Avendaño: Thesaurus Indicus

 Legal Information & Privacy

Export TEI
CAPVT II.

CAPVT II.

Export TEI
Quando Sedes dicatur vacare, & quomodo circa hoc peccare Capitulum possit.
Export TEI
Export TEI
6
*CIrca hoc aliqua sunt certa. Primum,
Export TEI
Sedem vacare per mortem Episcopi: cùm enim non sit iam qui sedere possit, vacua est, seu vacat, ab ipso interitus puncto. Secundum, per depositionem Episcopi, quando scilicet Pontificiâ sententiâ deponitur, id est, Pontificiâ dignitate priuatur. Tertium, per translationem cùm Episcopus vnius Ecclesiæ ad aliam transfertur, & illius est adeptus possessionem, siue non adeptus priori penitus renuntiauit. Ex his enim caussis vinculum spiritualis coniugij dissoluitur, & Ecclesia dicitur viduata, vt constat ex Cap. Inter Corporalia de Translat. Episcopi. Quartum habetur in Cap. Si Episcopus, de supplenda neglig. Prælat. in 6. vbi sic dicitur: Si Episcopus à Paganis aut Schismaticis ca
Export TEI
piatur, non Archiepiscopus, sed Capitulum, acsi Sedes per mortem vacaret illius, in spiritualibus & temporaralibus ministrare debebit, donec eum libertati restitui, vel per Sedem Apostolicam (cuius interest Ecclesiarum prouidere neceßitatibus) super hoc per ipsum Capitulum, |
p. 296
quam citò cōmodècommodè poterit, consulendam, aliud contigerit ordinari. Sic Bonifacius Octauus. Idem autem esse, si Episcopus captus ab hæreticis fuerit, notat Ioannes Andreas, & ratio est eadem, neque in eo esse poterat difficultas. Potest autem id in Indiis accidere, si dum Episcopus diœcesim visi
Export TEI
tat, & longiùs progreditur, irruptio aliqua Ethnicorum fiat, vt in Chilensi accidit rebellione. In hoc ergo casu Vicarius cessat Episcopi, aut Gubernator ab eodem designatus; sicut per mortem cessaret, quia captiuitas est ciuilis mors: pro quo Auctores apud Dianam Parte 8. Tractat. 4. Resolut. 4. post Glossam in Cap. citato. Videtur autem adhibenda limitatio, si Episcopus speretur breui libertatem adepturus: non enim abesse creditur, statim reuersurus, iuxta Iuris regulas: & præsertim in casu captiuitatis. l. Postliminium §. Captiuis l. Nihil D. de captiu. & postlim. reuer. Et Concilium Tridentinum Seßione 23. Cap. 1. de Reformat. eas absentiæ Episcoporum per tres menses accommodat: ampliandas autem in casu dicto satis est verosimile, quia trimestris absentia ex ordinariis caussis, & non multùm vrgentibus assumi, potentior ratio est: debet etiam longius spatium indulgeri, vt ex eodem loco Concilij constat; & quia Episcopi tunc speratur reuersio, ad eumdem gubernatio pertinet, & ita illius Vicarius & Gubernator vsque ad reditum permanebunt. Quintum, si Episcopus in dementiam incidat,
Export TEI
quod faciendum tunc constat ex Cap. Pastoralis, de Clerico ægrot. in 6. vbi sic decernitur: Si verò Episcopus demens fuerit, & quid velit, aut nolit ex
Export TEI
primere nesciat, vel non poßit: tunc eius Capitulum, vel duæ ipsius partes, eadem auctoritate vnum aut duos coadiutores sumant idoneos, qui eius officium exequantur. Sic Bonifacius Octauus. Possunt ergo Vicarium generalem eligere, nec tenentur seruare formam in Concilio Tridentino traditam Seßione 24. Cap. 16. de Reformat. quia de electione post mortem Episcopi agitur: mortuo autem dementi, alius eligi Vicarius poterit; immò & debebit; formâ Concilij seruatâ, aut alius aut idem, qui dementiæ tempore subrogatus.
Export TEI
Export TEI
7
*Hæc cùm videantur certa; grauissima ta
Export TEI
men quæstio circa translationem extat, quando scilicet ratione illius absolutè dicenda sit Ecclesia vacare, vt Capituli auctoritas locum incipiat habere. Licet enim constet per translationem, sicut per mortem, Capitulum in iurisdictione succedere, vnde Glossa in citat. Cap. Si Episcopus vers. Mortem, sic habet: Mortem, renuntiationem, tran
Export TEI
Glossa.
slationem, depositionem, vel alio modo. Quia tamen contingere potest vt notitiâ certâ confirmationis habitâ, siue ante illam, per solam præsentationem Episcopus discedat, & possessio differatur, quæ ad vacationem prioris Ecclesiæ necessaria videtur, inde dubium oritur circa Capituli successionem. Quod certius apparet, dum Episcopus in priori se Ecclesia continet: indecorum enim est, vt in ea sit, nec tamen gubernare eam possit, sed Capituli maneat in multis iurisdictioni subiectus, ac molestiis, immò & iniuriis expositus eorum, quos nuper sibi subiectos & obsequentes habebat. Pro quo diuersas Doctorum sententias refert Dom. Solorzanus Lib. 3. Cap. 13. num. 77. & seqq. & in Politica Lib. 4. Cap. 13. pag. 609. & seqq. & Diana Tract. citato. Resolut. 29. de quo & nos Titulo 13. Cap. 4. Vnde iam
Export TEI
Export TEI
8
*Dico primò. Generaliter loquendo, licet
Export TEI
per confirmationem vacare censeatur Ecclesia, vbi certa illius habetur notitia, & Episcopi consensus accedit; non tamen Capitulo succedit auctoritas, donec Episcopus extra diœcesim sit, vel si sit intra ipsam, à gubernatione velit penitus abstinere. Primum constat ex manifesta declaratione Innocentij Tertij in Cap. Inter Corporalia,
Export TEI
Cap. Inter Corporalia.
ex quo habetur per confirmationem coniugium spirituale cum Ecclesia contrahi, cuius dissolutionis potestas soli Pontifici reseruatur. Vnde cùm non sit maius vinculum Episcopi ad Ecclesiam, quam Electi; maximè cum fuerit confirmatus: immò idem penitus & non aliud, idem iuris obtinet in vtroque &c. Verba illius sunt. Spirituali ergo contracto
Export TEI
coniugio, apertè sequitur quod prius fuerat dissolutum; quando quidem spiritualis esse bigamia nequit, vt ibidem pronuntiat Pontifex verbis illis: Ad secundam priori vinculo perdurante non poterit Canonicè consecrari. Secundum autem iuxta complurium Scriptorum sententiam est, quos Citati adducunt asserentes administrare posse, donec nouæ Cathedræ accipiat possessionem: dum enim totum illud concedunt, hanc necessè est partem consequenter admittant: quòd scilicet dum intra diœcesim sunt, administrare queant. Neque obstat quod ex Mossobrio adducit Diana suprà Resolut. 55. §. Terminus, testante resolutum esse Episcopum debere, ab exercitio ordinariæ iurisdictionis abstinere, & Capitulo illam conuenire, vbi primùm absolutionis suæ testimonium authenticum habuerit: neque enim de resolutionis illius qualitate constat, cuiusnam illa, aut qualis: vnde communi sententiæ non debet obstare. Et pro Indiis illud speciale succur
Export TEI
Quid speciale pro Indijs.
rit, quòd scilicet Reges nostri cum gratia præsentationis schedulam ad Capitulum remittunt Ecclesiæ, pro quo est illa facta Prouisio, vt eidem gubernationem attribuat; cui in mandatis datur vt statim se ad illam conferat, ne oues damna diu experiantur, quæ ex absentiâ solent cumulari Pastoris. Sicut ergo ante confirmationem ob prædictam caussam administrare potest, ita & ad aliam Ecclesiam promotus, dum in priori existit: quia eadem ratio est, & ita etiam eadem Pontificis, Regisque dispositio, & satis verosimiliter præsumpta voluntas. Tertium eos habet Patronos,
Export TEI
qui apud Citatos occurrunt, dum necessariam non esse possessionem affirmant. Et pro eo maximè faciunt, quæ adducit Dom. Solorzanus num. 88. & seqq. & in Politica pag. 611. & seq. Est enim tacita renuntiatio, non verbis, sed opere ipso facta, quæ non habet minorem efficaciam. Quòd si de voluntate contrariâ constet, non est de illa curandum, quando opus ipsum verbis contrarium habetur: est enim absoluta desertio Ecclesiæ, vnde & administrationis, pro qua iam titulus nullus extat, & ita si prætendatur, nullum talis prætensio potest legitimum effectũeffectum habere.
Export TEI
Export TEI
9
*Quod verò per expressam renuntiatio
Export TEI
nem adhuc intra Diœcesim versantis, vacatio Ecclesiæ contingat, vt in vltima Assertionis est parte propositum; videtur irrefragabile; quia nullibi renuntiatio talis vt inualida videtur reprobata, & generalis regula est posse quemlibet iuri suo |
p. 297
cedere. Illud tantum videtur obstare, de quo
Export TEI
citato Cap. 4. Episcopum videlicet non posse scire beneplacito Summi Pontificis suæ dignitati renuntiare, etiamsi confirmatus tantùm, & nondum consecratus sit: de quo item adductum Cap. Inter Corporalia, perspicuè disponit. Sed hoc non vrget: quia per renuntiationem prædictam non renuntiatur dignitati, pro qua iam renuntiatio præcessit, quando promotioni ad aliam Ecclesiam assensus est præstitus, sed fit aliquid consequenter ad illam, vt actus completus sit. Si ad
Export TEI
huc instes, post consensum præstitum manere in Translato potestatem administrandi ex Iuris dispositione, quæ videtur in bonum Ecclesiæ concessa, cui proprius qui fuit sponsus, melius prouidebit, dum intra illius diœcesim demoratur. Quod in Ecclesiis Indiarum videtur magis vrgere ob adductam paulò superiùs rationem. Neque illud etiam obstat: quia licet in fauorem Ecclesiæ potestas illa in translato perseueret, locus est renuntiationi; quia non omne, quod est in fauorem Ecclesiæ, est irrenuntiabile, sed illud tantùm quod est in Iure, aut aliàs per Pontificias leges tale declaratum: & ita contingit in præsenti: ex ea ratione, quòd cura huiusmodi potest per alios suppleri; & licet non ita aliquando benè; quia tamen citò eam depositurus est ob necessitatem profectionis; non ipsi cum tanto onere relinquitur, vt statim in illos transferri nequeat, in quos est statim transferenda. Et argumento est ob huiusmodi administrationem nullum Episcopo emolumentum ex massa decimali relinqui, omnia gratis peracturo. Quod etiam in Indiis conuenienter fieri potest regulariter loquendo, nisi casus talis occurreret, in quo charitas aliter fieri compellere videretur.
Export TEI
Export TEI
10
*Dico secundò. In Indiis licet Capitulum
Export TEI
secundùm probabilem opinionem procedat, dum tamen Episcopus renititur, & sibi administrationem competere probabili etiam ratione contendit, non est Sedes vacans publicanda, nisi Patrono de omnibus certiorato, Prorege inquam, aut supremo Gubernatore: quia cùm turbæ inde possint excitari, & scandala non leuia emergere, nisi iurisdictio stabiliatur, à nullo alio possunt inconuenientia ista submoueri. Et ex eo etiam quia cùm præsentare ad Beneficia possit, oportet vt eius, cui præsentatio facienda est, sit pacificè fundata iurisdictio, vnde & prouidentiam suam circa hoc potest interponere. Et in consultationis huiusmodi prætermissione grauiter potest delinqui, propter inconuenientia, quæ
Export TEI
debent à Capitularibus præcaueri. Quomodo autem contra Ecclesiastica iura non sit vt Patroni vltra præsentationem aliquid circa Prælatos exercere possint, vt firma eorum iurisdictio sit, ex Canonico iure habemus. Cap. Nobis, de iure patron. ibi: Non electioni Prælati, sed iam factæ hone
Export TEI
Cap. Nobis de jure patron.
stius Patroni postulatur assensus; nisi aliter de sua iurisdictione obtineat, vt partes suas interponere debeat electioni tractandæ. Sic Clemens Tertius. Non ergo mirum esse poterit, si aliud præter præsentationem Regibus Catholicis, & præsertim in Indiis concedatur: quòd scilicet omnino curent, vt satis fundata iurisdictio eorum sit, quibus Canonicè instituendi à se præsentandos est futura potestas.
Export TEI
Export TEI
11
*Dico tertiò. Dum Episcopi translatio
Export TEI
nis suæ testimonium, quod facere plenam fidem possit, non habent, sed solam Regiam præsentationem, non debent ab Ecclesiarum, in quibus sunt, administratione desistere. Hoc probant adducta à nobis citato Cap. 4. Tit. 13. & ratio est clara, quia coniugale vinculum perseuerat, vnde & cura sponsæ opus est etiam perseueret. Sic ergo Sedes vacare nequit.
Export TEI
Dico quartò. Si Episcopus litteris præsenta
Export TEI
tionis acceptis, & exhortatorio maturandæ profectionis ante Confirmationis legale scriptum abeat in regionem longinquam, ex quo administratio Ecclesiæ, quam relinquit, statim ac recedit, peragi ab eo nequeat, Sedes vacare dicenda est, vnde nequit Vicarium aut Gubernatorem relinquere, qui eius nomine administrat. Exemplo esse potest, si ex Noua-Hispania in Peruuium, aut èex contra transferatur. Si ex Insulâ S. Dominici in Prouincias nuper dictas. Si ex
Export TEI
Pro quo exempla.
Paraqueria, aut Tucumano in Popaianum. Si ex Panamensi Ecclesia in Ecclesiam S. Crucis in Montanis; si inde in Ecclesiam S. Fidei Regni noui Granatensis: tales enim videmus translationes, quæ aliquando ex non agnitâ distantiæ immensitate videntur factæ, non sine magnis Ecclesiarum detrimentis, de quo aliàs. In illis ergo Sedes vacare dicenda est quoad effectum dictum, quidquid de rigore sit, cùm non sit penitus vinculum dissolutum. Neque dici potest per Vicarium posse administrari, donec Electus adueniat, aut transmissa ei à Capitulo gubernatione Gubernatorem ille designet & in defectu huius alium: quia Vicarius cum Episcopo vnum habet tribunal & auditorium, vt determinat Bonifacius Octauus in Cap. Non putamus, de Consuetudine. Et in Cap. Romana, de Appellation. in 6. Cùm ergo penitus cesset Episcopi tribunal, etiam & Vicarij cessare necessarium est.
Export TEI
Export TEI
12
*Si dicatur posse Episcopum Gubernato
Export TEI
rem, & non Vicarium relinquere, cuius sit delegata potestas, & ita diuersum habeat tribunal, Contra est: quia tunc appellatio à sententiis Gubernatoris ad Episcopum est deferenda: quod impossibile cùm sit, ex eo fit designationem dictam non valere. Deferendam constat ex Cap. Super quæstionibus §. Porrò de Officio Delegati. Cap. Si is cui. Cap. Si à Subdelegato, de officio, &
Export TEI
potest. iud. delegati in 6. & textibus aliis, quos adducit Couarruuias Practicar. qq. Cap. 4. num. 8,. Et quidem aut Gubernatori tali committitur iurisdictio omnis, vel cum aliqua reseruatione. Si Primum, iuxta multorum sententiam, quos adducit & sequitur citatus Auctor, est idem vtriusque tribunal, sicut de Vicario generali dictum, & ita ratio adducta pro illo militat. Si autem Secundum, locus est appellationi ad eumdem, & ita sequitur intentum. Quia verò sunt qui censeant, apud eumdem, appellationem esse non ad delegantem, sed ad Superiorem interponendam: neque illud facere pro aduersa valet positione: quia Episcopus sic recedens nihil potest sibi reseruare, cùm prouidere circa illud èex longinquo nequeat: ex quo fit vnum esse illius & Gubernatoris tribunal; quod stare non posse iam vidimus; quidquid de appellatione sit. Et prætereà cùm sit a|
p. 298
deò probabilis sententia, quæ affirmat appellationem esse ad Episcopum interponendam, poterit Gubernator iuxta illam procedere; & ad alium factam non admittere: quod est grauamen satis ingens, & ita ab Episcopo nequit in suo recessu relinqui: id enim esset; non iam sponsi sed acerbi dominatoris officium. Quidquid præterea
Export TEI
de appellatione sit, receptissima doctrina est Episcopum adiri posse per viam querelæ, de cuius recursu praui consulendus P. Thomas Sancius Libr. 3. Consil. Cap. Vnico, Dub. 35. Hic autem absolutè tollitur recessu dicto: ergo nequit, dum recedit, res ita disponere, vt subditi illo careant, sicut carere necesse est Gubernatoris designatione: quia illius potestas non est in destructionem, sed in ædificationem.
Export TEI
Export TEI
13
*Accedit, quod licet generaliter loquen
Export TEI
do, per solam præsentationem non dissoluatur vinculum spiritualis connubij, potest tamen ante connubium cum aliâ sponsâ celebrandum, prioris renuntiatione dissolui, iuxta dicta numer. 7. Licet autem vt renuntiatio valeat, sit licentia Pontificis necessaria, iuxta dicta etiam num. 9. totum id videtur in casu præsenti contingere. Dum enim recedit Episcopus, & curam omnem Ecclesiæ deponit, renuntiare videtur eidem: nullum enim maius renũtiationisrenuntiationis argumentum inueniri posse videtur, quàm omnimoda desertio eius,
Export TEI
qui non est ampliùs reuersurus. Quòd autem licentia Pontificis adsit, ex iis deducendum, quæ diximus Titulo 13. numer. 45. & 46. Vbi licentiam quidem in ordine ad dimissionem Ecclesiæ admittimus, per quam tamen minimè vinculum connubiale soluatur. Id autem tunc accidere credendum est, quando Ecclesia dimissa gubernari ab Episcopo potest, distantiâ positâ competenti: quando autem illa immensa est, id nullatenus est credibile: quia sicut de potestate Episcopi diximus, quæ, iuxta Apostolum, non est in destructionem, sed in ædificationem: ita & de Pontificis est potestate iudicandum; vnde & Apostolica sententia ab eisdem in sacris Canonibus vsurpatur. Quòd si renuntiationis nomine
Export TEI
non veniat dimissio dicta, venit tamen sub generalitate illa, de quâ Glossa adducta num. 7. verbis illis, Vel alio modo. Neque enim quando condebantur Iura, & Glossæ adiiciebantur, detectæ Indiæ fuerant: tunc etenim casus iste expressiùs poneretur. Et quia contingere poterat, sub illa oportuit generalitate signari. Et quemadmodum circa Episcoporum Consecrationem nouus est pro Indiis modus introductus, quem Iura nescierunt: ita & circa eorum translationem nouus etiam introduci potuit, in quo Apostolica Sedes suâ vtitur amplissimâ potestate, vt in illis ædificentur deserta sæculorum, iuxta Isaiæ vaticinium Cap. 58. vers. 12. Id est, tot retrò sæculis deserta, & sic desertorum more solis horrida spelæis infernalium bestiarum.
Loading...