

Barbosa.

in Summa Decisionum Apostolicarum Collectan. 276. quibuscum absolutè sentit.

66

*Dico Primò. Prædictum Decretum esse

Assertio 1. Decretum dictum non constat generaliter esse receptum.

generaliter in vsu, nequit verosimiliter affirmari. Id ostenditur. Nam P. Gibbalinus in Gallia scribens testatur non esse vsu receptum, & Brunus Pœnitentiarius Lateranensis GregorijV. & Vrbani VIII. Romæ, licet Gallus & in Gallia scribens, quibus meritò credi potest, cùm sint viri Religiosi, docti, & magnæ diligentiæ, qui potuerunt quid circa hoc illis in regionibus contingeret, obseruare. Vnde Diana nuper adductus, ex eo quòd Romæ circa vsum deprehendit, generalem non potuit vsum stabilire. In quo quidem difficultas nulla occurrere potest, ob quam talis Decreti obseruationi possit incommodi quidquam creari. Nam si vbi quis degit, obseruationem suadeat vsus, benè id quidem se habet; quia quòd alibi in vsu non sit, nihil refert: Sicut non refert modò in ordine ad obseruantiam Concilij Tridentini in Decretis de Reformatione, quòd illa in Gallia recepta non sint, quandoquidem vbi quis adest Gallia non est, aut Germania, in qua etiam huiusmodi aliquid inuenitur. Quod & in alijs Pontificum Decretis cernere iuuat, ex quibus Clementis VIII. celebre illud de largitione munerum in Hispania non receptum, de quo in Thesauro Indico à nobis dictum. Tomo 1. Tit. 3. n. 32. & 34.

67

*Dico Secundò. Prædictum Decretum suf

Decretum Vrbani 8. 2. Sufficientem habere auctoritatem vt debiat obligatorium reputari.

ficientissimam habet auctoritatem, vt debeat obligatorium reputari. Probatur ex ipsius tenore. sic enim ibi: Sacra Congregatio Cardinalium Concilij Tridentini Interpretum &c. auditis Religionum Superioribus, réque diligentißimè perpensa, communicato etiam consilio cum S. D. N. Vrbano VIII. atque ex peculiari Sanctitatis suæ facultate, infrascripta Decreta edidit. Et infra. Ne qua verò difficultas in supradictis Decretis & Ordinationibus exequendis suboriatur, sacra Congregatio, sanctißimo D. N. annuente atque approbante, vniuersis Generalibus, Prouincialibus, Commissarijs, Ministris, Præfidentibus, Abbatibus, Prioribus, Præpositis, Guardianis, Vicarijs, & quibuscumque alijs Superioribus quorumcumque Ordinum, vel Congregationum, Monasteriorum, Conuentuum, Collegiorum, Domorum, & locorum Regularium, vbique locorum existentium, iniungit, serio́serioque mandat, vt illa diligenter obseruent &c. Iam de publicatione esse dubium nequit, cùm passim Auctores de illo agant, & responsa circa illud in Sacra Congregatione data id reddunt irrefragabiliter manifestum. Quid ergo desiderari ampliùs potest ad inducendam obligationem? Vnde qui de auctoritate non ita dignè locuti sunt, illius non videntur tenorem inspexisse. Et quidem P. Gibbalinus, dum ait in eo non derogari priuilegijs, satis id videtur ostendere, sic enim in Decretis dictis: Non obstantibus Constitutionibus, & Ordinationibus Apostolicis &c. exemptionibus quoque, indultis, & priuilegijs &c. Brunus

Brunus Chassaing.

autem ita scribit: Scio equidem Decretum Congregationis Concilij Tridentini iussu Vrbani VIII. editũeditum, vt refertur à Barbosa in Tractatu de Constitutionibus & Decretis &c. Atqui Barbosa ibi non habet Decreti talis tenorem, & ita videri apud ipsum non potuit, & sic neque exactum circa ipsum ferri iudicium,

68

*Dico Tertiò. Prædictum Decretum per

3. Per se loquendo etiam in Indijs obligat.

se loquendo etiam in Indijs obligat in quantùm seruari potest. Hoc ex ipsius tenore apparet, ibi, Vbique locorum existentium. Item ex illius exordio, ibi: Sacra Congregatio Regularium eiectorum & fugitiuorum statui consulere, illorumque scandala submouere, & succrescentem numerum frangere opere pretium existimans &c. Atqui damnum hoc in Indijs maximè timeri debuit, vnde & remedium ipsi oportuit non minùs quàm regiorum aliorum incolis adhiberi. Dixi Per se loquendo: nam per acci|

dens potest aliter accidere, ratione inquam notitiæ eiusdem ob longissimam distantiam. Sed iam quidem id allegari nequit, quia cum Auctores de illo passim agant & Romæ Religionum omnium constet vsu comprobatum, nequeunt Prouinciales non esse illius conscij, ad quos præsertim executio spectat.

69

*Dixi etiam, In quantùm seruari potest, quia

Sed obseruatur valde difficile.

quod attinet ad sex Patres eligendos vt cum Generali decernant, nequit in his partibus locum habere. Et id quidem etiam in Europa valde difficile visum est, Generalem scilicet secum ducere semper prædictos Patres pro expulsione facienda, quando casus occurrisset, & ideò supplicatum esse Sacræ Congregationi pro remedio affirmat Peyrinis Tomo 2. priuileg. Minimorum, in Constitut. 10. Vrbani VIII. §. 4. nu. 1. eamque respondisse quod vidimus nu. 65. Satis autem compertum est neque huic etiam dispositioni, etiamsi responsio eam mereretur fidem, quam eidem citatur auctor attribuit, sicut & attribuerat Lezana, & ipsius Religio, vt citato n. diximus, in Indijs esse posse locum. Quia verò res grauissima est, & quam sine multorum consilio peragi Sacra Congregatio, & per eam loquens Pontificia iniungit auctoritas, illud in casus contingentia à Prouincialibus adhibendum, ex præcepto, quod grauiter videtur vrgere.

70

*Deinde, quod ad carcerationem pertinet esse

Et quod ad carcerationem attinet, ferè impossibile.

potest moraliter impossibile, vt experientia ostendit: si Religiosi ad auri & argenti fodinas se conferant, vnde non sine violentia magna retrahi possunt, nec sine scandalo futura, & inutili strepitu, dum suos habent illi defensores, & securitas adest nulla eos ad suos Conuentus reducendi. Quomodò ergo carcerandi tales? & quomodò etiam permittendi, vt Religiosum gestantes habitum, eum deprauato agendi more dedecorent, & suas pariter Religiones? Eijciantur ergo Prouincialis sententia, quæ eisdem intimetur, & fiat publica, hacque constet Religionem talia non probare, & eo quo potest modo scandalosam licentiam castigare. Sic visum viris doctis, & est Decreto prædicto non repugnans, quòd cùm carcerationem statuit, de possibili intelligit: quando ergo talis non est, aliter procedendum. Et cùm pariter significet oportere tales à Religione eijci, vt scilicet aliquod sit mali adeò ingentis remedium, ad illud profectò veniendum, quia aliud esse nequit, ni velimus hos impunitos penitus derelinqui. Pro qua resolutione stat com

Stante impossibilitate cessat obligatio, exemplo Bullæ Cruciatæ circa absolutionem non potentis parti satisfacere.

munis doctrina in alijs casibus. Nam excommunicatus vt possit frui beneficio Bullæ Cruciatæ, & absolui, debet prius parti satisfacere: & tamen, si satisfacere nequeat, absolui valet; vt videri potest apud Dianam Parte 1. Tract. 11. Resolut. 24. plures Doctores congerentem. Similiter ære alieno grauatus nequit ingredi Religionem, nisi prius soluat: & tamen, si soluere nequeat, ingredi potest, vt videre licet apud P. Palaum Tomo 3. Tractat. 16. Disputat. 1. Puncto 7. §. 4. & apud alios.

71

*Dico Quartò. Priuilegia Religionum

4. Decreto abrogata priuilegia.

non obstant Decreto, quia in illo quoad hoc non obstantiæ vrgentissimæ & apertissimæ proponuntur, derogatoriarum derogatorijs exclusis: quod cùm etiam neget P. Gibbalinus id, quod de nōnon viso Decreti tenore diximus, hinc etiam comprobatur. Idem ostenditur ex ijs, quæ adduximus. n. 67. circa auditos Religionum Superiores, qui proculdubio priuilegia sua erga materiam deliberationi propositam allegarunt. Prætereà, Si priuilegia quoad hoc reuocata non sunt, nihil profectò præfato Decreto actum, quo posset damno adeò ingenti opportunum remedium adhiberi. Id ostendo. Nam ferè omnes Religiones habent communicationem priuilegiorum, & ita ferè omnes etiam eo deberent remedio carere, & malum sine spe illius sustinere. Vnde benè miratur Diana fuisse, qui circa hoc posset hærere, & adeò perspicuæ veritati contradictionis nubem obiectare.

72

*Dico Quintò. In Decreto præfato etiam

Societas IESV illo comprehenditur.

est Societas Iesv comprehensa. Primò id probari potest ex nuper adducta ratione, quòd scilicet Religionum omnium Superiores sunt auditi, vnde & Superiores Societatis, quos indubitatum videtur priuilegia sibi in hac parte fauentia produxisse: nihil autem motam Congregationem constat ex eo quòd si speciale circa eam aliquid seruari voluisset, id in Decreto ipso fecisset manifestum; cùm tamen nihil tale, sed oppositum appareat, ex quo id probatur Secundò, nam mentionem Societatis induxit nomine Collegiorum & Domorum, quæ ipsi propria: Collegia enim Sola Societas ex Religionibus habet, quæ sint ordinariæ suæ habitationis, & Domus Professas, quæ Domorum nomine solent nudè posito designari, vt ex Constitutionibus, Bullis, Priuilegijs, & alijs Instituti scriptis compertum habetur Constituta Parte 6. Cap. 2. §. 2. In Domibus, vel Ecclesijs,

Constitut. Societatis.

quæ à Societate ad auxilium animarum admittuntur, redditus nulli, ne Sacristiæ quidem, aut fabricæ applicati, haberi poßint. Et §. sequenti: Professi viuent ex eleemosynis in Domibus. Gregorius XIII.

Greg. XIII.

in Bulla, Ascendente Domino, ibi: Sicut nec in Professorum bonis Domus vlla, aut Ecclesia, vel Collegium dictæ Societatis succedere potest. Sic & alibi. Tertiò, quia etiam respectu Societatis oportuit præcaueri damnum, quod ex eiectione timeri posset, etiamsi illa cum magna attentione & consilio in hoc negotio, sicut in alijs, procedat: vnde nulla ex Religionibus quantumuis perfecta, & strictæ obseruantiæ, à Sacra Congregatione exclusa fuit, & ita PP. Carmelitani Discalceati se Decreto penitus subiecerunt, & ex parte Patrum Cisterciensium eamdem subiectionem profitentium, postulatum ab eadem sacra Congregatione id, quod memorat Lezana citato Cap. 23, num. 4.

73

*Dico sextò. Decretum dictum non com

Non tamen non solemniter professos.

prehendit eos, qui in Societate non sunt solemniniter professi. Id probo ex tenore Decreti ipsius, ibi: Nullus solemniter Professus eijci possit. Et est iuxta dicta nu. 59. si dicas tales esse incorrigibiles posse, & opportuisse à Sacra Congregotione ipsis remedium prouideri, atque ita non exceptos in eius Decreto. Id facilè, diluitur. Nam Congregationi notissimum fuit Societatem habere ex vi peculiaris instituti facultatem ad horum dimissionem, votorum vinculis resolutis, vnde suæ consulit puritati: & ex hac parte nihil timere potuit, ex quo grauia illa incommoda, de quibus est præfata, sequerentur. Deinde clarè arguo ex ijs, |

quæ circa eiectos disponuntur: sic enim ibidem: Prætereà statuit, vt ijdem Superiores nemini ex Religiosis expulsis litteras testimoniales concedant, illos ad Sedem Apostolicam reijcientes, vel iubentes aliam ingredi Religionem. Vbi manifestum est expulsos à Societate non intelligi, quia nec Religiosi sunt quando expelluntur, cùm desinant esse tales, & litteræ testimoniales eisdem conferuntur, nulla imposita obligatione ex superadditis: ita enim consequenter: Item, vt eiecti extra Religionem de

Decretum Vrbani 8.

gentes sint perpetuò suspensi ab exercitio Ordinum, sublata Ordinarijs locorum facultate dictam suspensionem relaxandi, aut moderandi. Atque nihil tale in expulsis, de quibus agimus, accidit; vnde egressi, si habeant titulum, ordinantur, & ordinati ad exercitium Ordinum admittuntur. Iubetur ita super seruari. Cap. Ne Religiosi finale, de Regula

Cap,. Ne Religiosi.

ribus, in quo Gregorius IX. præscribit quid sit circa fugitiuos faciendũfaciendum, sicut & circa eiectos, eos annuatim solicitè requirendo &c. Additque Constitutionem dictam in ijs etiam habere locum, seruandamque esse, qui iustè, diffinitiueque, ac Iuris ordine seruato expulsi fuerint; dummodò tamen in expulsis huiusmodi subsit spes euidens emendationis, ex litteris saltem testimonialibus Ordinarij. Quis autem non videat omnia hæc valde aliena esse à Societatis instituto in materia, de qua agimus? & ita post præfatum Decretum in Societate antiquus & originarius vsus sine dubitationis alicuius offendiculo est obseruatus, incorrigibiles eijciendo, eos scilicet, qui iuxta ipsius Constitutiones tales habendi sunt: ad quod quidem non est necessarium vt ea concurrant, quæ ad eiectionem debent intercedere Professorum. Et ita R. P. Generalis, cui satis est perspecta Sacræ Congregationis mens, eas expulsiones probat, de quibus fit certior ex Prouincijs, in quibus constat ita procedi ac si Decretum dictum minimè à Congregatione Sacra prodijsset.

74

*Dico Septimò. Circa Professos in Socie

7. Secus in Professos.

tate debet dictum Decretum obseruari. Hoc euidenter infertur ex dictis Assert. 5. Nam si illud comprehendit Societatem, & non quo ad eos, qui Professi non sunt, Professi debent comprehensi censeri absque vmbra dubitationis; siue quatuor votorum sint, siue trium tantùm, quia isti etiam verissimi Professi, & in omni rigore sunt.

75

*Dico Octauò. Assertio prædicta tunc lo

Et tantùm cùm ob incorrigibilitatem eijciendi.

cum debet habere, cùm Professi eijciuntur titulo incorrigibilitatis. Sic P. Pellizarius citato Capite 8. n. 42. Diana Resolut. 57. citata §. sed pace, qui citat Lezanam citato n. 4. vbi tamen nec verbum de Societate: ex eo autem forsitan citandum duxit, quòd asseruerit omnia priuilegia à Sacra Congregatione circa hoc abrogata. Ratio est clara, quia ille titulus est, circa quem dispositio præcipua, aut vnicè, aut principaliter occupatur, vt ex tenore constat, & verbis eiusdem adnotatis nu. 60.

76

*Dico Nono tamquàm probabile Profes

9. Etiam aliis titulis est probabile.

sos Societatis eijci posse alijs titulis diuersis ab incorrigibilitate. Sic P. Suarius Tomo 4. de Religione Lib. 10. Tract. 11. Cap. 1. n. 2. & seqq. cuius fundamentum vim habere videtur etiam post Vrbani Decretum, ante quod scripsit. P. Palaus Tomo

P. Palaus.

3. Tract. 16. Disput. 4. Puncto 20. n. 2. P. Pellizarius dudum citatus n. 41. & Diana §. vltimo. Vbi

Diana

ita scribit: Nota tamen, quòd non obstante supradicto Decreto Vrbani VIII. Generales Societatis IESV hodie possunt expellere suos subditos ex alijs titulis, quàm incorrigibilitatis: nam Decretum loquitur tantùm de eiectione propter incorrigibilitatem, & quoad hoc tantùm tollit Regularium priuilegia, non autem si extarent priuilegia, ob quæ ex alio titulo aliqua Religio possit subditos expellere, vt habet Religio Societatis IESV propter eminentem sanctitatem, sapientiam, & prudentiam in Ecclesia Dei celeberrima: & ideò à Summis Pontificibus varijs priuilegijs decorata. Quæ omnia confirmantur ex vsu & praxi: nam Generales Societatis post dictum Decretum expellunt suos subditos vigore priuilegiorum ex alijs caussis quam incorrigibilitatis. Vide Pellizarium vbi supra n. 41, qui tamen poterat prætermittere ea, quæ dixit n. 3. Sic ille, ingenio & ingenuitate clarissimus, erga quem semper Societas gratum fouebit affectum, eximiarum laudum, quæ in eius operibus extant, cumulum recognoscens. Circa nuper autem dicta obseruandum occurrit, erga punctum, in quo versamur, non multùm conferre quod ex praxi adducitur: nam illa circa eos alligari tantùm reipsa potest, qui Professi non sunt, & ita fauet Assertioni 7. non præsenti, vbi de Professis sermo: non enim praxis Societatis habet vt Professi eijciantur, nisi Religionem aliam ingressuri. In eo autem quod P. Pellizarium, quem accuratissimum & amicissimum compellat, carpere videtur ob non prætermissa ea, quæ habet nu. 3. ipse certè potuit amicabiliter reprehendi, quia & prætermittere potuit ea, quæ ex ipso dedimus. Qui enim legerit huiusmodi reprehensiunculam, suspicari poterit aliquid minùs cautè aut modestè ab illo dictum; cùm tamen non ita sit, sed aliqua in consequentia doctrinæ, vt videbimus infra, quod licitè potuit, & suo more modestissimè obiecisse.

Probatur iam Assertio ex Bulla Gregorij XIII

Probatio Assertionis. Greg XIII.

die 22. Septembris, an. 1582. vbi post dubitationem propositam sic ait: Nos re perpensa, atque diligenter examinata, Societatis ipsius puritati atque incremento, emissorumque pro tempore saluti consulere volentes, statuimus vt deinceps in perpetuum liceat dicto Præposito, quos iudicauerit, ab ipsa Societate emittere. Sic ille. Dubitatio autem fuerat: An Præpositus valeat etiam Professos ex caussis exigentibus ab ipsa Societate emittere? Cùm ergo non vna illa tantùm caussa incorrigibilitatis, sed diuersæ assignentur, & illæ non videantur in dicto Decreto repudiatæ, vis priuilegij persistit. Item. In dicta dimissione dicitur non solùm Societatis puritati, sed emissorum saluti consuli: ergo non de incorrigibilitate tantùm agitur; quia cùm tales dimittuntur, non eorum saluti, sed Societatis bono consulitur, vt ex generali dispositione Decreti constat, ibi: Elapso autem anno, si nihilominùs non resipuerit, sed animo indurato in sua peruicacia perseuerauerit, ne contagione pestifera plurimos perdat, tamquàm pecus morbida ac membrum putre, eijci tandem possit. Sic DD. & sic Pontifex.

77

*Dices videri oppositum in Decreto statui

Quid videatur obstare.

verbis illis: Ad hæc, vt in posterùm à Religionibus nullus legitime Professus eijci possit, nisi sit verè incorrigibilis. Vbi vnica illa incorrigibilitatis caussa |

adiectionem admittitur. Propter hoc P. Pellizarius citato n. 3. in hoc, vt vidimus num. præced. vbi id habet, quod Diana dixit prætermittere potuisse, ita planè sensit; sic enim ibi: Quæres Tertiò.

P. Pellizar.

An Regulares modo eijci possint ab Ordine alio titulo quàm incorrigibilitatis, saltem vigore priuilegiorum ac statutorum peculiarium hac de re extantium. Respond. non posse, cùm in citato Decreto Sacræ Congregationis id expressè prohibeatur his verbis: In posterùm &c. quod est abrogare priuilegia in contrarium concessa, non solùm explicitè (quomodo ibi abrogantur) sed etiam implicite, vt patet. Hæc ille. Ad

Sed depellitur illud.

quæ responderi potest quod citato n. 42. ipse tradit, priuilegium scilicet Societatis nulli alteri Religioni communicari, quia id sic statuit ibidem Pontifex: & ita in citato loco de Societate non fuisse locutum, sed de Religionibus alijs. Verba Pontificis in citata Bulla, cuius initium est, Cùm aliàs, sunt quæ sequuntur: Præsentis autem gratiæ communicationem omnibus alijs, etiam qui sua pri

Greg. XIII.

uilegia cum prædicta Societate copiosè participant, participaréque poterunt quomodolibet in futurum, fieri omnino prohibemus. Sic ille. Sed certè si hoc ita

Instatur tamen.

se habet, vt nulla Religio simile habeat priuilegium, neque cum Societate in illo participet, non videtur locum habere potuisse dubium, sicut neque illius resolutio. Dubium enim supponit esse priuilegia, & resolutio statuit ea non obstare, quia penitus sunt per Decretum abrogata. Sicut ergo abrogata illa sunt, quia ita explicitè in Decreto habetur, ita etiam videtur de Societate dicendum, quia non excepta quoad Professos. Quod enim communicatio priuilegij dicti prohibeatur, non influit aliquid speciale, vt non debeat abrogatum censeri vrgentissimis clausulis, in quibus etiam de Societate agi vidimus Assert. 5. Præterquam quòd licet priuilegium dictum per viam communicationis cum Societate noluerit Pontifex alijs Religionibus esse commune, id non ostendit aliàs non potuisse illud habere, aut post Gregorij dictam concessionem non extare concessiones similes, & amplissimam communicationem. Licet enim ille participationem in futurum etiam prohibeat, id non tollit quo minùs Pontifices successores illam possint indulgere: non autem est communicatio talis admittenda, nisi illi exprimant concessionem ad illa se etiam extendere, quæ sunt communicari prohibita, vt verba Pontificis habeant proportionatum ac certum effectum, nec frustranea censeantur. Omnium erga Religionum quo ad hoc eadem videtur esse ratio.

78

*Et hoc quidem quantùm ad consequen

Quomodo possit probabilitas cum Decreto componi.

tiam doctrinæ in Pellizario, cuius prior Assertio est absque dubio valde probabilis, ac proptereà ego in Assertione proxima id, quod statui, dixi tantùm esse probabile, quia verba legis vrgebant pro contraria positione. Oportebatque à prioris defensoribus ostendi vnde constet cum negatiua illa Nullus exceptionem de caussis alijs præter incorrigibilitatem, quæ sola admittitur, posse componi. Videtur autem posse fundari ex motiuo ipsius Decreti in id tendentis vt scandala ex eiectione prouenientia submoueantur; sic enim in illius habetur exordio: Atqui id tantùm accidit quando incorrigibiles eijciuntur: non ergo de eiectis alijs ex caussis iuxta priuilegia dispositio prædicta procedit. Prætereà, cùm dicitur Nullus eijci possit, nisi sit verè incorrigibilis, non videtur id referri ad alias eiectionis caussas, sed ad excludendum non veram incorrigibilitatem, vt sit sensus: In posterùm qui non est verè incorrigibilis, non eijciatur. Nam diuersus videbatur modus loquendi futurus, si absolutè vellet Congregatio id statuere quod aduersa sententia contendit; ita scilicet: In posterùm nullus eijci poßit nisi incorrigibilis: is autem verè censendus est talis, qui &c. Etiam retenta dictione Nullus potest esse commodior sensus, quem intendimus, hoc modo: Nullus eijci possit incorrigibilis, nisi qui verè talis sit. Nam cùm verè talis opponatur non verè tali, & propositio modalis sit, tantùm videtur

Ditio nullus patitur limitationem.

circa modum dispositio versari. Id quod materia, de qua agitur, persuadet, ex qua fit vt aliquando dictio, Nullus patiatur limitationem, vt ex Cap. Non semel 18. q. 2. probari potest ibi: Quòd autem

Cap. Non semel.

nullis canonicis iuribus Monasteria dicuntur esse subiecta, non ita intelligendum est, quin ipsi Episcopo aliquid nomine Eulogiæ, vel in die Dedicationis, vel in Natali sanctorum, quorum nomine ipsum Monasterium dedicatum est, debeat offerri. Sic ibi: Cùm ergo sensus esse, quem diximus, possit, & ex huiusmodi interpretandi modo minùs grauentur Religiones, & earum priuilegia sic sarta tecta habeantur, potest securè ab eisdem ad praxim reuocari. Dispositio enim dicta, licet quatenus in

Est illud odiosum.

bonum Religionum tendit, videatur fauorabilis; reuera tamen, cùm priuilegia abroget, quæ meri fauores sunt, odiosa debet penitus reputari, iuxta ea, quæ in Thesauro ex professo dicta sunt circa Constitutionem Innocentij X. pro gubernationis spatijs in Societate seruandis &c. Tomo 2. Tit. 12. n. 46. & seqq.

DVBIVM INCIDENS.

DVBIVM INCIDENS.

Circa eiectionem in Societate non Professorum, votorum vinculo non sublato.

79

*DVbij fundamentum in Decreto 22. Septimæ Congregationis habetur tenoris se

Decretum Congreg. 7.

quentis: Illis, quibus èex sola importunitate, cùm nulla iusta subsit caussa, dimissionem concedere Societas cogitur, non nisi cum obligatione aliam intrandi Religionem, in qua regularis obseruantia vigeat, in posterùm concedendam, eamque obligationem Patentibus inserendam: ac nonnisi rarissimè permittendum, vt liber omnino talium quispiam ab omni votorum obligatione ad sæculum redeat, scilicet Congregatio censuit. Hinc in casus contingentia suborta difficultas, & ramosa quidem. Cùm enim instaret

Casus propositio.

quidam, dimissus est, sed suorum vinculo votorum post biennium emissorum adstrictus, facultate vtendo, quæ videtur concedi, dum solùm rarissimè permittendum dicitur vt tales à votis liberi dimittantur: ex quo euidenter infertur non raras dimissiones eorumdem cum votorum retenta obligatione futuras. Quòd aliunde nec videtur non esse Decreti tenori conforme, cùm in eo dicatur vt tales nonnisi cum obligatione aliam intrandi Religionem dimittantur. Quòd ergo votis ligati, & sine obligatione aliam intrandi Religionem, dimitti possint, non videtur dispositioni |

dicti Decreti conformari, vel saltem valde dubiam remanere.

80

*Accedit illud, quod graues Scriptores ex

Eiectus eo ipso videtur à votis liber, & ratio. P. Thomas Sancius.

Nostris dicunt, scilicet P. Valentia Tomo 3. Disput. 6. Quæst. 6. Puncto 6. vers. & hoc modo. P. Vasquez Tomo 2. in 1. 2. Quæst. 96. Disput. 165. n. 86. & eos secutus P. Thomas Sancius in Decalogum Tomo 2. Lib. 5. Cap. 1. nu. 11. scilicet Generalem dum expellit non Professos, non dici eorum vota relaxare, aut in eis dispensare, sed conditionem tollere, qua sublata, vota extinguuntur ea deficiente. Quod adeò verum est, vt & si Generalis expellens vellet eos remanere votis ligatos, non posset id efficere; nam deficit conditio vt obligent; scilicet quamdiu Societas eos retinuerit; & ideò omnes illi, cum hæc vouent, addunt: Iuxta modum in nostris Constitutionibus expressum: qui est (vt dicitur in illis Parte 5. Cap. 4. Lit. B. in

Constitutio Societ.

Commento) vt non sint perpetrata ex parte admittentis, sed quamdiu Generalis eos non expulerit. Pro eodem facit id, quod habet n. 30. vbi de illo disserens, qui vota emitteret non seruata forma Societatis, scilicet sine verbis illis, Omnia intelligendo iuxta ipsius Societatis Constitutiones, in quibus conditio dicta subintelligitur, & exponens id, quod Parte 2. Cap. 4. nu. 3. Constitutionum habetur, ita subdit: Dum autem dicitur per dimissionem non manere hunc liberum ab his votis, intelligendum est ex vi dimissionis, vt manent alij, qui cum ea tacita conditione vouent, nempe intelligendo omnia iuxta Societatis Constitutiones. Sic ille. Circa quod etiam P. Palaus Tomo 3. Tract. 16. Disput. 4. Puncto 20. nu. 12. id etiam habet, quod videtur eidem doctrinæ fauere: tractat enim casum in terminis de extorquente dimissionem importunitate, & ait illam esse validam, quia importuna instantia sufficiens motiuum est ad illam in Societate volũtariosvoluntarios ad sua ministeria milites requirente, & solùm eum modum dimissionis agnoscit. Nihilominus.

81

*Dico Primò. Qui in Societate solemnem

Assertio 1. Posse ligatum eijci. P. Suarez.

Professionem non fecerunt, eijci possunt suis ligati votis. Sic colligitur apertè ex P. Suario Tomo 4. de Religione Tract. 10. Lib. 11. in Proœmio, vbi ita scribit: Est ergo alia mutatio per dimissionem, seu eiectionem ab ipsa Religione per potestatem, seu iurisdictionem eius, quæ solùm contingit in Professis: nam alij solent liberi dimitti, vt dictum est. Si autem aliquando dimittantur ligati, eamdem proportionem seruabunt: & ideò de sola dimissione Professorum superest nobis dicendum. Sic ibi: & Cap. 3. nu. 1. sic habet: Si autem contingeret huiusmodi Coadiutorem formatum expelli sine absolutione ab obligatione votorum, vel cum onere ingrediendi Religionem, vel simpliciter & absolutè, sic eadem de illo ratio est, quæ de Professis trium votorum &c. Cardinalis Lugo in

Card. Lugo

Responsis moralibus Lib. 4. Dub. 23. n. 2. circa dubium ibi propositum, post alia sic ait: Si verò dicas ipsum manere adhuc Religiosum (dimissum inquam cum onere non accedendi ad talem locum sub obligatione reincidendi in votorum vinculum) toto illo tempore intermedio, falsò ergo supponitur dimissus à Societate; manet enim propriè Religiosus Societatis, & subditus eius Prælatis sicut anteà, & ita manebit vsque ad mortem &c. Agnoscit ergo dimissionem stante obligatione votorum, neque in eo aliquam inuenit à Societatis potestate alienam rationem.

82

*Probatur Primò. Quia non apparet soli

1. Pro ea ratio, quia nihil est quod obstat.

dum fundamentum ad hoc negandum: magis enim est posse Professos eijci cum tota sua obligatione; & tamen id fieri in Societate potest, vt vidimus. Sectione præced. Si dicas circa Professos non extare conditionem, quæ circa alios, dum scilicet in Societate retineantur, iuxta dicta. n. 80. Contra est, quia conditio illa non procedit de materiali habitatione in Societate: stat enim à Religione eijci, & nihilominùs Religiosum manere, vt constat ex Decreto S. Congregationis citato, cum præfata distinctione, materialis & formalis permanentiæ: scilicet dum Societas illos voluerit sua sub obedientia retinere. Et ita intelligendi sunt Doctores adducti: estque verissimum Generalem dimittentem èex Societate non posse facere vt votis maneant ligati, scilicet quando eos formaliter èex Societate dimittit, contra id quod videntur sensisse illi, qui apud Cardinalem Lugo suprà, non iudicarunt absonum vt dimisso cum onere non accedendi ad talem locum, reincidentia in vota statueretur, quamuis ille de Societate non esset, quia de illo iterùm admittendo minimè tractabatur. Et hæc ratio est maximè à priori.

83

*Secundò. Quia in citato Decreto id vi

2. Ex Decreto Congregat. 7.

detur non obscurè significari, vt vidimus. n. 79. exceptio enim illa significata aduerbio Rarissimè firmat non rarissimam dimissionem aliter faciendam cum illo genere dimittendorum. Stante enim importunitate cogitur Societas ad dimissionem, vt ibidem dicitur: quæ coactio arguit non posse conuenienter sic importunos retinere: ergo expellendi illi, vt hoc onere Societas liberetur. Hoc stabit certò. Sed imponatur illis obligatio aliam intrandi Religionem. Atqui erunt qui nolint, vt ferè semper accidit, quod experientia comprobatum. Erunt etiam qui nequeant, quia infirma eisdem valetudo; quos tamen Societas libenter conseruaret. Quid ergo faciendum? Expellendi sanè, quia onus sunt Societati importabile; & cùm rarissimè à votorum obligatione liberi dimittendi sint, eisdem adstricti recedent. Si dicas in Decreto non apponi exceptiones illas, Si nolit, aut non possit, & ita ad subeundam obligationem ingressus in aliam Religionem vrgendos. Id non obstat, quia ex contextu satis mens Societatis innotescit, vt hæc duo inter se componantur; retineri scilicet non posse, quia Societas ad eos eijciendos cogitur, & rarissimè à votis liberos dimittendos. Ad quod quidem conferre potest obligatio ibidem adhibita de ingressu in aliam Religionem. Sed cum Societati etiam constet posse tales aut nolle, aut non valere, dimittendos concludit modo dicto, vt scilicet onere illa liberetur dicto, & illi non abeant epinicium concinentes, quòd sua importunitate libertatem sint omnimodam, quæ potius diaboli, mundi, & carnis dicenda est seruitus, consecuti. In quo quidem magnum Societati bonum conciliari potest. Nam videntes aliqui importunitate libertatem comparari, & benè hoc negotium cessisse alijs, possunt in sua vocatione nutare, & ad similia propendere. Quod secus accidet, si videant quàm sint difficilem prouinciam assumpturi, si eos expelli quidem contingat, sed votorum onere prægrauatos.

84

*Tertiò. Quia sic est praxi comprobatum,

3. Ex praxi.

iuxta intelligentiam dicti Decreti à viris doctis approbatam, quæ & illo non stante esse similiter potuisset. Vnde P. Suarez, qui ante editum Decretum scripsit, dimissionis genus tale probauit, vt vidimus, & ratio à priori à nobis adducta, est etiam à Decreto independens. Quòd si aliquando dimissio dicto modo facta non est à R. P. Generali approbata, non ideò fuit, quòd impossibilem absolutè loquendo iudicaret, sed quia certa doctrina non est conuenienter applicata: vel ex eo quòd dimissus, etiam importunitate seposita, non erat aptus Societati, in quo euentu non procedit Decretum, vt videri potest in §. 1. vel quia non prorsus obseruatum id, quod in tali Decreto disponitur, vel ob alias, quæ occurrere potuerunt, verosimiles rationes.

85

*Dico Secundò. Quod in Decreto dicitur

Assertio 2. Dimisso non posse imponi obligationem intrandi in aliam Religionem.

de obligatione aliam intrandi Religionem, eamque Patentibus litteris inserendam, ita intelligendum est vt dimisso absolutè nequeat obligatio talis imponi, quia id excedit potestatem Prælatorum, quorum iurisdictio intra terminos Societatis continetur, manentibus scilicet sub obedientia, non extra illam exclusis, sicut & in alijs Religionibus. Id quod luculenter ostendit Cardinalis Lugo in Responsis citatis Lib. 3. Dub. 4. Cùm enim tota iurisdictio Prælatorum Regularium sit in ordine ad subditos vt tales, vt eos videlicet ad perfectionem promoueant: nequit stare vt obedientia ad id tendat, quod destruit subiectionem. Non enim iuxta Apostolum potestas Ecclesiastica, & Religiosa præsertim. est ad destructionem, sed in ædificationem. Vnde licet in Societate dimittere Superiores possint, non possunt tamen iubere alicui vt à Societate abeat, quamuis facto compellere possint, eo quod sub ea sint admissi conditione, vt non sit obligatio eos retinendi, si Societas dimittendos esse iudicârit. Quemadmodùm (& est exemplum etiam pro casu præsenti accommodum) famulus admissus dimitti potest, non potest autem ei iuberi vt abeat, quia cùm eo ipso desinat esse famulus, desinat etiam titulus iussionis: sed intimari ei dimissio potest, quatenus est signum voluntatis Domini tollentis conditionem, sub qua admissus est. Admissus enim est ad seruiendum; dum autem abit, non seruit, sed seruire desinit. Et est argumentum manifestum non repertæ in eo formalis iussionis, quòd eodem modo potest compelli vt exeat quicumque domi fuerit contra patris familias voluntatem.

86

*Dico Tertiò. Obligatio ingrediendi aliam

Assertio 3. Nec sub conditione stat id imperari.

Religionem non potest etiam sub conditione imponi taliter vt in eo exerceatur iurisdictio ex voto obedientiæ, aut ex vi status Religiosi resultans, sitque actus ad illam spectans. Id probo fundamento Assertionis præcedentis: Nam cùm talis aliam Religionem intrat, desinit esse subditus, & ita ex ea parte non est propriæ obedientiæ locus. Est ergo quoddam genus contractus, facio vt facias, licet non rigorosus; vel, do vt facias: do inquam licentiam abeundi, quam petis, sed vt facias in Religione alia Professionem: in quo obedientia non exercetur. Pertinet ergo ad potestatem Ecclesiasticam peculiarem Religioni, secundùm quam non iubetur, sed disponitur, sicut in patre familias non omnes actiones circa famulos sunt imperia. Sed pacta etiam interueniunt erga ipsorum obligationes, vt cùm vltra debitum labor extenditur, & pro eo assignatur stipendium, vel laboris cessatio permittitur, sed cum onere aliquo compensandi, & sic in alijs.

87

*Dico Quartò. Non potest quisquam à

Assertio 4. Nec sub præsupposito reuiuiscentiæ votorum.

Societate dimitti liber à votorum obligatione assignato ipsi competenti temporis spatio vt Religionem aliam ingrediatur, taliter tamen vt si ingressus non fuerit, obligatio votorum reuiuiscat, ad modum reincidentiæ in excommunicationem, de qua dictum in Thesauro in Tomi 2. Additionibus. Hoc, licet sub alijs terminis, docet, & optimè probat Cardinalis Lugo citato Capite 23. de quibus. n. 81. & ratio videtur clara, quia semel extincta obligatione, nequit redire sine voluntate eius, qui ab ea exiuit liber: talis enim est obligatio votorum, vt imponi ab alio nequeat, quàm ab ipso vouente, quia est promissio; & omninò implicatorium est, vt deficiente libera actione, quæ in eo interuenit, & habet illam pro forma, aliunde possit promissionis effectus, qui libertatem essentialiter præsupponit, prouenire. Quemadmodùm quia contractus matrimonij essentialiter importat actionem liberam, & effectus illius, obligatio scilicet, illam vt talem præsupponit, nequit extrinsecùs imponi.

88

*Si dicas obligationem quidem non imponi

Euasio quidam præcluditur.

à Prælato dimittente, sed esse effectum promissionis in votis inclusæ, quæ non est absolutè sublata, sed suspensa: quia cùm dimissio à voluntate dimittentis pendeat, si ipse absoluere absolutè à vinculo votorum nequit, sed cum limitatione dicta, eo & non alio modo stabit illa. Contra est, quia suspensio talis stare nequit; cùm enim talis liber à votis sit, stante huiusmodi libertate, non tenebitur illis, & ita ea non seruans, contra ipsa non peccabit. Hoc autem potestatem Prælati dimittentis excedit, vt scilicet pro aliquo tempore possit libertatem talem concedere: quemadmodùm contra rationem status Religiosi est, vt Religioso concedatur libertas redeundi ad sæculum à votis libero vt subueniat parentibus aut filijs, vel ob alium titulum: & post impletum tale pietatis officium ad Religionem reuertatur. Et licet dimissio à voluntate dimittentis pendeat, nequit eidem modus aliquis admisceri, modificando illam, qui statui Religioso repugnet, vt præfatum vidimus repugnare. Neque est simile de excommunicatione: nam cùm illa sit pœna ab extrinseco proueniens, potest secundùm voluntatem infligentis illam, modum & moderationem accipere, iuxta ea scilicet, quæ à iure sunt Canonico circa materiam dictam constituta.

89

*Dico Quintò. Dimissus iuxta Assertio

Assertio 3. Dimissus sub lethali tenetur ad ingressum ratione contractus.

nem. 3. ex pacto inducente obligationem, tenetur sub lethali contractui stare, quia est obligatio in re grauissima, & genus quoddam commutationis, à qua nequit nisi à solo Pontifice absolui, perseuerante voluntate in Superioribus Societatis vt contractus impleatur. Nam cùm sit talis, vt in eo vertatur ius tertij, Religionis inquam, ad cuius vtilitatem maximè conducit huiusmodi pacta seruari, nullus contra tale ius agere potest, cui neque ipse Pontifex vult, nisi id exprimat, |

derogare. Vnde coràm competente iudice agere potest pro eiusmodi adimpletione. Erit autem competens Ordinarius, quia illo iam extra Societatem, & ordinarius ad effectum quicumque erit, in cuius diœcesi fuerit talis transgressor inuentus, quia ratione delicti contrahitur forum. Si verò matrimonium contraxerit, validum quidem erit, sed seueriùs puniendus. Ad prouidentiam autem Superiorum spectabit quid in casus contingentia fieri debeat præuia consultatione disponere. Si enim obligatio hæc litteris Patentibus fuerit inserta, vt in Decreto dicitur, & pro nihilo habeatur, ac contra eam ire non dubitent sic dimissi, seriò erit agendum, vt non leuis pœna violatoribus inflicta rei grauitatem ostendat, & in exemplum tracta alios reddat cautiores. Vel de remedio prouideatur alio, aliquid magis compertum statuendo, & paucioribus locum relinquens quęstionibusquæstionibus.

90

*Dico Sextò. Dimissus non liber à voto

Assertio 6,. Dimissus vrgendus ad illam vel ad regressum, & cuius ope.

rum obligatione, cum onere tamen ingrediendi aliam Religionem, vt obligationem adimpleat vrgendus est, si commodè possit. Ad quod quidem Ordinarij etiam manus imploranda, in cuius post egressum iurisdictionem venit. Quod & præstandum cùm talis quispiam ad Religionem reuocandus est, quia sic Religio iudicat expedire. Quod ita vidimus practicari, & res ipsa videtur explorata. Et quidem de legitimè Professis ad iurisdictionem Ordinariorum ab eiectione statim pertinere declarat Pontifex in citato Decreto. Stante autem iurisdictione, consequens est potestas discretiua censurarum. Cùm ergo in non professis, Religiosis tamen per vota simplicia, idem quoad iurisdictionem pertineat, idem pariter de coërciua potestate pronuntiandum.

91

*Sed circa hoc specialis suboritur difficul

Difficultas ex Decreti dispositione.

tas ex citati Decreti circa dimissionem huiusmodi dispositione, dum in eo dicitur exeuntem ex vna Religione vt ad aliam transeat, recta via debere ad illam se conferre, & ita non videtur relinqui locus agendi contra stantem contractui, de quo dudum dicebamus. Verùm id non videtur vrgere, quia ibi solùm agitur de transeunte ad strictiorem Religionem, sic enim dicitur: Deinde, vt aposta

Decretum Vrbani 8.

tandi opportunitas præripiatur, statuit vt de cetero nullus permittatur ad arctiorem Religionem transire, nisi priùs Superiori legitimè constiterit eam Religionem paratam esse illum recipere, qui licentiam petit, tumque Regularis rectà se conferat ad arctiorem. Quod vt reipsa adimpleatur idem Superior omni studio ac diligentia inuigilet. Sic ibi. Vbi non immeritò existimare aliquis possit idem intelligendum de quocumque transitu, in quo eadem est ratio. Quod autem de transitu ad arctiorem Religionem tantùm sit mentio inducta, ex eo accidit, quia solus ille de iure licet: quidquid autem secus se habet, per priuilegia contingit, & ita valde verosimile est hanc fuisse Pontificis mentem, si

De non Professis non procedere.

de Professis loquamur, non verò de non Professis in Societate, qui singulares in Ecclesia cùm sint, alio prouidentiæ modo à Sede Apostolica gubernantur. Et ita sicut non comprehenduntur Decreto de incorrigibilibus, iuxta dicta, quod est inter omnia prolata præcipuum, ita neque in illa dispositionis parte, quæ sicut ad legitimè Professos tantùm dirigitur, ita & præcedentia ipsam. Et ita absque dubio hoc intellexit Societas, in qua cum stet suus antiquus dimittendi modus in contrarium, nihil ob Decretum dictum debere innouari hucusque animaduersum inuenitur, quod tamen in Professis semper est obseruatione dignissimum arbitrata.

92

*Dico Septimò. Si quis videatur necessariò

Assertio 7. Circa dimissum inuitè sine obligatione aliam ingrediendi Religionem.

dimittendus ob coactionem illam, de qua in Decreto, nec tamen velit obligationem ingressus in aliam Religionem subire, licitè id permitti potest, & dimissus suæ conscientiæ relinqui, abiecta illius cura, nisi fortè praua aliqua persuasione delusus de matrimonio ineundo tractauerit, aut reipsa illud inierit: tunc enim penitus obsistendum, ne pessimum illud exemplum in consequentiam trahatur, & aperiatur via ad dispositionem talem pro dimissione èex Societate prouisam suo effectu frustrandam. Quòd autem abijci talium cura possit, ita vt de illis ad Religionem vocandis non debeat vlteriùs agi, ex eo ostenditur, quia caussa dimissionis eorum semper erit eadem, dum ipsi de reditu minimè curare deprehenduntur, vnde frustranea est reuocatio, si iterùm dimittendi sunt, sicque erit processus sola morte finiendus, sperari autem potest rerum mundanarum experientia, meliore vsuros consilio, cùm præsertim vinculum votorum adstringat, & securos se in conscientia non esse dispiciant. Quòd si aliquis sua culpa exitum habeat infelicem, id certè Societati neutiquam imputandum, quæ vt corporis consulat totius saluti, vnum non refugit putre membrum resecari, & pro firmanda positione ista confert id quod in Decreto S. Congregationis habetur, de quo & suprà nu. 73. de expulsis annuatim requirendis, vbi tamen sic additur: Dummodò tamen in expulsis huiusmodi subsit spes euidens

Decretum Vrbani 8.

emendationis ex litteris saltem testimonialibus Ordinarij, cuius conscientiam in his litteris concedendis S. Congregatio seriò onerauit. Sic ibi. Cùm ergo in eiectis modo dicto spes euidens non subsit, immò nec probabilis, quandoquidem illi in veteri odio erga Religionem persistunt, non est Societati imponendum onus eosdem reuocandi, nisi fortè commodum ipsi appareat eo medio vti, vt iam reuocatos penitus à votis liberos euomat, pro quo circumstantiæ occurrere possint ad id efficaciter inducentes. Et hæc quidem circa præfatum dubium, quæ pro Societate scripta ipsius Societatis iudicio examinanda subijcio, praxim à R. P. Generali traditam libenter amplexurus.

Loading...

back | | continue