SECTIO XXII.

SECTIO XXII.

Circa obligationem Parochi residendi intra limites Paræciæ sibi propriæ.
Section
212
*COmmunis resolutio scribentium est
Parochum debere intra Paræciæ suęsuæ limites habitare, vel in propria Parochiali domo, vt multis in locis accidit, vel in alia conducta. Pro quo Dom. Barbosa citatis alijs Allegat. 53. de potest. Episcopi num. 71. & de Officio Parochi Parte 1. Cap. 8. n. 34. & seqq. Et num. 37. ait posse in domo paterna aut cognatorum habi
Quid de paterna domo.
tare propter honesta seruitia, & maius commodum, si intra limites Paræciæ sit, quam adsit domus Parochialis. Et pro omnibus præfatis adducit Auctores, & pro conducenda domo vbi alia non est, Cardinalium declarationem. In quo quidem docto scriptore aliqua dictorum compugnantia non leuis apparet. Nam citato num. 34. sic
D. Barbosæ Asserta.
habet: Sciendum est Parochum debere residere in domo ipsius Parochialis: (corrige Parochiæ) Si verò illa non habeat domum, tunc in alia domo, quæ sit intra limites Parochiæ, aut saltem ita vicina Parochiali Ecclesiæ, vt inde commodè poßit per se ipsum ei inseruire, habitare tenetur. Sic ibi. Qui tamen num. 26. ita scribit: Fuit tamen aliquando dispensatum, vt Parochus non habens commodam habitationem in Parochiali, posset degere in loco vicino, dummodò propè Ecclesiam substitutus eius habitet: & nonnumquàm hæc facultas eâdem de caussa concessa fuit sine vlla conditione quòd habitaturus prope Ecclesiam habitet, teste Nicolao Garcia dicto nu. 179. Declarat. 25. (scilicet de Beneficijs Parte 3. Cap. 2.) Nunc verò nequaquam id esse concedendum existimo, prout ex aliquarum repulsis mihi constitit. Et in vna Sarzanensi 13. Nouembris 1627. censuit S. Congregatio Concilij Parochum non excusari, qui intra Parochiam residere debeat, quamuis non adsit commoda domus Parochialis, & sit magna aëris intemperies, & retineat Capellanum in Parochia, & ipse accedat singulis diebus festis. Hæc ille, qui in Declarationibus ad Concilium Tridentinum circa Cap. 1. Session. 23. de Reformat. eas, de quibus locutus est, Declarationes exhibet tenoris sequentis: Pa
Declarationes Cardinalium.
rochus non habens commodam habitationem in Parochia fuit dispensatus vt degere poßit in loco vicino; dummodò propè Ecclesiam substitutus eius habitet. Aliquando hæc facultas, eâdem de caussa concessa fuit sine conditione illa, Dummodò propè Ecclesiam substitutus eius habitet.
213
*Compugnantia inquam apparet, dum
asserit debere Parochum habitare in domo, quæ sit intra limites Parochiæ; cùm addat statim: Aut saltim ita vicina Parochiali Ecclesiæ &c. Si enim extra limites Parochiæ est, quomodo esse vicina potest Ecclesiæ Parochiali? Deinde si hoc ita stare potest; ergo pro eo non est necessaria dispensatio, quam tamen fuisse adhibitam ex eodem habetur. Item, cùm Declaratio Cardinalium extet, quam vidimus, cui & ipse tantoperè existimat deferendum, quomodò stare potest prior illa resolutio sine vlla limitatione procedens? Neque enim statui absolutè potuit, quod erat statim destruendum, cùm de absolutè prohibente Declaratione constaret. Qua non obstante P. Palaus Tomo 2. Tract. 13. Disput. 5. Puncto 2. num. 1. quod
P. Palaus.
de vicinia dicitur cum Nicolao Garcia amplectitur, citata etiam 21. Declaratione; licet eam, cui Dom. Barbosa insistit, sit satis verosimile non vidisse, cùm opus de Officio Parochi posteà prodierit, vt ex licentijs & approbationibus eas inter se conferenti constabit.
214
*Dico Primò. Si Parochus habeat domum
Parochialem, non vacat scrupulo in alia habitare intra Parochiæ limites existente ob peculiarem commoditatem, licet tolerari id possit, si parùm ab ea distet. Circa quod Posseuinus Tractatu de Officio Curati Cap. 1. n. 7. quem secutus est Dom. Barbosa suprà asserit non esse cur Parochus scrupulis angatur. Ratio autem Assertionis nostræ ex eo desumitur quòd Parochialis domus iuxta Ecclesiam esse solet, & in loco Paræcianis magis congruo. Si autem id solùm obseruetur, vt intra limites Parochiæ sit, manifestum est talem habitationem reddi posse Paræcianis incommodam. Vnde non videtur satisfacere, quod Dom. Barbosa inquit, quòd scilicet quamuis ex vicinitate Ecclesiæ posset facilius Parochus Sacramenta ministrare, necessitati tamen populi sufficienter ex propria sua habitatione prouidere poterit. Non inquam satisfacit, quia non quælibet sufficientia attenditur, sed ea quæ commodam reddat Sacramentorum administrationem, non solùm Pa|rocho, sed ijs, qui sunt illa recepturi: vnde commoditas talis ad sufficientiam reducitur, & dum illa deest, dicendum non est posse sufficienter suo muneri satisfacere.
215
*Pro quo Synodus Diœcesana Limensis
Lib. 3. Tit. 2. Cap. 3. ita statuit: Porque no solo es inconueniente ausentarse los Curas de sus Iglesias; pero aun el viuir tan lejos de ellas, que no puedan acudir à las necesidades de sus Feligreses con la puntualidad, que deben. Mandamos que ninguno viua fuera de los limites de sus Parroquias; y que los que al presente viuieren fuera de ella, se muden dentro lo mas cerca que pudieren de las dichas Iglesias, y que todo esto se cumpla dentro de quince dias de la publicacion de estaeste Synodo. Sic ibi: ex quo habetur valdè esse conueniens vt Parochi domus sit Ecclesiæ Parochiali propinqua, vt possit necessitatibus occurrentibus subuenire, ex cuius defectu incommoda possunt ingentia timeri, & animarum pericula, vt est experientia compertum. Pro quo etiam vrget Declaratio Cardinalium apud Nico
& Declaratio Cardinalium.
laum Garciam suprà Declarat. 22. vbi dicitur Parochum si Parochialem domum non habeat, debere in alia habitare Ecclesiæ propinquiori.
216
*Addit autem præfatus D. Barbosa notan
dum aliquid, ex quo videtur resolutioni dictæ non prorsus adhærere, illud inquam Sciente & tacente Episcopo. Si ergo Episcopus nesciat, non poterit Parochialis domus deseri. Deinde, aut domus talis ita est Ecclesiæ vicina, vt ex illa sicut ex Parochiali, possit Parochus ad ea, quæ sui sunt muneris competenter exire, aut non. Si primum, non est opus vt id sciat & probet tacens aut loquens Episcopus. Si Secundum, in id nequit Episcopus consentire: est enim defectus notabilis in genere residentiæ, ad quam iure diuino teneri Parochum communis est Doctorum sensus, de quo dictum à Nobis Tom. 2. Thesauri Tit. 13. n. 20. & Tit. 14. nu. 4. & 6. vnde illa, quæ ad hoc spectant à Sacra Cardinalium Congregatione peraguntur, titulo potiùs Declarationum, quàm dispensationum, ex quo capite ad eam talis potestas reuocatur. Potest autem Episcopus, etiamsi domus, quæ Parochiali præfertur à Parocho, non distet, vt diximus, illum compellere vt in Parochiali habitet, quia id ex se conuenientiam specialem videtur habere, & ad Parochi auctoritatem conducere, & ne inhabitata detrimentum aliquod patiatur.
217
*Dico Secundò. Quod aliquando con
cessum à S. Congregatione, vt vidimus, de loco Parochiæ vicino, dummodò propè Ecclesiam habitet substitutus, potest hodie verosimiliter sustineri. Id probo. Nam ex se illud non est absolutè contra diuinum de residentia præceptum, aliàs non potuisset à Sacra Congregatione permitti, vnde graues scriptores id tenent, vt diximus. Et quidem ex non contemnendo fundamento; quòd scilicet prædicto modo nullum Paræcianis creatur incommodum. Si autem quidquam obstaret, maximè adducta S. Congregationis Declaratio: at illa non videtur vrgere: nam vt omittam quod communiter ijs opponi solet obstaculum, scilicet minimè in authentica forma proponi; de loco quidem vicino non loquitur; & prætereà eum modum prouidentiæ Parochialis expungit, quæ ad festos dies tantùm, in quibus ad Ecclesiam accedat Parochus, reuocatur. Si ergo & in vicino habitet loco, & frequens in Ecclesia sit, non videtur Declaratio talis ipsi penitus aduersari.
218
*Dico Tertiò. Quod de dispensatione
alia S. Congregationis dicitur, in qua de substituto nihil adiectum, nullo modo est admittendum. Probatur, quia non est credibile ideò à S. Congregatione omissum, quòd minimè necessarium iudicarit, cum adeò esse necessarium comprobetur; sed quia ex se satis erat compertum debere distantiæ incommoda præcaueri, quod fieri aliter non potest, nisi adhibito substituto. Id enim quod est de iure, non præsumitur remissum. l. Mater. ff. de in offic. testam. Surdus Cons. 49. num. 32. præsertim si de iure diuino sit. Quemadmodùm cùm conceditur habitatio in loco vicino, si adsit Capellanus, non de quolibet Capellano intelligitur, sed de illo, qui eam habeat sufficientiam, qua possit pro Curato supplere, quia id diuino est & naturali iure necessarium.
219
*Dico Quartò. Si Parochus sit Vicarius
generalis, intra limites Parochiæ debet habitare. An esse possit diximus citato Tit. 14. Cap. 2. Quòd autem ad habitationem dictam teneatur constat ex nuper pro eâdem stabilitis: quia residentia de iure diuino ac naturali est, iunctis etiam Canonicis Sanctionibus. Et quidem vt ita non fiat nulla momenti alicuius apparet ratio: quia ad tribunal, in quo debebit assistere, venire ex domo vicina Ecclesiæ poterit: & cùm noctu iudicaturus non sit, tunc expedit vt in domo suæ Parochiæ consistat, cùm frequentissimè accidat Parochum ad Confessiones audiendas, & Sacramenta alia administranda vocari. Quamuis enim substitutum habeat, Paræciani tamen suo iure vti possunt, & proprium adire Pastorem: cùm aliàs euenire sæpiùs possit, vt ingruens periculum circa eius domum ad ipsum vti propinquiorem vocandum impellat.

DVBIVM OCCVRRENS.

Circa Jnquisitorum domus. An scilicet in illis, quæ pro ipsorum sunt habitatione dispositæ, habitare teneantur, circa dicta n. 212. & 214.
220
*POtest siquidem contingere in paterna
domo commodiorem habitationem habeat, propter honesta seruitia, & sui maius commodum, vt dictum ab Auctore ibidem adducto. Et videtur sanè non licere eam, quæ propria est Officij, deserere: non enim sine ratione momenti magni domus talis ædificata est, quæ non solùm ad auctoritatem Officij tanti conducit, sed ad alia, quæ ad ipsum spectant. Sæpè enim adiri illos opus est ab ijs, qui caussas habent ad Tribunal sacrum spectantes, & secretum eatenus exigentes; à quo retrahi possunt, si habitata domus sit plena tumultu, ob famulorum & famularum cateruam, & intrantium ac exeuntium diu noctûque frequentiam. Possunt etiam noctu aliqua carceratorum occasione contingere, quæ promptum remedium exigant, ab eo, qui abest, non facilè prouidendum. Quod vrgeri potest ex eo quòd si vnus tantùm sit Inquisitor, non videtur dubita|bile teneri eum in domo Tribunalis habitare, cùm tot in ea sint, pro quibus summa est necessaria custodia à sacris hisce speculatoribus adhibenda, pro quo habitatio deseruit. Pro quo etiam facit id, quod dudum de carceratorum motibus dicebamus. Tunc sic. Ergo si duo sint, obligatio vtrumque constringit: ideò enim duo electi, vt simul vtrôque suam conferente operam, ad quam pariter obligantur, res hæc summi in Republica Christiana momenti melius transigatur.
221
*Nec valet si dicatur aliquoties Inquisi
Leuis euasio depulsa.
torum numerum excrescere, vt pro omnibus habitatio sacro illo in Prætorio non suppetat. Tunc enim manifestum est obligationem cessare, & eos ad præfatam curam sufficere, quos domus Prætoriales capiunt: nec per ipsos stat habitationis actus, cuius est impotentia. Domo autem ab aliquo habitantium, siue per mortem, siue ob promotionem relicta, insurgit obligatio dicta; cùm omnes iam pro illa adductæ militent rationes. Et certè non sine nota aliqua accidit videri Inquisitoriam domum habitatore viduatam, & ita sine auctoritate ac veneratione illa, quam habere sacro ab inquilino potest, eam repudiante, vt in paterna habitet cognationis lenocinijs implicatus. Diuus Petrus Martyr Tribunalis sacrosancti patronus, dum patris, patruique noxia hortamenta & blandimenta repellit, & carnis ac sanguinis curam, post habendam illam ab ijs, qui ad eius clientelam spectant, & fidei negotium illius ad instar agere gestiunt, luculenter declarauit. Pro quo videnda quæ dixi in Epithalamio nu. 680. & seqq. Et ego quidem si circa ista consulerer, ita ingenuè responderem; alij fortè aliter, & docti & sanctè timorati, quorum non obstinatè contendam iudicium improbare, alterius difficultatis breui discussione contentus ad præfata conducentis.
222
*Domus sacro Prætorio contermina à
quodam pio relicta ciue, vt annuis ex illa redditibus aleretur Capellanus ad certum dicendarum Missarum numerum obligatus; huncque voluit habitaturum in ipsa S. Tribunalis Fiscalem fore, celebratione Missarum habitationem satis commodam habiturum. Sic factum, dum meri fuere Fiscales: sed sæpiùs accidit vt modernior Inquisitor Fiscalis fungatur Officio, & aliquando dictam incoluerit domum: vnde datus dubio locus vtrùm Capellaniæ frui beneficio posset, quæ non Inquisitori, sed Fiscali videtur destinata. Et vt non possit, ex eo probari valet quod iuxta vsitatum loquendi morem Inquisitor, etiamsi munus Fiscalis obire contingat, nomine tamen Fiscalis absolutè non solet compellari; quemadmodùm neque Auditor regius, qui deficiente Fiscali, pro eo supplet, Fiscalis dicitur, sed Auditor. In communibus dispositionibus verba iuxta receptam eorum significationem debent vsurpari: vsitata
Verba vt sint accipienda.
siquidem significatio, eadem & propria censetur, quia ab vsu pendet, iuxta Horatianum illud in Arte: Si volet vsus, Quem penes arbitrium est, & ius
Horatius.
& norma loquendi. Et iuxta propriam omnis habet effectum dispositio: vt videri potest apud Cardinalem Tuschum Tomo 8. Lit. V. Conclus. 91. vbi plures Auctores congerit, & varias iuxta dictam regulam eorum decisiones. Et quòd communis & vulgaris sensus debeat attendi in prolatione verborum luculenter ostendit Couarrubias Tomo 2. Cap. 4. in 4. Decretalium, 2. Parte §. 1. num. 1. 2. & 3. Item quando institutio dictæ Capellaniæ ortum habuit, non videtur fuisse in vsu vt recentior Inquisitor Fiscalis exerceret officium: ex quo videtur fieri vt iuxta mentem fundatoris Capellaniæ non fuerit Inquisitorem ipsâ potiri. Nemo enim dixisse præsumitur, quod priùs non habuit in animo. l. Labeo. ff. de supellect. legat. Peregrinus de fidei commis. arti. 11. sub. n. 34. Menochius de Præsumption. Lib. 4. Præsump. 34. num. 22. & latiùs Lib. 6. Præsump. 15. Petrus de Luna Consil. 43. nu. 39.
223
*Pro parte autem contraria facit Primò
Inquisitorem verè esse Fiscalem, & ita hoc nomen ipsi sine improprietate aliqua conuenire: cui autem verba conueniunt, etiam conuenit dispositio. l. Hos accusare, §. Omnibus, ff. de accusat. Cap. Indemnitatibus, §. penult. de elect. in 6. cum alijs per Socinum Iuniorem, Consil. 183. num. 3. lib. 2. Rota Romana in vna Pientina. 10. Iulij. 1602. Iuris patronatus. Secundo dispositionem esse fauorabilem, & ita etiam verba fauorabilem interpretationem habitura, & casum præsentem comprehendere. Sic si testator filios heredes instituat, & tantùm extent nepotes, nomine filiorum veniunt. Ita Alexander Consil. 37. nu. 3. vers. Septimò confirmatur. Lib. 6. quamuis nepotes filij propriè non sint: vnde si filij & nepotes extent, filij tantùm censentur iuxta eumdem instituti. Tertiò quia animus disponentis interpretationem accipit concurrente verisimilitudine, ex Calderino. Consil. 327. per totum, aliàs 8. de Donation. Hæc autem in casu nostro concurrit: quia satis verisimile est fundatorem noluisse Fiscalem Inquisitorem excludere, ex cuius seruitio nullus eius fundatio pateretur incommodum; quandoquidem persona summæ confidentiæ est, & ita pro dicendis Missis curam inuiolabilem habitura: ex quo & maior in ipsum redundat honor, ex eo scilicet, quòd Inquisitorem habeat Capellanum.
224
*Tandem pro hac parte militat casus, de
quo MoriusMarius Antoninus Lib. 1. Resol. 112. Casu 57. vbi resoluit Commendatarium perpetuum in Abbatiali Ecclesia potuisse vti Mitra & Baculo, qui vsus fuerat concessus Abbatibus: ex eo probans quòd Commendatarius esset verus Prælatus, & ijs qualitatibus potiretur, quibus Abbas potiebatur, & mutationem nominis non inducere substantiæ mutationem. Atqui in casu nostro Capellanus ijs potitur qualitatibus, quibus ante promotionem potiebatur, licet adiectis alijs nullo modo aduersantibus, sed ad decus maius, vt vidimus, conferentibus, neque ex integro mutatum nomen, manente substantia. Ergo
225
*Quæ autem ex aduerso videntur stare,
Obiecta soluuntur.
non ita vrgent, vt commodam non habeant solutionem. Quòd enim prædictus Dominus, non Fiscalis, sed Inquisitor communiter nominetur, non ideò est, quòd verè & propriè Fiscalis non sit, sed quia honoratiori titulo oportet compellari, sicut & in Regio Auditore accidit: Sic enim politica requirit vrbanitas. Vnde licet Rex noster & Dux, & Marchio, & Comes sit, nullo ex his titulis communiter appellari solitus, sed sublimiori, Regio scilicet: quod & in Pontifice videre | est, qui licet Episcopus Romanus sit; non eo titulo nominari in vsu communi habetur, sed Pontificio, sicut & Episcopi Cardinales. Quando ergo sic accidit, vulgaris non obstat compellatio, quia vt nuper cum docto dicebamus Auctore, substantiam non mutat. Quod autem additum, in mentem scilicet fundatoris talem vsum posteà introductum non venisse, admitti potest, sed non ideò negandum eius dispositionem locum habere non posse; quia satis est id verosimiliter voliturum, & virtualiter eatenus voluisse, quandoquidem id ipsius verba comprehendunt: vt in exemplis adductis, pater filios instituens, de nepotibus tantùm futuris non cogitauit; neque priuilegium Mitræ & Baculi concedens Abbatibus, de Commendatarijs cogitasse indicium aliquod dereliquit. Iuxta hæc ergo poterunt DD. Inquisito
res, vt benè sibi visum fuerit arbitrari. Quamuis, vt verum fatear, res sit non penitus offendiculis destituta, & operæ pretium erit institutionis tenorem attendisse; qui si fauere comperiatur, etsi non sit prorsus apertus, praxis poterit esse inoffensa, quæ ex ijs, quæ à Nobis adducta sunt, satis superque verosimilis & probabilis comprobatur.
Loading...