Avendaño: Thesaurus Indicus

158

*PErtinet hoc ad Resolutionem 12. in

P. Scildere vt sit regulæ præfatæ contrarius.

cuius num. 254. pag. 259. cum P. Scildere, quem Auctor iam Schilders, iam Schildere, iam Petrum, & suo tandem nomine Ludouicum compellat, assertum proponit huiusmodi: Non potest pro dubio quouis statui hoc principium vniuersim dirigens conscientiam, quòd in dubio sit melior conditio bona fide poßidentis, quando lex non resistit poßidenti, neque præsumptio Iuris est in oppositum. Est contra Sanchez Lib. 2. de Matrim. Disput. 41. & Lib. 1. in Decalogum Cap. 10. Castro Palaum, Layman, Baldellum, Bardi Discur. 5. Cap. 3. & 4. Ildefonsum Baptistam 1. 2. n. 1203. Bossium Tomo 1. Morali. n. 1196. Merollam Disp. 3. Cap. 2. Caramuelem, Dianam Parte 4. Tract. 3. Resolut. 2. Sic ille probationem deinde instruens, quam Auctor exscribit. Subiuncta responsione, & principijs ab eodem traditis pro formanda conscientia reiectis, quæ omnia, octo scilicet, aut vim non habere ait, aut si quam, ad suam illam reduci regulam de inuincibili ignorantia. Sed nos præfati scriptoris, magni quidem nominis & à D. Caramuele cum laude aliquoties adducti (si

Export TEI

Magni ille nominis Auctor, sed non admiuusadmissus.

cut & à Diana apud ipsum, vt videri potest Tomo 1. Theologiæ Regularis in Synthesibus post Commentarium in Regulam S. Benedicti & subiunctis Epistolis vtriusque) rationes & videamus, & iuxta communia & recepta principia diluamus. Arguit ergo.

Export TEI

159

*Primò, Quia hoc principium (seu re

Export TEI

1. eius ratio.

gula) non habet locum in dubio à fundamento, à quo potestas humana obligationem ponendi vel omittendi actum, tollere non potest. Sic ille, qui tamquàm Sacerdos diu celebrauit, adeoque est in possessione celebrandi, non magis celebrare potest, si dubitare incipiat an validè ordinatus sit, quàm is qui dubius de valida ordinatione numquàm celebrauit.

Export TEI

Respondeo huic rationi plenè satisfieri Con

Export TEI

Dissoluitur clarè.

clusionis tenore, dum in ea dicitur, vt vidimus, Quando lex non resistit possidenti? cùm constet in casu præsenti resistere: ob inconuenientia enim grauissima, quæ ex tali operandi modo subsequi possunt, non licet cum dubio celebrare, etiam semel, vnde nec stante consuetudine, quia possessio, vt de ea nunc loquimur, non significat con

Export TEI

Possessio quid significet.

tinuationem actuum, sed libertatem operandi, stante dubio quod respectu vnius actus potest contingere: & si semel operari non liceat, multò minùs continuatio licebit,. Immò neque opinionem probabilem in casu huiusmodi suffragari posse diximus in Thesauro Tomo 2. Tit. 13. n. 30. & in Auctario Parte 3. Sect. 1.

Export TEI

160

*Secundò, Dubius an matrimonium va

Export TEI

2. ex dubio circa coniugium.

lidè cum aliqua iniuerit, licet sit in possessione suæ libertatis, tenetur tamen alteri bona fide petenti reddere debitum. Cap. Dominus, de secundis nuptijs. Ergo &c.

Export TEI

Respondeo ita quidem esse, & rationem esse

Export TEI

Responsio cum doctrina vtili.

eamdem, quam pro casu præcedenti reddidimus: lex enim resistit ob ius alterius bona fide contrahentis, qui propter dubium consortis nequit spoliari. Prætereà negatur dubitantem possidere, quia possessio stat pro bonæ fidei coniuge, contra quam stare nequit alterius minimè fundatum ius, ex quo incepit dubitare. Item concedi possessio potest, sed turbida, quæ contra certam & claram, nequit præualere. Deinde post factam diligentiam perseuerante dubio, vel si illæ adhiberi nequeant, posse dubitantem & reddere & petere diximus n. 155. quia scilicet tunc possessio præualere contra dubium potest.

Export TEI

161

*Tertiò, Cùm dubium est vter ex duobus

Export TEI

3. ex meliori conditione ob titulum.

priùs titulum acceperit dominij, locum non habet dicta regula. Is enim qui se ostendit accepisse tempore certo, præfertur possessori, qui tempus certum ostendere non potest. Ergo.

Export TEI

Respondeo negando assumptum, quia in casu

Export TEI

Admittitur, sed non vrgere.

dicto possessio stat pro habente titulum certum, non quidem materialis, sed formalis, possessionis inquam tituli certi. Vbi etiam dici potest legem resistere possessioni, vt dictum est n. 156.

Export TEI

162

*Quartò, Ius in dubio magis fauet ei, qui

Export TEI

4. Ex donatione in casu speciali.

est futurus in damno, quàm possessori, qui est futurus in lucro: in dubio enim an res sit donata, possessor probare donationem debet contra donatorem, eiusque heredes. Ergo.

Export TEI

Respondeo vt nuper, vbi fauet Ius, legem re

Export TEI

Fit satis commoda explicatione.

sistere, & ita regulam stare, quæ cum addito illo procedit. Deinde dici potest præsumptionem Iuris esse in oppositum, quia res præsumitur esse eius, cuius dominium in eo præcesserat, dum contrarium non ostenditur aut probatione, aut diuturna possessione, domino id sciente, & repetere potente, cum adminiculis alijs. Præsumptio autem dicta exceptio est regulæ, vt vidimus.

Export TEI

163

*Quintò, Possessio non habet locum nisi

Export TEI

5. ex ratione propria possessionis, cum varijs casibus.

circa rem corporalem, & quasi incorporalem, quæ sit ius agendi aut exigendi sæpiùs aliqua v.. Verbi g.gratia, Beneficio, censu, seruitute, in quibus possessio rei acquiritur per vnum actum factum quasi ex iure, siue ex animo habentis ius. v.Verbi g.gratia, ingressus in Capitulum, exactione vnius canonis censualis, transitu per fundum alienum: quem actum qui bona fide fecit, aduersario sinente & patiente, appellatur quasi possessor: & posteà si dubium de iure Beneficij, census, aut seruitutis superueniat, præfertur alteri, qui hoc non fecit, potestque pergere in vsu iuris, quod Beneficiario, domino census, & domino seruitutis competit, donec constiterit ipsum non habere ius. Non habet autem ista quasi possessio locum in iure exigendi rem, aut factum tantùm vnum ab alio. v.Verbi g.gratia, vt semel soluat centum aureos. Si enim dubium oriatur an debitor soluerit, non potest creditor dicere se esse in possessione exigendi, quandoquidem numquàm aliquid tamquàm debitum exegerit, acceperitque, per quod possessionem crediti acciperet: vnde alio principio tunc opus est; scilicet quòd quando agitur de iure ad rem, & obligatione personali, melior sit conditio negantis, quàm affirmantis: Sic, vt si dubium sit an ex aliquo titulo aliquis sit alterius debitor, melior sit conditio negantis titulum, quàm affirmantis. Quando autem constat de titulo & obligatione, & dubium est an solutio |

p. 48

facta sit, melior sit conditio creditoris negantis, quàm debitoris affirmantis. Ergo &c.

Export TEI

164

*Respondeo negando assumptum; do

Export TEI

Admittuntur illi, sed regula prædicta habente locum.

ctrinam autem admittendo quoad illius substantiam, negando tamen ibi locum non habere possessionem, ex qua melior fit conditio possidentis, quod ex dictis relinquitur non leuiter roboratum. In adductis autem casibus illa elucet: præferri enim in dubio quasi possessorem Beneficij, census, & seruitutis, ex titulo possessionis talis habetur, cuius oppositum debuisset ostendi. Quòd autem illa non valeat vt quis exigere possit rem aut factum tantùm vnum, quid mirum, cum respectu rei aut facti non sit dubium, nec proponatur casus, ex quo vrgeri pro illo possit, aut apparentia iuris aliqua. Item, cùm dubium oritur an debitor soluerit, rectè dicitur creditor esse in possessione exigendi debitum, quia certa obligatio præualet, dum ei certò non constiterit esse satisfactum. Quo pacto dicitur lex aut præceptum possidere iuxta sententiam Doctorum, quam defendimus; non quidem de possessione cum omni proprietate loquentium, sed aliquo modo tali, in sensu, qui vix negari potest, si quis velit ad illius intelligentiam animum contradicendi incupidum applicare. Sic etiam stat quod dicitur de affirmante & negante titulum, vt in habente certum titulum, & obligationem, superueniente dubio de solutione, vbi & possessionis pro affirmante fundamentum apparet.

p. 47 SECTIO XIX.

p. 47
SECTIO XIX.