Avendaño: Thesaurus Indicus

53

*CIrca hoc extat prohibitio in Constitutione Gregorij XIV. idibus Martij, an. 1591. de qua Emmanuel Rodericus Tomo 1. qq. regul. Quæst. 13. arti. 11. & 12. Miranda in Manuali Prælatorum Quæst. 23. arti. 7. Ascanius Tamburinus Tomo 1. Disput. 15. Quæst. 15. P. Pellizarius Tomo 2. Tract. 8. Cap. 5. n. 69. Et alij. Et quia casus in Indijs accidit, visum est mihi quæstionem cum vtilibus obseruationibus enodare. Gregorius ergo in præfata Constitutione, in qua rigorem Sixtianæ, summum equidem circa illegitimorum receptionem, moderatus est, sic habet post concessam admissionem, omnia à Prædecessoribus disposita ad Iuris terminos re

Export TEI

Constitutio Greg. 14.

uocando: Dummodò tamen filius illegitimus in Religione, in qua pater suus, siue ante, siue post natiuitatem dicti filij, professus fuerit, non admittatur, quod expresse prohibemus. Sic ille. Propter quod citatus P. Pellizarius talem illegitimum filium vocat irregularem, non absolutè, sed respectu solum illius Religionis, in qua eius pater emisit Professionem, ex quo videtur censere Professionem esse nullam.

Export TEI

54

*Dico Primò. Prohibitio dicta non infert

Export TEI

Assertio 1. Non obstante illa est valida Professio.

irregularitatem respectu Religionis, pro qua extat prohibitio: vnde si recipiantur ea non obstante, valida erit Professio. Sic Fr. Emmanuel in Summa 2. p. Cap. 4. Tit. de Nouitijs pag. 9. & citato arti. 12. Probatur, Quia Pontifex simplicem tantùm prohibitionem apponit, verbis illis, Quod expreßè prohibemus, nihil circa valorem actus in contrarium effecti, decernens, vt decreuit Sixtus V. in Constitutione, cuius moderationem exequitur. Et est illud iuxta receptissimam scribentium doctrinam Theologorum & Iurisperitorum, vt affirmat P. Suarez Lib. 5. de legibus Cap. 29. vbi n. 3. in materia, de qua agimus hanc esse Pontificum mentem per euidentem deducit consequentiam. Nam Sixtus V. prohibuit Professionem fieri nisi sub certo modo, addens clausulam irritātemirritantem. Et Clemens VIII. prohibitionem confirmans, irritantem clausulam sustulit: Sup

Export TEI

P. Suarez.

ponit ergo (infert ille) prohibitionem nudam non irritare. Videatur, irrefragabilia pro hac positione à Iure petita exempla prosecutus.

Export TEI

55

*Dico Secundò. Prohibitio dicta obligat

Export TEI

2. Prohibitio dicta obligat sub mortali.

sub mortali. Sic colligitur Primò ex multorum doctrina asserentium in materia graui non posse obligationem esse leuem, qui videri possunt apud Dianam Parte 3. Tract. 6. Resolut. 74. & Parte 4. Tract. 4. Resolut. 191. Deinde ex P. Suario Lib. 3. de legibus. Cap. 26. n. 8. vbi ex verbis prohibendi colligi obligationem sub mortali affirmat, si cadant supra materiam grauem. Addunt alij apud Dianam Parte 10. Tractatu 15. Resolut. 45. id verius quando finis legis vltra materiæ grauitatem est etiam grauis, & res præcepta multùm ad id conducit. De quo nos in Thesauro Tomo 1. Tit. 2. n. 3. & Tit. 3. n. 96. & seqq. In præsenti autem casu materia absque dubio est grauis, sicut & finis, & res præcepta multùm confert ad illud, vt scilicet Religiosus status grauibus careat notis & offendiculis, dignitatesque illius dignis & honorabilibus personis conferantur: ex quo & illius decorem, in Dei & hominum oculis, & consequenter Religiosam obseruantiam constat dependere.

Export TEI

56

*Dico Tertiò. Sua probabilitate non vi

Export TEI

3. Oppositum est probabile.

detur carere contrarium positioni præfatæ. Id ostenditur, quia Simplicissima prohibitio est, & præter id, quod de graui materia est dictum, nulla est alia obligationis sub lethali coniectura: at fundamentum istud non omnes accipiunt, dicentes numquàm esse obligationem intelligendam, etiamsi materia grauis sit, nisi constet de præcipientis expressa voluntate. Cùm enim circa materiam grauem cadere non grauis obligatio possit, vt videri potest apud Dianam citatis locis de legibus: cur nobis onus graue impositum debeamus agnoscere, vbi de voluntate legislatoris, quæ benigna est semper æstimanda, nullum est indicium saltim moraliter manifestum, aut ex communi Doctorum sensu, & fidelium praxi, vt de multorum præceptorum obligatione philosophari classici Scriptores solent, in ieiunio scilicet, Festis, Horarum Canoni carum recitatione &c. Et certè non parùm homines fecerint, & id vtinam ab ijs obtineri possit, vt præcepta notoriæ obligationis obseruent, etiamsi non talia desinant obseruare. Vbi & dici poterit materiam prohibitionis dictæ non esse adeò grauem, nec ad finem Religiosæ obseruantiæ admodùm opportunam, vt sine eo non possit illa consistere. Sixtus quidem existimauit ad prædictum finem omnia illa esse valde necessaria, quæ rigidis prohibitionibus conatus est stabilire: quæ tamen Gregorius statim abrogauit; vnde non ita necessaria immò neque conuenientia arbitratus est. Et erit fortè alius, qui hoc ipsum, quod Gregorio prohibitione dignum apparuit, etiam censeat abrogandum. Religiones namque elapsis temporibus eximiè floruerunt, & tamen de rigoribus istis nihil expertæ. Quamuis negari nequeat pro temporum varietate dispositiones etiam posse vtiliter variari.

Export TEI

57

*Dico Quartò. In Religione, in qua filius

Export TEI

Pater admitti potest in Religione in qua filius est professus.

illegitimus professus est, potest pater admitti. Id probo. Nam Pontificis prohibitio in hoc casu non procedit, sed èex conuerso locutus ille, vt patet & cùm dispositio sit odiosa, non est ad non expressa, iuxta communes Iuris regulas, & Doctorum receptissimum sensum, extendenda. Deinde Pater absolutè loquendo nullum habet impedimentum quo minùs recipi possit, si præsertim sit legitimus: ergo repelli non debet. Si dicas debere, quia idem sequitur inconueniens. Contra est, quia prohibitio circa filium habet rationem specialem in odium scilicet impuri & scelesti natalis: id quod in iure sæpiùs expressum: atqui in patrem odium tale cadere non potest, quia supponitur legitimus; vel si legitimus non sit, id in illo non attenditur, vt patet: quia cùm de illo agi|

p. 216

tur, nihil de illius legitimitate, aut illegitimitate profertur, sed consideratio tota in ordine ad filium occupatur: ergo non est eadem ratio. Præterquam quòd etiamsi eadem ratio sit, non debet odium extendi, sicut neque extenditur, iuxta communem sententiam, priuilegium de persona ad personam, etiamsi ratio in illis eadem sit.

Export TEI

58

*Dico Quintò. In Religionibus, in quibus

Export TEI

In Religionibus, in quibus filiationes sunt prohibitio non vrget.

de more habentur filiationes ita vt in vno professus Monasterio, transire ad aliud nequeat, prohibitio dicta non videtur habere locum. Quod quidem ex eo colligitur, quia in eo casu quodlibet Monasterium est quasi peculiaris Religio, & dummodò pater in vno, & filius in alio sit, ea videntur inconuenientia cessare, quæ Pontificem ad prohibitionem dictam permouerunt. Dices posse vnum ex illis eligi ad Prælaturam, quod quidem Fr. Emmanuel supra concedit in filio, etiamsi à patre sit Religioso genitus: in eo autem non leue inconueniens esse videtur. Sed certè tale non est admissa dicta sententia, cuius oppositum tenet Miranda in Manuali Prælatorum Tomo 2. Quæst. 2. Arti. 10. & Ascanius Tamburinus Tomo 1. Disp. 5. Arti. 15. nam ratione relationis inter vtrumque non datur, vt est euidens: nam pater & filius legitimus, in eâdem esse Religione possunt, immò & filij plures, vt sæpè visum. Ex eo autem quòd ex damnato congressu, ratione Prælaturæ nihil speciale, quod obstare possit, habetur: quia neque tunc in eôdem futuri Monasterio. Quòd autem factus Prælatus sine offensione sit in hac parte processurus, ipsi qui sunt electuri dispicient; sin minùs procul hinc, procul esse à prælatione compellant. Si futuri laici, cessat ratio.

Export TEI

59

*Dico Sextò. In Societate Iesv, si pater

Export TEI

Sicut neque in Societate circa non Professos.

non fuerit solemniter professus, recipi filius poterit, non obstante dicta prohibitione. Probatur ex tenore ipso prohibitionis, Siue post natiuitatem dicti filij professus fuerit. Atqui Professio pro solemni iuxta communem significationem accipitur, vt dictum Parte 1. Sect. 7. Licet enim votorum simplicium emissio dici non impropriè Professio possit, iuxta communem acceptionem potest in præsenti vsurpari, quia non de fauore agitur, sed de odio, quod dispositio ipsa præsefert, vt Fr. Emmanuel citato Arti. 12. affirmat. Neque dici potest idem inconueniens, quod vitare intendit Pontifex dicta prohibitione, in Societate locum habere, quia iam id improbatum est Assert. 4. Pro quo & suffragatur sententia multorum apud P. Pellizarium Tract. 10. Cap. 5. n. 92. asserentium eos, qui Monasteria Monialium ingrediuntur absque vlla prorsus licentia, & non prætextu alicuius facultatis, quam habeant, non incurrere pœnas contentas in Constitutione Gregorij XIII. quia Pontifex in ea de solis ingredientibus dicto est prætextu locutus: & tamen eadem inconuenientia ex tali ingressu timeri possunt, & fortè maiora; quia verbis standum est legis, vbi præsertim illæ aut odiosæ, aut pœnales sunt. Et sic possunt alia exempla proferri: licet non desint qui in prædicto casu, sicut & in similibus, contrarium tueantur: qui tamen prædictam doctrinam non negant, sed propter peculiares alias rationes aliter censent asserendum.

Export TEI

60

*Sed potest obijci ex ijs, quæ habet P. Pel

Export TEI

Obiectio ex Decreto circa eiectos obligante in illa.

lizarius Tract. 8. Cap. 8. n. 41. & 42. vbi ait Decretum Sacræ Congregationis de eiectis & Apostatis, vt non nisi ob incorrigibilitatem expelli queant, cum circumstantijs in eôdem expressis, & ab Vrbano VIII. dispositis, Societatem Iesv comprehendere, quia iuxta priuilegia sibi concessa potest non incorrigibiles eijcere, etiam Professos, quando id ad maius suum bonum expedire iudicauerit. Addit tamen quòd si loquamur de eiectione ob incorrigibilitatem, tunc vtique illa facienda est iuxta tenorem Decreti præfati: quippe quod in amplissima forma derogat omnibus priuilegijs in contrarium concessis, & consequenter etiam indultis hac de re factis in fauorem Societatis, & ita ait censuisse viros doctos Societatis à se consultos. Vbi cùm generaliter loquatur de eiectione Religiosorum Societatis, etiam non Professos videtur comprehendere. Atqui Vrbanus de Professis tantùm est locutus, vt constat ex Decreti verbis, ibi: vt in posterùm à

Export TEI

Decretum Vrbani VIII. de eiectis. Negatur comprehensio & efficaciter ostenditur.

Religionibus nullus legitimè Professus eijci poßit, nisi sit verè incorrigibilis &c. Ergo similiter etiam in casu nostro dicendum. Sed certè huiusmodi assertio præfati Scriptoris ad Professos tantùm debet extendi, ne sibi apertè contrarius videatur: ait enim Decretum dictum non habere locum in Coadiutoribus formatis, etiam Spiritualibus, & multò magis in ijs, qui post biennium emissis votis nondum habent gradum in Societate, ob specialia illius priuilegia, & praxim iuxta quam etiam

Export TEI

P. Suarez,

non incorrigibiles eijciuntur, vt ostendit P. Suarez Tomo 4. de Religione Tract. 10. Lib. 3. Cap. 9. n. 11. Non est tamen proptereà existimandum Societatem in ijs, quos eijcit, moribus incompositis, ante eiectionem correctionis curam omittere, & statim vtcumque criminosos in sæculum amandare. De corrigendis enim summum illi studium est, pro quo & leges sunt sanctissimæ constitutæ, vt Prouincialis illa, quæ est officij. 42. Prouincialis erit, iuxta commissam sibi faculta

Export TEI

Regula Prouincialis Societatis circa dimissionem, consultissimè faciendam.

tem, auditis suis Consultoribus, vel, si neceßitas vrgeat, Superiore, & Consultoribus eius loci, vbi tunc erit, qui ipsi videbuntur, adhibitis, iudicare de caussis sufficientibus ad dimissionem: curabit tamen, ne ad hæc extrema, nisi quàm consultissimè, & alijs tentatis remedijs, veniatur. Nullus ergo, cuius in melius mutatio possit sperari dimittitur, si de proximo faueat spes; nam diu expectare cum aliorum damno nequit. Quin etiam aliquando oportet eiectione pro scandalo satisfieri, siue erga externos, siue erga domesticos illud acciderit, & seruari eam, quam ministeria Societatis exigunt, eximiam morum puritatem, vt non vitupe

Export TEI

2. Cor. 6. v. 3.

retur ministerium nostrum, quod ab Apostolo admonemur. Sed de eiectione dicendum etiam inferiùs.

Export TEI

61

*Dico Septimò. Licet ea, quæ de illegiti

Export TEI

Circa illegitimos parce vtendum facultate, pro quo & esse statuta possunt.

mis in eorum fauorem diximus, ita sint, ab eorum tamen admissione in Religionibus, præsertim in Indijs, vbi frequens sanguinis impuritas, regulariter abstinendum, quia hoc est iuxta Sedis Apostolicæ mentem & de Sixto V. satis id perspectum habetur: Gregorius autem, qui rigidas eius abrogandas censuit Sanctiones, eatenus indulsit, quatenus ex indulto magnum aliquod bonum in Religiones possit redundare, dum |

p. 217

scilicet quis inueniri talis queat, qui cumulo meritorum suffragante, defectum natalium suppleat, vt ille loquitur. Et id quidem in filijs naturalibus faciliùs admittendum, spurios autem, adulterinos, incestuosos, sacrilegos, quis non videat vtilissimè repellendos? Ego certè in Societate nullum etiam naturalem ad statum Scholasticorum admisi, dum Prouinciæ curam semel iterumque subiui, & est id alta repostum mente, sicque

Export TEI

Sic ordinauit omnino iuxta petitionem.

R. P. Generalem ordinaturum confido, qui circa hoc & meum, & aliorum iudicium requisiuit: naturalem scilicet rarum, alterius fæcis nullum oportet admitti. Circa nostra hæc mens: viderint alij quid sibi futurum sit magis erga sua pro necessitate temporum opportuna.

Export TEI

62

*Sed difficultas circa hoc videtur non leuis

Export TEI

Vt stare id possit, cùm videatur contra ius commune.

emergere: videtur enim non posse in Religionibus eam claudi portam, quam Sedes Apostolica vult apertam. Neque enim contra Apostolica decreta, sicut neque contra iuris Canonici dispositiones, quæ & ipsæ Apostolicæ Sedis placita sunt, constitui aliquid in Religione potest, nisi quatenus ab eadem Sede indultum fuerit, vt est communis scribentium sensus. Ex quo fundamento censuit Diana Parte 2. Tract. 2. Resol. 1. per Decretum Capituli Generalis alicuius Religio

Export TEI

Diana.

nis, nisi fuerit à Papa confirmatum, non posse tolli facultatem, quam Cap. finale de Pœnitent. &

Export TEI

Cap. Finale de pœn. & remiss.

remission. concedit Prælatis, vt possint sibi qnemcumquequemcumque eligere Confessarium; pro quo alios adducit. Ad quod dico difficultatem hanc Doctores nostros in casu magis vrgenti iam enodasse, videlicet circa statutum non admittendi in Societate eos, qui sanguinis infectione laborant. Quia verò dici potest statutum illud esse à Sede Apostolica approbatum cum alijs, præsertim à Paulo V. in Bulla Quantùm Religio, ad

Export TEI

Bulla Pauli V. pro Societate.

nostrum, quod esse posse contendo, dico aliud esse statuere contra Decreta Pontificum inducendo generaliter abrogationem potestatis, aliud modum in exercitio talis potestatis adhibere. Et primum quidem dici potest potestatem transcendere Societatis, quia nequit reddere, incapaces sui instituti & quasi irregulares, vt vidimus locutum P. Pellizarium: aliud verò nullatenus repugnat, quia remanente in R. P. Generali potestate ad quorumlibet ex dictis admissionem, ordinare potest vt sine eius facultate non recipiantur, volens consulere Societati, cui talium admissio incommodaret: sicut idem præstare posset in Prouincia aliqua circa ætatem: quòd scilicet non admittantur nisi expletis septemdecim aut octodecim annis, eo quòd in talis Prouinciæ originarijs aut maiores vires ad Religionis experimenta, aut maturius iudicium ob inconstantiæ periculum experiẽtiaexperientia comprobatæ. Quod videmus etiam generaliter factum circa prouectiorem ætatem, vt videlicet admitti nequeant quinquagesimum annum superantes, nisi Generali eodem dispensante; cùm tamen ius illos non reddiderit incapaces. Sic videmus in multis Religionibus ab earum Capitulis Decreta varia prodire circa admittendos: & iam multæ timentes sibi ab eiectis à Religionibus alijs, acta conficiunt, quibus ingressus illis interdicitur, sub nullitate Professionis. Et prudentissimè quidem sic statuunt, non ligantes venturis manus, vt si aliter visum fuerit ipsis statuere, tradita sibi ab Apostolica Sede vtantur potestate. Ita quemadmodùm posset Religio statuere vt hoc anno nullus recipiatur ob rationes conuenientiæ, quæ occurrere possunt, ita & valet pro præsenti rerum statu idem præstare, quid in posterùm expediat successoribus prospecturis.

SECTIO V.