Avendaño: Thesaurus Indicus

1

*COmmunis quidem est

Pro electione officialium posse pretium accipi ex vẽditionevenditione à Rege facta videtur probari.

difficultas, sed ad Indicos Senatores, vulgò Regidores, eatenus peculiariter spectare potest, quatenus in illis hoc malum fortè frequentius, ob terræ opulentiam, & ambitionem quorumdam inibi ardentiùs æstuantem, qui vbi Rex longiùs abest, reguli esse cuiusuis pretij oblatione contendunt. In quâ quidem erunt fortè qui fieri posse affirment, eò quòd hunc præ aliis eligere mera gratia est: ergo potest pro eâ, pretium accipi, sicut & dari: nemo enim gratis tenetur facere id, ad quod non obligatur. Quòd si leges id prohibeant, non videntur in conscientiâ obligare: quia ex nullo capite id constat; & cùm Rex officia Rectorum vendat, id verosimilius redditur; quia plus indecentiæ apparet in eo, quòd officia vendantur, quàm in eo, quòd pro electione annualis Officialis aliquid accipiatur. Ideò namque indecens communiter asseritur venditio officiorum, quia minùs apti eo pacto eliguntur, ad augmentum pretij oculis venditoris intentis. Hoc. autem in officiis perpetuis quantum habeat inconuenientiæ statim apparet, cùm inconuenientia pariter debeant perdurare. Cùm ergo Rex iis non obstantibus ea vendat, circa minora inconuenientia dispensare videtur, quæ in electione annui Officialis occurrere possunt, dum aliquid ab eligente accipitur, qui pro electione suâ ampliora se memorat contulisse. Et hoc sanè satis verosimile indicium est voluntatis Regis, vt nolit ea ad mortale peccatum transgredientes obligari, quod de illius eximiâ nequit præsumi erga subditos pietate: iuxta dicta Titul. 2. n. 3.

Export TEI

2

*Et quod saltem non sit peccatum mortale

Export TEI

Vt non sit peccatum mortale vt conserat, quorumdāquorundam doctrina de venditione officij trāsferibilistransferibilis.

sed solum veniale; probari potest ex aliquorum scriptorum sententiâ, qui dicunt non peccare mortaliter eum, qui cùm habeat facultatem à Rege transferendi officium in alium, pro eo pretium accipit. Sic enim tenent Peña, Petrus Soto, Orellana & alij Theologi apud Salonium Tomo 1. q. 63. art. 2. controu. 8. conclus. 4. & Petrum de |

p. 270

in Summa Tomo 2. Tract. 7. Cap. 1. Conclus. 25. qui, & illam probabilem existimat: sicut & Ioannes de la Cruz in Directorio. Part. 1. Præcepto 7. Quæst. 7. Artic. 2. Dub. 10. Conclus. 3. & videtur probare Cardinalis Lugo Tom. 2. de Iustitia Disput. 38. num. 79. Nam eadem ratio videtur esse in eligente accepto pretio ob fundamentum, quod adducit Ledesma, ex eo quòd habeat licentiam ad transferendum officium, & ex acceptatione pretij nullum Reipublicæ detrimentum sequatur; cùm supponatur eum, in quem est facienda translatio, futurum idoneum; neque ipsi electo damnum aliquod infertur, cùm nullum habeat ius ad officium gratis habendum, & meliùs illi sit, illud pretio aliquo dato frui, quàm penitus eo carere. Quæ quidem casui, de quo agimus, possunt pariformiter applicari. Et de duobus postremis constat: circa primum autem; etsi qui pretio accepto eligit, non transferat officium; habet tamen absolutè facultatem eligendi, & valde materialiter videtur se habere, quod ad suum officium eligat, vel ad aliud, cùm in prohibenda lucrosa venditione idem in omnibus respectus habeatur: nihilominus

Export TEI

3

*Dico primo: Senatores Vrbani peccant

Export TEI

Assertio 1. Negatiua assertio statuitur.

mortaliter pretium accipientes pro officialium electione, quæ fieri solet ad Reipublicæ administrationem. Videtur clarum ex L. 8. Tit. 2. lib. 7. nouæ Compilat. in qua sic dicitur: Mandamos que ningun officio de veynte quatrias, Regimientos, Alcaldias, Alguacilazgos, fieles executores, ô Iuraderias, no se puedan vender, ni trocar, ni dar en pago, ni por otro precio: al respeto de precio alguno ahora lo den las

Export TEI

Pro qua lex Hispaniæ.

personas en quien se renunciaren o traspasaren, ò otras personas por ellos, directa, ni indirectamente: y lo mismo sea en los votos, que se dieren en las elecciones, y prouisiones para los tales officios, de Procuraciones de corte. O, escribanias publicas de donde por Priuilegio, ô costumbre se eligen por votos. Por manera que no interuenga precio, ni respecto de precio, ni Soborno. Et inferiùs: Y la persona que lo comparecomprare, ô a quien se renunciare, ô Comprare voto para lo auer, ô lo vbiere por ruego de otras personas a su pedimiento, o por causa suya directa, ô indirectamente, no pueda auer, ni aya el tal officio, puesto, que nos le hagamos merced de el, por virtud de la renunciacion. Sic lex; quæ quidem circa

Export TEI

Illius grauis obligatio.

materiam versatur grauissimam, & si intentio non obligandi grauiter in legislatore deesset, nullius momenti redderetur; ex quibus obligationem sub mortali colligi diximus Titulo 2. num. 3. & quidem pœnalis non est, cùm nullam pœnam assignet, neque fundata in præsumptione, vt constat; neque vsu reiecta, quia illius obseruantia viget in gremio præcipuo Senatorum: ergo nullum est indicium, vt obligationis vim illi detrahere debeamus.

Export TEI

4

*Solùm esse difficultas potest, quia in prædictâ

Export TEI

Ex prohibita intercessione obiectio, cum eiusdem solutione.

lege pariter prohibentur pretium accipi, & intercessione tertiæ personæ moueri, & ita additur: ô lo vbiere por ruego de otras personas à su pedimiento. Et antea immediatè post adducta: Ni ruego de otras personas por interceßion, ô causa del que vbiere de ser elegido. &c. Atqui propter intercessionem eligere non videtur esse peccatum graue; vnde intercessiones frequentissimè occurrunt, idque sine graui scrupulo; & satis durum esset intercessorum myriades de lethali reatu condemnare. Sed certè hoc non videtur vrgere: nam lex non prohibet intercessionum respectu omnimodis operari; sed ne intercessio vnica sit caussa electionis, nullis aliis requisitis consideratis: sic enim iniquissima electio esset; etiam si aliàs benemeriti sit, quia totum quod ad benemerita attinet, materialiter se habet: vnde si talis non esset, eodem modo eligeretur; stante eadem formali ratione operandi: idem enim inquantùm idem, semper est natum facere idem. Quia verò lex humana actus internos directè prohibere non potest; si quis re ipsa propter intercessionem eligat; id tamen exteriùs non significet, non facit contra legem; peccabit tamen mortaliter contra legem naturalem, iuxta quam tenetur eligere dignum, secundùm quod dignus est; quod tamen non præstat, cùm re ipsa propter intercessionem eligat, & ita dignitas materialiter tantùm se habeat. Sic ergo nihil est in lege dictâ, ex quo obligatio tantùm leuis possit coniectari. Et ita grauem agnoscunt communiter Scriptores, & vti certum pro eorum examine in confessione statuit Remigius, in Praxi Praxi Parochorum fol. 302. num. 7. cum P. Lessio, Corduba & aliis. Et Cardinalis Lugo suprà. num. 78. P. Thomas Sancius. Tomo 1. Consiliorum. lib. 3. Cap. vnico Dub. 1. num. 27. & 28. P. Fragosus Tom. 1. Pag. 417. num. 42. vt alios omittam.

Export TEI

5

*Neque adducta in contrarium vrgent:

Export TEI

Fit satis obiectis.

nego enim ex eo quòd Senatores officia emerint, vendere posse; quandoquidem eis expressè prohibetur, non obstante emptione & licet in illa non leuia inconuenientia sint, ex eo non sequitur inconuenientia alia addenda, ne inconuenientium cumulo bonum publicum opprimatur. Nec verum est abusum ex electione lucratiua annuorum Officialium ob breuius tempus minoribus esse inconuenientibus expositum: nam reuerà tempus breuius non est collectiuè, dum vna electio aliam subsequitur, & omnes accepto pretio constant; vnde inconuenientia fiunt perpetua. Ex opinione autem illâ de renuntiatione officij non sequitur, quod intenditur: quia Rex talem officij translationem concedens, non videtur circa modum translationis talis prorsus inuitus: quia cùm Rex ipse vendere illud soleat, dum copiam transferendi facit, circa venditionem etiam annuit, vel certè non penitus illi videtur displicere, dum eam non prohibet. Circa electiones autem à Senatoribus faciendas voluntatem suam omnibus reddit promulgatione legis manifestam, & ita de vno ad aliud fieri nequi argumentum. Neque est eadem ratio de electione, & translatione officij: hæc enim Regio nomine fit; illa autem secus; in hac non apparet transferentis turpitudo, secus in illâ; subornationes enim in habentibus publica officia turpissimæ iudicantur ab omnibus, quia Officium non ad publicam vtilitatem, pro quâ institutum est, sed ad priuatam inclinatur. Item qui vendit, iudex non est, nec publici officij actum exercet in eius translatione; cùm tamen Senator eligens, publico fungatur munere, & ita quod accipit subornatio est; quod dici nequit, cùm officium vendit, sicut de nullo alio, id, quod suum est vendente.

Export TEI

6

*Dico secundò: Senator vrbicus accipiens

Export TEI

Assertio 2. Non esse obligationem restitutionis, cum peculiari & notanda explicatione.

aliquid pro electione non obligatur ad restitu|

p. 271

tionem, secundùm valde probabilem sententiam, quam cum multis tenet P. Sancius. suprà n. 29. & 30. Cardinalis Lugo n. 77. & seqq. P. Fragosus suprà pag. 416. num. 41. vbi alios adducit. Quando scilicet id, quod datur; ex mera liberalitate tribuitur, licet leges municipales prohibeant, quia non impediunt dominij translationem. Quam limitationem cùm alij etiam adiiciant, oportet illam, vt expedita decisio ista maneat; explicari. Omnis certè, qui vt officium obtineat aliquid confert, credendus est liberaliter offerre, etiamsi inuitus conferat, quatenus gratius illi esset, si officium merè gratis offerretur. Quod patet ex eo, quòd officium ita habere velit, vt illius acceptio legitima sit, nec sit illi restituendi illud obligatio. Cùm ergo, si liberaliter non tribuat, quod pro suffragio electoris tribuit, acceptio officij nulla sit, vt ex verbis legis constat adductio num. 3. No pueda auer, ni aya el tal officio; dicendum est, ita dare velle, vt datio liberalis censenda sit. Quòd quidem si non ita debeat intelligi, quod Auctores sententiæ propositæ affirmant, minimè consonum esse potest. Nemo enim electori ita liberaliter tribuit, vt electione non stante esset aliquatenus tributurus. Tribuit ergo ad obtinendam electionem; & quomodo dici potest liberaliter tribuere? Certè nisi ad explicationem traditam non habeatur recursus: non video quomodo possit sustineri. Tribuit ergo liberaliter quatenus & si officium non obtineat, non sit datum, repetiturus: vel quia suffragium emere non intendit, sed gratum se pro eodem exhibere. Vnde si tantùm promisit, & officium assecutus est ante impletam promissionem, ad nihil tenetur ex iustitiâ, sicut & non adepto: licet autem qui tribuit ob electionem obtinendam non habeat expressè omnes dictos respectus, cùm tamen ita velit tribuere, vt electio ex eo non reddatur nulla, credendus est iuxta illos confusè conceptos operari.

Export TEI

7

*Sidieas: legem prohibentem subornationes,

Export TEI

Obiectioni ex legis vrgentia factum satis.

eas etiam, vt à nobis sunt explicatæ, prohibere, & consequenter electionem propter eas factam, esse nullam: nam etiam sub prædictis respectibus eadem habent inconuenientia, & cùm ad modum interiorem operandi spectent, ad forum externum & humanas leges non spectant. Est quidem valida instantia, & propter quam opposita sententia videtur similior vero, vnde & eam grauissimi Doctores complectuntur, vt videri potest apud P. Sancium, suprà num. 28. Nos autem vt eam quam vt valde probabilem ob Auctorum eam sequentium multitudinem, & grauitatem proposuimus, iuxta modum aliquem verosimilem explicemus, prædicto modo philosophati sumus: & ad instantiam dicimus, illam quidem esse vrgentissimam; sed nihilominus dominij translationem non prohiberi, quando datum liberale est sub respectibus explicatis, qui merè interni non sunt, quando iuxta illos debet, quod tribuitur, regulari, vt scilicet impleatur, aut non impleatur promissio, & quod datum est, repetatur. Quæ explicatio si adhuc non penitus videatur satisfacere, quærant aliam sententiæ hujuscemodi sectatores. Pro cuius probatione explicatio dicta sufficiat, dum tantùm intendimus eius probabilitatem ostendere, ne Senatorum conscientias minimè ad restitutionem procliues videamus remediis facilioribus defraudare. Exoptandum equidem asylum coram supremo Iudice reis probabilis opinio, quando præsertim de molestissimo agitur restitutionis onere, cui passim hominum agmina miseranda succumbunt.

CAPVT I.