Avendaño: Thesaurus Indicus

153

*QVando sint illæ faciendæ, legibus est

Confiscationes quādoquando contingant, & quid Regi ex illis in Indijs obueniat.

decisum, & tunc præsertim accidunt, cùm crimen læsæ Maiestatis diuinæ aut humanæ committitur: propter hæresim scilicet & Regiæ Maiestatis offensam, qualem leges exprimunt, vt proditionis, aut machinationis in personam Principis, aut grauis illius iniuriæ. Circa quod variæ, sed communes, agitari possent quæstiones; cùm tamen nos circa Indias singularem operam affectemus. In quibus peculiare illud occurrit, ex hoc scilicet iuris Regij membro, nihil ferè commodi Fisco illius prouenire. Pro læsâ enim humanâ Maiestate quid habeat, quando læsio talis nulla occurrit, omnibus Regi suo in tantâ regionum distantiâ fidem seruantibus inconcussam, pro Diuinâ autem nihil ampliùs: nam licèt non semel acciderit prædi vites aliquos ex Iudæorum fæce ab Inquisitione damnatos, quorum bona sicut & aliorum huiusmodi, concessione Sedis Apostolicæ Regio Fisco adiudicantur: ea tamen Reges nostri non leuant, sed administrationi Receptoris Tribunalis sancti relinquunt, vt ex illis expensas possint necessarias, quæ neque paucæ neque exiguæ esse solent, integrare.

Export TEI

154

*In quo quidem Dom. Solorzanus

Export TEI

Circa confiscationes in S. Inquisitionis Tribunalis notata quædāquædam, eò quòd ex illis nihil Regi obuenire de facto videatur.

Politicæ pag. 990. §. En las que, probare nequit confiscationes pingues, quales annis proximis acciderunt, ita Tribunali relinqui, & iis non obstantibus salaria Inquisitorum ex Regiâ Gazâ, acsi tales confiscationes non extitissent, postulari. Et quidem si confiscationes ad salaria & expensas sufficiant, non videntur posse tutâ conscientiâ salaria ex Regiis arcis exigere, sed ad eorum potiùs restitutionem obligari. Cùm enim confiscata ad Regem pertineant, & ex iis soluat, quo iure possunt salaria aliunde soluenda peti? Quando aliàs Rex de excusandis sumptibus ex patrimonio Regio faciendis adeò videatur solicitus, vt diuersis rescriptis vrgeat, iubens quotannis ab Inquisitoribus relationem iuratam exhiberi de confiscationum quantitate & valore; & quòd ita non facientibus minimè salaria à Regiis Officialibus persoluantur. Neque est cur admirationem moueat in Regibus Catholicis cura ista, quasi molesti illis videantur sumptus, qui circa Tribunal istud efficiuntur. Cùm enim illud fori Ecclesiastici sit, eius alere Ministros, & quidquid ad ipsum spectat necessariâ expeditione fouere, non videtur ad laicam prouidentiam pertinere.

Export TEI

155

*Potest tamẽtamen retentionis ratio ex eo reddi,

Export TEI

Quid possit pro parte D. D. Inquisitorum verosimiliter responderi.

quòd licèt attento rerũrerum pręsentiumpræsentium statu confiscationes pro salariis & expẽsisexpensis sufficiant; debet tamẽtamen futuris euentibus prouideri. Si enim copia aliqua pro illis non suppetat, difficillimũdifficillimum erit necessitatibus occurrentibus subuenire: pro quo deseruire potest id, quod ante annos paucos vidimus in Limana hac ciuitate, horrendo scilicet terræ motu Inquisitionis domum ita concussam & quassatam, vt non potuerit sine magnis sumptibus reparari. Possunt enim vereri, ne si annis quibusdam integra salaria non petant, quia confiscationes succurrunt, id pro lege vlteriùs habeatur, & confiscationum deficiente subsidio, nihil sint ampliùs accepturi. Qui prætextus nescio quantum habere fundamentum queat; viderint ipsi, ad quos hæc videre spectat, & rem non leuis momenti nōnon leui consideratione perpendant. Magno certè in Dei

Export TEI

Quàm promptum debeant Regi præstare obsequium.

Ecclesiâ Domini Inquisitores funguntur officio, quorum occultas & profundas dispositiones oportet reuereri: sed homines sunt, & vt de rebus sacris nihil interim dicamus, in ciuilibus istis deerrare faciliùs dispositio potest, & temporalibus commodis affectus aliqualiter adhærere. Ita ergo se Deo & Ecclesiæ decretis adstrictos intelligant, vt & Regi, cui sua non solùm non neganda, sed sponte & officiosè offerenda, & se etiam Dei & Ecclesiæ præceptis obnoxios arbitrentur. Et in hac quidem liberali & ingenuâ exhibitione Tribunalis sancti honori consulitur, cùm videant omnes quidquid ex confiscationibus colligitur, Regio reddi Fisco; vnde omnis auaritiæ suspicio in condemnatione diuitum submouetur. De quibus ex professo inferiùs Titulo 20.

Export TEI

156

*Pœnarum autem talium Receptor

Export TEI

Receptor Tribunalis dicti in quibus peccare contingat.

grauiter in prædictis peccare potest, si videlicet suo arbitrio retentionem eorum foueat, quæ erat Fisco traditurus. Si aliqua non manifestet, sed occulta habeat, non quidem animo ea sibi vsurpandi, sed vtendi ad propria commoda, quod apertè est contra domini voluntatem. Si cum eisdem negotietur, aut mutuò tradat, vel domos ædificet. Si non exactè custodiat, & sic aliter, quod ipsi, vt reor, probè norunt, vnde in his rebus non ex ignorantiâ, sed ex inordinario affectu peccatur, si contingat quandoque peccari. Peccabunt etiam grauiter Tribunalis istius iudices, si circa hoc non inuigilent, & Receptoris diligentiam non studeant explorare. Sed de illis, vt dixi, fusior alibi tractatio.

CAPVT XX.