Avendaño: Thesaurus Indicus

892

*DIctum de illa Tomo 2. Thesauri Tit.

Circa Quartam ex associatione funerali Capituli.

13. nu. 84. & Tit. 16. n. 24. & seqq. vt nihil hoc loco desiderari posse videatur, nisi dubij cuiusdam enodatio inde orti, quod est circa associationem funerum Capitularem num. 31. Tit. 16. comprobatum, scilicet ex associatione tali eam Episcopis non deberi. Quod cùm Capitulo placuerit, mortuo Archiepiscopo, id quod eo viuente assequi non potuerant, conati sunt compensare. Ab œconomo ergo, apud quem Defuncti bona perstabant, de quibus disponere viuens potuit, erant siquidem redditus decimales, eam pecuniæ summam sibi reddi iusserunt, quæ iuxta plurium annorum computationem distributionibus commodis habuissent. Quod equidem factum sic fuisset, nisi Prorex rei conscius œconomo probationem huiusmodi vetuisset. Et dubitatum meritò quo iure

Export TEI

Cupiditus inconsulta.

id à viris doctis potuit intentari, quando & credibile sit sine consilio id non peractum, quod rebus in istis, si quando aliàs, valde est necessarium, ne dicamus inconsultam esse auaritiam, & cœcam cupiditatem, vnde qui eidem obnoxius se tantummodò habet consultorem. Diues ille, de quo Dominus Lucæ 12. v. 17. cogitabat intra se

Export TEI

Lucæ 12. v. 17.

dicens: Quid faciam? Ecce quem adhibeat consultorem: seipsum solum. Sic enim more habet inconsulta cupiditas. Benè hic doctus Interpres eruditionis omnigenæ, qui audiatur dignissimus, dum ita loquitur: Cogitat intra se hic diues, Syrus

Export TEI

Nouarinus ibi.

legit, in anima sua, in consilium alios non aduocat. Non solent facilè auari in consilium alios homines adhibere, vt dispiciant qui diuidere diuitias suas possint: nulli se credit auarus, sed tantùm auaritæ suæ, suæ cupiditati. Sic ille. Quod quidem & in Prælatis, vt minimè locum habeat, desiderari profectò potest, sed nescio an penitus expectari, dum in aliquibus ita Quartarum solicitudo protenditur, vt earum quotidiana incrementa videantur, sed non appareat quibus id consiliarijs peragatur.

Export TEI

893

*Quibuscumque id, de quo agimus, a

Export TEI

Festum Capituli reprobatum.

ctum fuerit, difficile sanè est: licet enim quod à me & dictum & probatum, valde verosimile sit; qui tamen secus sentiant esse constat, & adhuc sub iudice lis est, vnde à parte contra Prælatum stante nequit id, de quo agitur, vsurpari, quæ generalis doctrina est, & certissimis Iuris principijs innixa, cùm & pro casu præsenti alia irrefragabilis virtutis assistant: scilicet Sede vacante nihil posse innouari, non solùm circa Ecclesiam, sed etiam circa iura Episcopalia. Pro quo est notabilis decisio in Cap. Nouit ille 1. Ne Sede vacante. Sic enim ibi Innocentius Tertius: Atten

Export TEI

Cap. Nouit. ille, Ne S. V.

dentes igitur quòd Episcopali Sede vacante non debet aliquid innouari: cùm non sit, qui Episcopale ius tueatur: maximè ne plus fauisse personæ, quàm Ecclesiæ videremur, si quod eo viuente conceßimus, post obitum eius subitò mutaremus, petitionem vestram nequiuimus exaudire. Sic Pontifex, qui ante prædicta verba excellentiam postulantium expresserat, ibi: Rex quoque cum regni magnatibus, & quidam Episcopi cum multis Abbatibus deposcerent illud idem. Et tamen ille non solùm se nolle respondit, sed nec posse; quia id possumus, quod iure possumus, & innouatione circa iura Episcopalia id agitur, quod iuri naturali quodammodo videtur repugnare, dum contra personam proceditur indefensam.

Export TEI

894

*Circa quod audiendus Dom. Barbosa in

Export TEI

Confirmatio ex recepta Scriptorum doctrina. D. Barbosa

Cap. Illa 2. eiusdem Tit. nu. 13. vbi ita loquitur: Decimò, in condendis statutis (succedit Capitulum Episcopo) quæ ad statum Ecclesiæ pertineant, quæque durare debeant etiam tempore Episcoporum succedentium. Profert Auctores, & pergit dicens: dummodò sint iusta & salubria: secus verò si in præiudicium Ecclesiæ, vel Episcopalis mensæ, vt intelligit Quaranta loco citato (scilicet in Summa Bullar. verb. Capitulum S. V. Vers. Quæro) & ideò non poterit statutum condere, quo charitatiuum subsidium in futurum ex parte minuatur. Ego ipse part. 3. allegat. 87. nu. 14. Sic ille: Circa quod etiam Syl

Export TEI

Syluester.

uester Verb. Sextò, an poßit vbi circa statuta idem statuit cum Doctoribus, quos pro eo adducit, sic tamen addens: Episcopus tamen poterit illa statuta reuocare: quia statuere non potest Capitulum in præiudicium Episcopi futuri, sicut nec prædecessor in præiudicium successoris. Sic ille.

Export TEI

895

*Deinde, quamuis Capitulum Episcopo

Export TEI

Item ex defectu possessionis.

succedat in potestate circa defensionem iurium suorum, (nisi dicamus ipsi per se competere, de qua dictum nu. 873. & seqq.) id quidem iuxta terminos ibidem expositos accipiendum, & ad praxim aduocandum est: ex quibus illud in primis, debere esse in possessione iurium, pro quibus defensio assumitur; id quod in præsenti negotio deficere manifestum est, iuxta dicta. Quam reuera neque Episcopus allegare potest, & facti potiùs est, quàm iuris, quandoquidem pacifica non est, cùm ei fuerit contradictum, & in eo Capitularium timore potiùs quàm voluntate cedentium operante. Verum equidem est pacificæ possessioni non obstare superuenientem litem; id tamen tunc accidit quando possessio per tempus aliquod pacifica fuit, vt ex bonis Auctoribus habet P. Thomas Sancius Tomo 1. Consil. moral. lib. 2. Cap. 2. Dub. 7. n. 10. quod tamen verificari casu in præsenti non poterit.

Export TEI

896

*In quo quidem aliquid potest Capitulo

Export TEI

Doctrina pro praxi fauorabilis.

S. V. concedi, ne opinio ipsis fauorabilis prorsus inutilis habeatur; quòd scilicet ex contributione illa pro interuentu in funeribus Quarta non detrahatur futuro Prælato reseruanda, vt in alijs emolumentis fieri solet. Si enim |

p. 340

Prælatis, non obstante opinione contraria, Quartam exigere licet, sic illis iudicantibus, ita vt circa praxim non hæsitent, cur etiam non licebit Capitulo eam retinere, cùm habeant illi pro se etiam probabilem opinionem? Si dicatur futurum Prælatum exacturum eam ab ipsis vsque ad nouissimum quadrantem. Responderi poterit, fortè eam non exacturum: quòd si exigat responsum obuium, iuxta dicta, iure quidem actum, nec cedendum facilè, cùm habeat Capitulum sufficientia fundamenta, quibus suam caussem tueatur. Neque hoc est Sede vacante quidquam immutari circa iura Episcopalia, quia circa Quartam huiusmodi ius certum non est, & Capitulum suo iure vtitur probabili quando potest, sicut Episcopus suo consimili, dum valet, bello vtrimque iusto dimicantes. Non est autem eadem ratio pro vsurpatione dictæ summæ ex spolijs defuncti, quia in ea possidens auctoritate propria spoliatur, præter quam quòd bona illa sub protectione Regia sunt, & protegenti infertur iniuria, eo inscio adeò ingenti extracta pecuniæ quantitate; quando nec latro auctoritate potest propria spoliari, vt ex Iure notum. Siue ergo assertio præsens sit consona præcedentibus, siue aliquantulum minùs consequens videatur, probabilis sanè est, & quam securè possint, si placuerit, ij, de quibus agimus, amplexari.

Q.

QVARTA FVNERALIS.